‘Volgens Merkel is een compromis altijd beter dan een conflict. Ook als het om Rusland of China gaat’

De relatie tussen Angela Merkel en Vladimir Poetin is bijzonder. Merkel was vorige week voor het laatst als bondskanselier in het Kremlin.

De Russische president Vladimir Poetin nam afscheid van Angela Merkel met een bos bloemen. Daarmee kwam de Duitse bondskanselier beter weg dan Josep Borrell, de Spaanse hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de Europese Unie, die in februari tijdens een bezoek aan Moskou belachelijk werd gemaakt.

Ze kwam ook beter weg dan die keer in 2007, toen Poetin haar tijdens hun gesprek plotseling met zijn hond confronteerde. De anekdote is bekend. Merkel is doodsbang van honden. De grijns op het gezicht van Poetin liet vermoeden dat het dier daar niet toevallig was.

Angela Merkel stapt in september na zestien jaar als bondskanselier uit de nationale politiek. Vladimir Poetin van zijn kant is ondertussen ruim twintig jaar aan de macht. Ze kennen elkaar door en door en ze spreken elkaars taal vloeiend. Er komt straks een einde aan een lange krachtmeting tussen botsende politieke stijlen. Ze wantrouwen elkaar totaal, en toch is is de bijzondere band tussen hen nooit gebroken. Het is zoals de Süddeutsche Zeitung schreef: ze zijn er goed in om slecht met elkaar om te gaan.

Het bezoek kwam net een jaar nadat de Russische opposant Aleksej Navalny in een ziekenhuis in Berlijn werd gered van een vergiftiging met het zenuwgas novitsjok. Poetin ontkent dat Moskou iets met die aanslag te maken had. Hij houdt ook vol dat Navalny niet om politieke redenen in de cel zit. Toch drong Merkel opnieuw fel op zijn vrijlating aan en ze kwam ook weer op voor de territoriale integriteit van Oekraïne. ‘Ik hou me niet in als ik met hem praat’, zegt ze. Tegelijk gaf ze nooit toe aan Amerikaanse druk om een streep te trekken onder Nord Stream 2, de pijplijn onder de Baltische Zee die Russisch gas naar Duitsland en Europa moet brengen.

Samen met de Franse president Emmanuel Macron verdedigt Merkel in Europa de mening dat het beter is om met Moskou te blijven praten. Onder meer de Baltische staten en Polen vinden dat ze te soft is voor de machtspoliticus Poetin. Haar houding dient zeker ook de belangen van Duitsland. Maar een compromis is, volgens Merkel, altijd beter dan een conflict. Ze houdt die politiek, niet toevallig samen met Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen en tegen de zin van de Verenigde Staten, ook vol tegenover China: landen zoals China en Rusland zijn concurrenten die bij momenten ook partners kunnen zijn. De manier waarop Washington in Afghanistan zijn bondgenoten in de kou liet staan, leert nog een keer dat het niet onzinnig is om de Europese koers niet blind op de VS af te stemmen.