‘Waar anderen bang zijn hun mond open te doen, blijft J.K. Rowling zich mengen in het debat’

‘Als je denkt dat er geen heksenjachten meer gevoerd worden in Schotland, ga dan eens kijken in Edinburgh, woonplaats van een van de succesvolste, hedendaagse schrijvers’, schrijft Lia Van Bekhoven. Ze staat stil bij de bedreigingen aan het adres van J.K. Rowling.

Het Schotse parlement, las ik, staat op het punt de eer en reputatie te herstellen van duizenden vrouwen die destijds uitgemaakt werden voor heks en op de brandstapel terecht kwamen. Een geschatte 3.837 Schotten (waarvan 84% vrouwen) werden tussen 1563 en 1736 veroordeeld voor hekserij. Vrouwen bekenden, vaak onder marteling, dat ze de duivel hadden zien preken. Of dat ze de buurman een kater hadden bezorgd door een vloek over hem uit te spreken. Issobell Young werd in 1629 opgehangen omdat een stalknecht zag hoe ze zich had veranderd in een uil. Nergens in Europa was de heksenjacht groter dan in Schotland, waar per capita vijf keer zoveel mensen werden geëxecuteerd voor heksenstreken.

Wat me naadloos naar de auteur JK Rowling brengt. Als je denkt dat er geen heksenjachten meer gevoerd worden in Schotland, ga dan eens kijken in Edinburgh, woonplaats van een van de succesvolste, hedendaagse schrijvers. Rowling wordt vervolgd omdat ze bedenkingen heeft bij genderideologie. Ze gelooft dat biologische sekse een feit is en niet ondergeschikt moet worden gemaakt aan zelfverklaarde genderidentiteit. Ze bekritiseert termen als ‘mensen die menstrueren’ en prefereert vast te houden aan het begrip ‘vrouw’. Daarom wordt ze uitgemaakt voor transfoob.

Waar anderen bang zijn hun mond open te doen, blijft J.K. Rowling zich mengen in het debat.

Rowling, een genderkritische feminist, heeft vrienden die transgender zijn. Vrienden die ze respecteert en bewondert. Ze heeft al herhaaldelijk gezegd dat transvrouwen even belangrijk zijn als biologische vrouwen. Maar ze is niet gelukkig met de notie dat biologische mannen zich vrouw kunnen noemen, en die status verankerd zien in wet en beleid. Ze is sceptisch over de gevolgen van ‘genderzelfidentificatie’. Wat gebeurt er als mannelijke misbruikers, levend onder de noemer vrouw, een vrouwelijke paskamer, ziekenhuisafdeling, gevangenis of opvangcentrum binnen kunnen lopen?

Rowling heeft de politie in Schotland bekritiseerd die voortaan een verkrachting zal registreren als uitgevoerd door een vrouw, in geval de verkrachter zich als vrouw identificeert. ‘Oorlog is Vrede’, parafraseerde Rowling ‘1984’ van de schrijver George Orwell op Twitter. ‘Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht. De persoon met penis die u verkrachtte is een vrouw’.

Voor transactivisten ben je wie je wilt zijn. Voor Rowling ligt het genuanceerder. En daarmee haalt ze zich de wraak en wrok van de transgemeenschap op de nek. Vorige maand was haar huis het doelwit van transactivisten. De laatsten poseerden voor selfies, ervoor zorgend dat haar adres zichtbaar was. De boodschap was duidelijk: hier woont de heks. Ga je gang. Probeer haar leven zo lastig mogelijk te maken.

‘Als sekse niet echt is, word de geleefde realiteit van vrouwen wereldwijd weggevaagd’, stelde de schrijfster vorig jaar op Twitter. ‘Het uitwissen van geslacht verwijdert de mogelijkheid van veel om hun levens op een zinvolle manier te bespreken. Het is niet haatdragend om de waarheid te zeggen.’

Rowling gelooft dat sekse onweerlegbaar is, dat mannelijke agressie een probleem is en dat het belangrijk is dat vrouwen in klare taal over zichzelf kunnen praten.

Volgende week is er een reünie gepland voor alle medewerkers aan de acht Harry Potter-films. Alleen de maker ontbreekt. JK Rowling is niet uitgenodigd, en volgens verschillende media heeft dat te maken met haar mening over transgenderideologie. In de film, Harry Potter 20th Anniversary: Return to Hogwarts wordt ze niet genoemd. Acteurs Daniel Radcliffe, Emma Watson en Rupert Grint, die roem en faam vonden dankzij haar boeken, hebben haar al veroordeeld voor transfobie. Ze stond onder druk een mensenrechtenonderscheiding terug te sturen. Uitnodigingen voor spreekbeurten zijn ingetrokken. Het is trouwens opmerkelijk hoeveel van de bedreigingen op sociale media die aan haar gericht zijn, van seksuele aard zijn. Op twitter worden haar commentaren beantwoord met pornobeelden van geweld en verkrachting.

Nou is Rowling, die zegt gemotiveerd zijn zich uit te spreken over gender omdat ze in haar jeugd seksueel misbruikt is, niet makkelijk te intimideren. Waar anderen bang zijn hun mond open te doen, blijft zij zich mengen in het debat. Tot op zekere hoogte wordt ze beschermd door haar roem en rijkdom. De prijs die ze daarvoor betaalt is een internationale haatcampagne en pogingen haar te cancellen, het zwijgen op te leggen.

‘Ik kan mijn huis vol plakken met doodsbedreigingen’, zegt ze. ‘En ik blijf me uitspreken. Misschien, en het is maar een idee, is de beste manier om te bewijzen dat je beweging geen bedreiging is voor vrouwen, op te houden ons te achtervolgen, lastig te vallen en te bedreigen’.