‘Volgens heel wat Russen bestaat homoseksualiteit niet’

Door een nieuw wetsvoorstel zou publiekelijk uit de kast komen strafbaar worden in Rusland. Twee twintigers getuigen over hun ervaringen als homoseksueel in het land.

Russische parlementsleden hebben een wetsvoorstel ingediend met zware gevolgen voor de holebigemeenschap in het land. Publiekelijk uit de kast komen zou, als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, strafbaar worden. Thomas* (21) en Joke* (22) getuigen over hun ervaringen als homoseksueel in Rusland.

Het wetsvoorstel vormt een aanvulling op de fameuze wet van 2013. Die verbiedt de verspreiding van ‘propaganda voor non-traditionele seksuele relaties’ onder minderjarigen. Verschillende mensenrechtenorganisaties protesteerden hevig tegen de wet, die volgens hen impliceerde dat homoseksuele relaties onnatuurlijk en pervers zijn.

Nu willen verschillende parlementsleden die wet verstrengen. Het voorgelegde amendement betekent de facto dat homoseksualiteit een misdrijf wordt in Rusland als het wordt goedgekeurd. Overtredingen zouden worden bestraft door boetes en zelfs gevangenisstraffen. Een datum voor de stemming in het parlement is nog niet vastgelegd.

Ziekte

Drijvende krachten achter het wetsvoorstel zijn Ivan Nikitchuk en Nikolay Arefiev. Beiden zijn lid van MP, de Russische communistische partij. Zij vonden het huidig wettelijk kader ontoereikend. Hun wetsvoorstel zal naar eigen zeggen de Russische waarden versterken: “Ik geloof dat homoseksualiteit één van de belangrijkste problemen van onze samenleving is. Het is een ziekte van onze maatschappij en brengt de morele educatie van de komende generaties in gevaar”, aldus Nikitchuk.

“Biologisch gezien is niet voortplanten hetzelfde als moord. Vanuit die logica is homoseksualiteit een dodelijke bedreiging voor de gehele mensheid”, gaat Nikitchuk verder. Die mening wordt overigens gedeeld door een aanzienlijke groep van de Russische bevolking. Recente cijfers wijzen uit dat driekwart van de Russen homoseksualiteit moreel onacceptabel vinden.

Mannen harder aangepakt

Vreemd genoeg worden homoseksuele mannen een stuk harder aangepakt dan vrouwen. “We geloven dat vrouwen verstandiger omgaan met hun gevoelens dan mannen. We hebben een groot respect voor vrouwen en daarom is deze wet niet van toepassing op hen”, verklaart Nikitchuk. De bewoording van de wet blijft echter vaag. Elke publieke vorm van lichamelijk contact, gaande van handjes vasthouden tot kussen, zou een overtreding kunnen worden.

Het wetsvoorstel markeert een nieuw dieptepunt in de sowieso dubieuze reputatie van Rusland wat betreft homorechten. Voor de Winterspelen in Sochi riepen verschillende ngo’s op tot een totale boycot. Aanleiding daarvoor was de opflakkerende homohaat in het land. Georganiseerde groepen lokten homo’s naar een ontmoetingsplaats om ze daarna in elkaar te slaan. Honderden filmpjes van dergelijke feiten circuleerden op het internet.

Verdoken dubbelleven

Een Vlaming die de ontwikkelingen in Rusland met argusogen volgt, is student Thomas (21). In het kader van zijn studies belandde hij, als homo, in de derde grootste stad van Rusland: Novosibirsk. In het hart van Siberië verbleef hij ongeveer drie maanden in een ‘ obsjezjitie’, een studentenhuis. Daar leerde hij Michail kennen.

“Tijdens de eerste les maakte een vriendin mij er op attent dat een knappe Rus naar me aan het staren was. Ik keek om en zag inderdaad hoe een brede glimlach op mij gericht was. Na de les hebben onze vriendengroepjes wat met elkaar gepraat. Voor mij was het overduidelijk dat hij ook homo was. Ook in Rusland hebben homo’s namelijk homotrekjes”, lacht Thomas.

“We spraken geregeld af in groep. Ik liet tijdens gesprekken wel eens subtiel vallen dat ik ook ‘anders’ was. Uiteindelijk spraken we af om iets te gaan drinken. Toen werd echt duidelijk dat we aangetrokken waren tot elkaar. Na een aantal afspraakjes waagde ik mijn kans en kuste hem. Hij was een beetje geschokt door mijn ondernemingszin, maar reageerde positief”, vertelt hij.

Thomas en Michail hielden hun liefdesperikelen verborgen voor de wereld. In Vlaanderen is Thomas openlijk homo, maar in Rusland was hij een stuk voorzichtiger. “Meestal spraken we buitenshuis af. We zochten afgelegen plekjes op, waar we ongestoord konden genieten van elkaars gezelschap. Soms gingen we toch samen het studentenhuis binnen. Na een tijdje begon de conciërge wel raar te kijken als we een zoveelste keer alleen binnenliepen”, gaat hij verder.

Dat die voorzichtigheid niet onnodig was, werd duidelijk tijdens een busrit. “Naast ons zaten een aantal stoer uitziende Russische jongens. Zij waren voortdurend over ons aan het praten: ‘Die ‘faggots’ moeten hun mond houden, of we kloppen erop!’ We zijn wel vaker verbaal aangevallen door Russen”, aldus Thomas.

Relatiestatus verbergen

Ook Joke (22) ging, als lesbienne, in het verleden op uitwisseling naar Rusland. Hoewel het land internationaal een slechte naam heeft op vlak van homorechten, heeft Joke daar in de praktijk weinig van gemerkt. Toch kwam ze uit voorzorg niet openlijk uit de kast tijdens haar verblijf.

“Het waren vooral mijn ouders die bezorgd waren. Ze hamerden erop dat ik mijn Facebookpagina grondig opruimde alvorens te vertrekken. Ik heb daarop mijn relatiestatus verborgen en foto’s met mijn vriendin onzichtbaar gemaakt voor anderen”, vertelt Joke. “In België ben ik openlijk uit de kast, maar ik loop er niet mee te koop. Dat was ik in Rusland ook niet van plan.”

Joke verbleef gedurende drie maanden in Moskou. Daar volgde ze les aan de plaatselijke universiteit. “In onze lesgroep zaten nog drie andere holebi’s, dus werd er al gauw openlijk over homoseksualiteit gepraat. Geen enkele docent reageerde ongepast of gaf openlijk toe homofoob te zijn. Desondanks zijn we tegenover hen toch niet uit de kast gekomen.”

“Als we de media moeten geloven, worden alle holebi’s daar bij wijze van spreken publiekelijk gelyncht. Ik heb echter veel meisjes hand in hand zien lopen zonder dat iemand opkeek. Ik moet wel toegeven dat het voor homo’s waarschijnlijk een andere zaak is en dat Russen in dat geval misschien sneller zouden reageren”, zegt Joke.

Taboe

Wat uit beide getuigenissen blijkt, is dat rond homoseksualiteit vooral een huizenhoog taboe heerst in Rusland. “Er wordt niet over gesproken of nagedacht. Volgens heel wat Russen bestaat homoseksualiteit niet”, vertelt Thomas. “Tijdens een Russische les vroeg ik eens wat de correcte vertaling is voor het homohuwelijk. De docente vond die vraag duidelijk ongemakkelijk en antwoordde dat ik dat niet moest weten omdat het niet bestond.”

Ook Joke heeft het gevoel dat over homoseksualiteit nauwelijks gepraat wordt onder de bevolking. “Ik denk dat Russen over het algemeen veel minder bezig zijn met de kwestie homoseksualiteit. Omdat het bij ons zodanig geaccepteerd is, zullen wij misschien sneller holebi’s herkennen. Maar ik heb de indruk dat dit in Rusland niet het geval is.” (Stampmedia/ Wout Donckers)

* De namen werden veranderd.