De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (VN) heeft Rwanda vrijdag voor het eerst rechtstreeks veroordeeld voor zijn steun aan M23 (Mouvement 23 Mars), de rebellenbeweging die blijft optrekken in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC). Ook vraagt de Veiligheidsraad dat zowel M23 als de Rwandese strijdkrachten zich terugtrekken uit het Congolese grondgebied.
De resolutie die unaniem is aangenomen, ‘veroordeelt krachtig het offensief en de opmars van M23 in Noord-Kivu en Zuid-Kivu met de steun van de Rwandese strijdkrachten’. Volgens VN-deskundigen ondersteunen 4.000 Rwandese soldaten de rebellen. De resolutie roept M23 op zich terug te trekken uit het gebied waarover het de controle heeft gegrepen, met name de steden Goma en Bukavu. De Rwandese strijdkrachten wordt gevraagd ‘hun steun aan M23 opschorten en zich onmiddellijk en zonder voorwaarden terugtrekken uit het Congolese grondgebied’.
Tot nu toe had de VN-Veiligheidsraad louter aan de kaak gesteld dat de territoriale integriteit van de Democratische Republiek Congo geschonden werd, zonder Rwanda bij naam te noemen. Maar steeds meer leden, met uitzondering van de Afrikaanse leden, wijzen nu openlijk naar Kigali.
Sinds november 2021 is de rebellenbeweging M23 (Mouvement 23 Mars) met steun van het Rwandese leger erin geslaagd grote delen van het oosten van de Democratische Republiek Congo, dat rijk is aan mineralen, te veroveren. Daar woedde een hevige strijd tussen M23, die vooral uit Tutsi’s bestaat, en het Congolese leger. De rebellen namen eind januari de miljoenenstad Goma in, de hoofdstad van de provincie Noord-Kivu. Zondag grepen ze zonder al te veel tegenstand ook de controle over Bukavu, de hoofdstad van de provincie Zuid-Kivu.
Sindsdien rukken de rebellen ongehinderd in verschillende richtingen op. De Congolese strijdkrachten en geallieerde milities trekken zich terug zonder weerstand te bieden en laten een spoor van wreedheden en plunderingen achter. M23 nadert nu Uvira in Zuid-Kivu aan het Tanganyikameer bij de Burundese grens en Lubero in Noord-Kivu aan het Edwardmeer bij de Oegandese grens. Door de inzet van Oegandese strijdkrachten (UPDF), officieel voor een gezamenlijke operatie met het Congolese leger, is sinds donderdagavond een relatieve rust weergekeerd. Maar het blijft de vraag hoe de Oegandese strijdkrachten zullen reageren op M23. Kampala wordt er door VN-deskundigen van beschuldigd betrekkingen te onderhouden met M23 en zijn invloed op het grensgebeid te willen beschermen.
Op twee weken tijd hebben ongeveer 42.000 mensen, voornamelijk vrouwen en kinderen, hun toevlucht gezocht tot buurland Burundi. Het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR) spreekt van de grootste instroom in 25 jaar tijd. Nog eens ongeveer 15.000 mensen zijn sinds januari naar andere buurlanden gevlucht: meer dan 13.000 mensen onder hen trokken naar Oeganda. (Belga)
