‘Voor Donald Trump zijn de beelden van de moordpoging uitstekende reclame’

Legt de aanslag op Amerikaans presidentskandidaat Donald Trump de campagne in een andere plooi? Knack vroeg tekst en uitleg aan Amerikakenners Bart Kerremans en Frank Albers.

Het scheelde slechts enkele centimeters of de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump was vandaag niet meer onder de levenden. Tijdens een verkiezingsrally in de staat Pennsylvania keek Trump naar rechts, een kogel scheerde langs zijn hoofd en doorboorde zijn rechteroor. De 20-jarige dader Thomas Matthew Crooks kon vanaf ruim honderd meter acht schoten lossen voordat hij door de Amerikaanse veiligheidsdiensten werd omgebracht – zijn motief is niet bekend.

Alleen al de indrukwekkende beelden van een strijdbare, bebloede Trump maken van de moordpoging hét moment van de verkiezingscampagne. Trump duikt op de grond en balt even later, omgeven door veiligheidsagenten, met een bebloed hoofd verbeten de vuist. ‘Het was haast een messiaanse kruisafneming. Van zulke beelden kan Steven Spielberg alleen maar dromen’, zegt Amerikakenner Frank Albers (UAntwerpen).

Emotionele schok

Legt de moordpoging de Amerikaanse verkiezingen op vijf november in een andere plooi? Zal ze de campagne van Trump de beslissende duw in de rug geven? Volgens Bart Kerremans, professor Amerikaanse politiek aan de Katholieke Universiteit Leuven, is het eenvoudigweg te vroeg om accurate voorspellingen te maken. ‘5 november, verkiezingsdag, is nog ver weg. De campagne is onvoorspelbaar en kan nog alle kanten uit – ook voor wie al in september vervroegd kan stemmen.’

Ook op de opkomst zal de aanslag van zaterdagmiddag nauwelijks een gunstig effect hebben, oordeelt zowel Albers als Kerremans. ‘Het kan misschien een klein verschil maken, maar we mogen het effect vooral niet overschatten. Veel bepalender wordt het weer op verkiezingsdag, om maar iets te noemen’, aldus Albers. ‘De emotionele schok die de Verenigde Staten vandaag voelen, is begin november bij de meesten vergeten’, vult Kerremans aan.

Leeftijd

Mag Biden tevreden dan zijn dat het door de aanslag even wat minder over zijn leeftijd en versprekingen gaat? Volgens Albers en Kerremans niet. Wel integendeel, zo klinkt het, dit is het zoveelste drama dat Biden overvalt. ‘Dit is de beste – overigens gratis – reclamespot die Trump zich kon indenken. Nu moet Biden hem nog gaan verdedigen ook’, aldus Albers. Kerremans: ‘Biden wilde Trump tijdens de campagne afschilderen als een bedreiging voor het land, maar het nu is het Trump zelf die met de dood bedreigd werd.’

Het contrast tussen de wankele Biden van de afgelopen maanden en de dappere Trump meteen na de aanslag kon in ieder geval niet groter zijn. En of de Republikeinse Partij dat in de verf zal zetten, te beginnen met de conventie maandag. ‘Biden is zwak, Trump is ijzersterk’, luidt de boodschap samengevat. ‘Dit versterkt de slachtofferrol die Trump zich aanmeet tijdens de processen die tegen hem lopen’, aldus Kerremans. ‘Dat argument pakte amper bij de gematigde Republikeinse kiezers, nu verandert dat misschien.’

Neerschieten

De moordaanslag wordt internationaal veroordeeld, maar volgens Albers moet Trump de hand ook in eigen boezem steken. ‘Hij is zelf degene die openbare wapendracht verdedigt, hij is zelf degene die beweerde dat hij iemand kon neerschieten zonder stemmen te verliezen, en hij is zelf degene die tijdens een toespraak grapte met de aanslag op de man van de Democrate Nancy Pelosi. Trump heeft enorm bijgedragen aan de verruwing van de politieke toon in de Verenigde Staten.’

Volgens Kerremans past de moordpoging in de maatschappelijke polarisering die de Verenigde Staten doormaken. ‘Er was de Republikeinse Revolutie in 1994, de opkomst van de Tea Party in de Republikeinse Partij, de Republikeinse reactie op Barack Obama en de overwinning van Trump, met de bestorming van het Capitool als orgelpunt. Nu is er deze moordaanslag – de zoveelste in de Amerikaanse geschiedenis. Anderzijds is politiek geweld in de Verenigde Staten iets van alle tijden, dus zo uniek is de gebeurtenis nu ook weer niet.’