Waarom de geheime dienst worstelt met de beveiliging van Donald Trump

‘President Biden maakte in de dagen na de eerste aanslag op Donald Trump duidelijk dat hij de hoogste bescherming wilde voor de gewezen president en voor vicepresident Kamala Harris’, verklaarde dienstdoend directeur van de geheime dienst Ronald Rowe maandag. Waarom kon een verdachte zondag dan toch 12 uur op de loer liggen met een geweer?

De details maken het niet aannemelijker dat Trump genoot van de hoogste beveiliging.

Verdachte Ryan Wesley Routh zelf, of in elk geval zijn telefoon, was 12 uur lang aan het golfterrein aanwezig, vanwaar hij zijn geweer richtte toen hij door de geheime dienst werd betrapt. Hij had, volgens de baas van de geheime dienst, de gewezen president nooit rechtstreeks in het vizier, al zou dat op weg naar een volgende hole wel gebeurd zijn. Hij (of zijn telefoon) was al die uren nauwelijks van plaats veranderd.

Hoe kon iemand vanaf 1.59 u in de plaatselijke nacht tot 13.31 u op en om een plek aan de omheining van het golfterrein rondhangen en niet opgemerkt worden? Hij had voedsel bij zich, een wapen, een kogelvrij vest, materiaal om zijn vest te verstevigen tegen zwaarder geschut. Hij had een camera aangebracht en een telefoon bij de hand.

Het is een zoveelste vraag aan de geheime dienst: hoe kon dit?

Dienstdoend hoofd Ronald Rowe – zijn voorganger gaf onder zware druk van het Congres haar ontslag na de vorige aanslag op Trump – noemde de werking van de geheime dienst ‘een paradox. Een geheime dienst mag nooit falen, maar we moeten al decennia meer doen met minder middelen’.

‘De geheime dienst heeft steun nodig’, gaf president Biden maandag toe. Het Congres lijkt daarin mee te zullen gaan. Er komen wellicht meer middelen.

Rowe verdedigde de planning voor Trumps golftrip van zondag. Dat was wat de dienst noemt een OTR beweging, een Off The Record trip, niet gepland. ‘De president was niet echt verondersteld te gaan’, aldus Rowe. Toen Trump te kennen gaf dat hij toch wou golfen, werden voldoende leden van de geheime dienst opgetrommeld. De plaatselijke politiediensten werden ook ingeschakeld en stuurden een helikopter uit om gevaren te signaleren. Maar zo’n OTR verschilt van geplande evenementen in de zin dat er geen voorafgaand veiligheidsonderzoek gebeurt en er geen veiligheidsperimeter wordt ingesteld of wordt gevrijwaard.

Dit golfterrein, vlakbij Trumps club en verblijfplaats Mar-a-Lago, was geen ongewone uitstap voor Trump. Hij brengt wel vaker zondagmiddagen door op dat terrein. Vandaar allicht dat de verdachte er rondhing en langdurig wachtte.

Er is geen aanslag gebeurd omdat een agent die de volgende hole van Trump inspecteerde de loop van het wapen door de omheining zag priemen. Maar dat was rijkelijk laat. En het had fout kunnen gaan. De potentiële schutter had eerder moeten gesignaleerd worden, zelfs veel eerder, stellen ex-agenten.

Rowe zag het anders. De verdachte is zelfs bijlange niet aan een schot toegekomen, zei hij. Volgens hem had de geheime dienst zich zondag exemplarisch gedragen.

Golf, dreigingen

Er zijn verzachtende omstandigheden, naast het OTR karakter van de uitstap: een golfterrein, met betalende leden die ook golfen, is moeilijk helemaal te beveiligen. De geheime dienst kan een of enkele holes voor de ex-president reserveren, maar de andere gasten hebben nog altijd uitzicht op diens activiteiten. Het golfterrein heeft een gigantische omheining, met bomen, struikgewas en vele plekken met uitzicht. Paparazzi slaagden er van oudsher in foto’s van de ex-president tijdens het golfen te maken. Ze konden zich verdekt opstellen en tegelijk uitzicht houden. Als fotografen dat kunnen, dan ook schutters. Trump zelf stelde altijd wel dat zijn golfterreinen goed beveiligd zijn.

Gelet op de gespannen politieke verhoudingen in de VS en de gesignaleerde dreiging vanwege Iran moeten steeds meer personen (en familieleden) extra beveiliging krijgen. Toen Paul Pelosi, echtgenoot van toenmalig speaker Nancy Pelosi, in 2022 met een hamer werd geslagen, werd beslist om de beveiliging voor de topfiguren uit het Congres, plus hun directe familie, te verhogen. Onder meer dit is wat Rowe bedoelt met ‘meer doen met minder middelen’.

Een indringer, prostituees, een zakenvrouw

Maar dat belet niet dat de geheime dienst al langer verre van optimaal functioneert. Onder president Obama kon een man over het hek van het Witte Huis springen en door de tuin tot in het woongedeelte geraken. Hij werd uiteindelijk tegengehouden door een lid van de geheime dienst dat toevallig aanwezig was, maar geen dienst had. Ook in de periode Obama werden elf agenten teruggestuurd van een presidentiële trip naar Colombia, nadat was gebleken dat ze prostituees in hun kamers hadden uitgenodigd. Los van het schandaal hield dat ook een veiligheidsrisico in.

Onder president Trump bleek de beveiliging van Mar-a-Lago behoorlijk poreus. In 2019 geraakte een Chinese zakenvrouw in het complex binnen. Ze deed alsof ze het zwembad zou gebruiken, en een bijeenkomst zou bijwonen. De geheime dienst ging er zonder bewijs van uit dat ze een lid van de club kende en liet haar door, hoewel de bijeenkomst die ze vermeldde afgelast was. Wellicht wist de vrouw de taalbarrière in haar voordeel te gebruiken. Ze had meerdere telefoons en paspoorten bij zich, maar berichten dat ze een usb-stick met malware had verstopt, werden naderhand tegengesproken. Ze werd tot 8 maanden gevangenis veroordeeld voor huisvredebreuk en liegen tegen de geheime dienst, en werd vervolgens het land uitgezet.

In 2020 sprongen drie tieners, met een geladen AK-47, over de omheining van Mar-a-Lago. Ze waren op de vlucht voor de politie en beseften volgens de politie niet welk terrein ze waren binnengedrongen. De club was gesloten en de Trumps waren niet thuis.

Sinds Trump niet langer president is, zijn er nog incidenten geweest, maar de geheime dienst acht beveiliging van Mar-a-Lago momenteel ‘zo goed als maar kan’.

Het grootste recente incident onder toezicht van de geheime dienst gebeurde goed twee maanden geleden, op 13 juli, in Butler, Pennsylvania. Tijdens een meeting van Donald Trump wist een jonge schutter vanaf een niet beveiligd gebouw de ex-president onder vuur te nemen. Een toeschouwer werd gedood en twee anderen zwaargewond. Trump werd geraakt aan het oor. Uit gelekte delen van een parlementair onderzoek, waarover The Washington Post berichtte, blijkt dat er op enkele niveaus geblunderd werd. Uiteraard had het gebouw dat de schutter gebruikte, moeten beveiligd zijn. Maar bovendien was het controlecentrum van de geheime dienst niet in staat signalen van de plaatselijke politie te ontvangen. Toen die politie dan alarm sloeg rond de aanwezigheid van de verdachte werd dat niet algemeen gedeeld op de radioverbinding van de geheime dienst. De plaatselijke politie werd gevraagd een foto van de verdachte te sturen naar slechts één lid van de geheime dienst…

Interimdirecteur Rowe zei maandag dat er na het incident in Butler aanpassingen waren gebeurd en dat de goede uitkomst aan het golfterrein bewees dat die aanpassingen werkten. Ex-agenten waren niet zo zeker. ‘Was het gewoon geluk dat je deze kerel vatte, of zijn er geschikte mechanismen aanwezig?’ vroeg Ronald Layton zich tegenover The New York Times af. Layton heeft 26 jaar dienst bij de geheime dienst achter de rug.