Vandaag is het primary day in de Amerikaanse staat New York. De Republikeinse en Democratische kandidaten die hengelen naar de partijnominatie voor de presidentsverkiezingen op 8 november, kruisen er onderling de degens. Maandag woonde Knack Focus-journalist Joost Devriesere in Queens een meeting bij van de Democratische – zeg maar socialistische – kandidaat Bernie Sanders, die de voorbije maanden tot een ware volksheld is uitgegroeid.
Het minste wat je van Bernie Sanders kunt zeggen, is dat hij gevoel voor drama heeft. Enkele dagen geleden sprak de 74-jarige Democraat zijn uitbundige gevolg – 27.000 supporters volgens de organisatie, 50.000 volgens de politie – toe in Washington Square Park in Greenwich Village, met in zijn rug de gigantische, fel verlichte triomfboog aldaar.
Maandagavond sloeg hij zijn campagnetenten op in Hunter’s Point South Park, aan de boorden van de East River, die het mondaine Manhattan van het bescheidener Queens scheidt. Het decor is er zo mogelijk nog overweldigender: op de achtergrond doemt de skyline van Manhattan in al zijn glorie op: het gebouw van de Verenigde Naties, de Chrysler Building en de Empire State Building en – o ironie – de Trump World Tower.
Terwijl Sanders’ grootste concurrent – de gedoodverfde winnaar Hillary Clinton – de metropool vandaag links laat liggen om campagne te voeren in Buffalo, zet Sanders wél alles op alles in New York. Dat wordt geapprecieerd door het talrijk toegestroomde publiek, dat meer dan bij andere kandidaten een spiegelbeeld lijkt van de multiculturele grootstad: blanke jongeren met forse hipsterbaarden staan zij aan zij met gespierde, getatoeëerde latino’s in onderlijfje, zwarte mensen met petjes en moslima’s met hoofddoek. Ze zijn heel verschillend, maar ze delen alvast één ding: hun voorliefde voor Bernie Sanders.
‘The Bern wordt gevoeld in New York, zoveel is zeker’
Vrijwel iedereen draagt een Bernie-T-shirt of minstens een badge of sticker, al dan niet via de officiële kanalen aangekocht. Onderweg naar Hunter’s Point kom ik voorbij tientallen kraampjes waar vaak heel originele onofficiële shirts en badges worden aangeboden. Sanders zelf maalt niet om die bootleggers, zolang zijn naam of bijnaam maar op het promomateriaal staat vermeld, of de al even onofficiële slagzin van zijn campagne: feel the Bern. En the Bern wórdt dezer dagen gevoeld in New York. Zoveel is zeker.
Een groep van zo’n honderd man sterk draagt rode T-shirts zonder verwijzing naar Sanders. Het zijn leden van de vakbond Communication Workers of America (CWA) en werknemers van communicatiegigant Verizon, die nu al twee weken lam ligt door een staking. Ze ijveren voor betere arbeidsomstandigheden en hebben in Bernie Sanders een bondgenoot gevonden. Of dat zegt toch Norman, een 35-jarige technicus die door Verizon zo goed als gedwongen wordt om zevenhonderd kilometer van huis te gaan werken.
‘Overleg is niet mogelijk. Het is verhuizen of ontslagen worden. Ik hou van mijn job, maar dit kan en wil ik niet pikken. Daarom stem ik ook voor Bernie. Hij wil de grote ondernemingen tot de orde roepen, hen dwingen om meer rekening te houden met de besognes van de werknemers. Dat belooft hij toch. Maar ik heb er een goed oog in. Bernie is de kandidaat van de gewone man, van alle New Yorkers. Hillary Clinton is alleen geïnteresseerd in het grote geld van Wall Street.’
‘Misschien hoeft Bernie helemaal geen president te worden’
Andere aanwezigen achten Sanders kansloos voor de Democratische nominatie, maar dat houdt hen niet tegen om hem toch te steunen. Een van hen is Sarah, een 24-jarige hotelreceptioniste. ‘Bernie zal nooit genoeg super delegates achter zich kunnen verzamelen, en dus kan hij geen president worden. Dat is nu eenmaal het kiessysteem bij de Democratische partij.
Als elke stem ook als één stem zou geteld worden, dan zou hij zeker een kans maken. Maar misschien hoeft hij helemaal geen president te worden. Bernie heeft een nieuwe beweging in gang gezet die de gewone Amerikaan centraal stelt. De boodschap die hij nu brengt, zal in de toekomst blijven nazinderen. Onder zijn impuls zal de Democratische partij zich wel moéten heruitvinden.’
Amerikaanse rallies vallen in niets te vergelijken met de grotendeels saaie verkiezingsmeetings die we in België kennen. Geheel conform de levensstijl van de Amerikanen – en de New Yorkers in het bijzonder – is alles bigger, better and more. Op het podium staat een volledige backline, want de populaire en beestig goede lokale indieband TV on the Radio mag – in het licht van de ondergaande zon, die het Empire State Building in lichterlaaie lijkt te zetten – het publiek opwarmen voor Sanders.
Net voor die het podium beklimt, brengt Danny Glover het publiek helemaal op de juiste temperatuur met een korte maar bevlogen speech. De zwarte acteur, die u onder meer kent als detective Roger Murtaugh uit de Lethal Weapon-films, is slechts een van de celebrity’s die voor Sanders hun hand in het vuur durven te steken. Al halen de écht grote Hollywoodkanonnen, zoals George Clooney, liever geld op voor Clinton.
‘Get nervous if Bernie Sanders is elected president’
Zodra Glover het podium afstapt, gaan de honderden Bernie-pancartes de lucht in. Hoewel Sanders al in 1987 een folkplaat uitbracht, is hij pas de voorbije maanden een rockster geworden, op gezegende leeftijd dan nog. De slopende campagne lijkt wel haar tol te eisen. Sanders loopt nog iets krommer dan voordien, en zijn stem slaat regelmatig over. Zijn stilaan beruchte handenmimiek is ongewijzigd gebleven – soms lijkt wel het wel alsof Sanders alles wat hij zegt meteen in doventaal omzet.
‘You all look beautiful, and you all look like you want a political revolution‘, zegt hij, een brede glimlach op het gezicht. Waarna hij het volgende halfuur uitlegt wat zijn kiezers van die revolutie mogen verwachten: meer inspraak voor werknemers, een gelijke verloning voor mannen en vrouwen en een minimumuurloon van 15 dollar, drie dollar meer dan wat Clinton belooft.
Kenners noemen Sanders’ plan te ambitieus, volgens hem is het perfect mogelijk. Het publiek ziet het allemaal wel zitten. Vooral wanneer hij uithaalt naar de Wall Street-bankiers en -speculanten, en hen ‘hebzucht, roekeloosheid en illegaal gedrag’ verwijt, krijgt hij de handen op elkaar. Bij veel mensen in het publiek hebben de hypotheek- en de daaruit volgende bankencrisis van een paar jaar terug er duidelijk stevig ingehakt.
Ook voor corporate America heeft Sanders een niet mis te verstane boodschap: ‘Get nervous if Bernie Sanders is elected president’, zegt hij, en hij doet het klinken alsof hij het echt meent. Helemaal volgens de regels van de kunst bulkt Sanders’ betoog van de vlot herkauwbare en best wel populistische oneliners, die er bij het publiek ingaan als zoete koek. Sanders ziet er dan niet als een volksmenner uit en gedraagt zich evenmin zo, maar toch lijkt zijn boodschap aan te slaan, zelfs in Amerika, waar ‘socialist’ voorlopig een nog grotere scheldnaam is dan in Vlaanderen het geval is.
Zal Bernie Sanders erin slagen om zijn politieke revolutie te bewerkstelligen? Over luttele uren, wanneer de eerste resultaten uit The Big Apple bekend raken, weten we meer.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
