4 uur en 24 minuten lang probeerde Vladimir Poetin zijn landgenoten ervan te overtuigen dat Rusland nooit sterker was. ‘Je moet soevereniteit in je hart dragen.’
Sinds het begin van de grootschalige Russische invasie van Oekraïne krijgt het Russische volk elk jaar één moment om zich tot zijn president te richten. Itogi goda s Vladimirom Putinom (‘De jaarcijfers met Vladimir Poetin’) is een soort enorme persconferentie die live op zowat alle televisiezenders wordt uitgezonden.
Zowel journalisten als ‘gewone Russen’ wringen er zich in allerlei bochten om hun president een vraag te kunnen stellen. Poetin zelf kan zijn verveling tijdens die oefening doorgaans maar met moeite onderdrukken.
Ook dit jaar deed de Russische president er alles aan om zijn landgenoten gerust te stellen. Knack volgde het 4 uur en 24 minuten durende marathoninterview, en trok voor u vijf conclusies.
Nooit was Rusland sterker
‘De geruchten over mijn overlijden zijn sterk overdreven’, glimlacht Vladimir Poetin nadat NBC-journalist Keir Simmons hem voor de voeten werpt dat hij ernstig verzwakt is door de val van het regime van Bashar al-Assad in Syrië en door de al bijna drie jaar durende invasie van Oekraïne.
Volgens Poetin is Rusland de laatste drie jaar net ‘veel sterker’ geworden. ‘Onze troepen hebben de hoogste gevechtscapaciteit ter wereld’, beweert de Russische president. ‘Onze defensie-industrie is sterker dan ooit. Zowel nu als in de toekomst zullen onze tegenstanders moeten inzien dat we sterker zijn dan hen. Er is geen leger ter wereld dat beter voorbereid is op oorlog dan het onze.’ Poetin herhaalt ook zijn stelling dat Rusland nu al ‘de facto’ in oorlog is met zowat alle NAVO-landen.
Poetin reageerde ook op de Oresjnik, de nieuwe middellangeafstandsraket die Rusland in november voor het eerst inzette in Oekraïne. Dat bepaalde (westerse) militaire experts het wapen afdeden als ‘slechts’ een modernisering van oude Sovjetraketten, betwist Poetin nadrukkelijk.
Experts die twijfelen aan de effectiviteit van het nieuwe wapen, daagt Poetin zelfs uit tot wat hij een ‘technologisch duel’ noemt. ‘Laat hen een lukraak doelwit kiezen, bijvoorbeeld in Kiev’, aldus de Russische president, die een grijns nauwelijks kan onderdrukken.
‘Zij mogen al hun luchtafweer rond Kiev concentreren. Dan zullen wij een Oresjnik-raket op dat doelwit richten, en we zullen zien wat er gebeurt. Wij zijn klaar voor zo’n experiment. Maar is de andere kant dat ook? Ik denk dat het voor beide kanten een interessante oefening zou zijn.’
Alles is normaal
Hoewel Poetin in zijn beginjaren nog enige aandacht leek te veinzen voor het wel en wee van de Russische bevolking, ligt zijn aandacht nu elders. Waar hij voorheen nog enige moeite deed om een oplossing voor te stellen voor de economische problemen waarmee veel Russen kampen, probeert hij de voorbije tien jaar zijn landgenoten er vooral van te overtuigen dat het allemaal wel meevalt, en ze niet zo moeten zeuren.
Het is nochtans duidelijk dat de problemen van de Russische economie sinds het begin van de grootschalige invasie zijn toegenomen. De arbeidsmarkt kampt met enorme tekorten, de roebel is gedevalueerd en de Russische Centrale Bank krijgt de inflatie niet onder controle. Opmerkelijk veel vragen van gewone Russen gaan over stijgende voedselprijzen, onbetaalbare hypotheken en de stijgende levensduurte.
Russische economie in zwaar weer: ‘Russen bewaren opnieuw dollars onder hun matras’
Volgens Poetin is er evenwel geen echt probleem. ‘De toestand van onze economie is normaal’, verzekert Poetin, die zijn klagende landgenoten voorhoudt dat ze zich niet door hun gevoel mogen laten leiden. Schijnbaar uit het hoofd dreunt Poetin een heuse serie cijfers op waaruit moet blijken dat de Russen er ondanks de inflatie weldegelijk op vooruit gaan.
Volgens Poetin stijgen de Russische lonen sneller dan de inflatie. Dat de prijs van de melk stijgt, komt enkel doordat er een grotere vraag is naar melk, wat dan weer goed is voor de Russische landbouwsector. Bovendien gaan die arme Europeanen en Amerikanen pas écht door een economische crisis, aldus Poetin.
Als er dan toch enige problemen zijn, aldus Poetin, zullen die snel worden opgelost. Een vrouw uit Koersk, die vraagt waarom het Oekraïense leger nog niet uit haar regio is verjaagd, krijgt te horen dat het Russische leger zijn best zal doen en ongetwijfeld zal zegevieren.
De beschadigde infrastructuur zal opnieuw worden opgebouwd, verzekert Poetin. Als voorbeeld geeft Poetin de wederopbouw van de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Detail: het was het Russisch leger dat Grozny in de twee Tsjetsjeense oorlogen eerst aan gruzelementen heeft geschoten.
Vladimir Poetin zucht, kucht en praat voor 4 uur en 22 minuten: ‘U vertrouwt toch geen westerse media?’
Wij zijn klaar voor Oekraïense capitulatie
Over mogelijke onderhandelingen met Oekraïne herhaalde Poetin het antwoord dat hij al meer dan een jaar geeft. Volgens Poetin is Rusland bereid om te onderhandelen, maar is het net Kiev dat eventuele onderhandelingen dwarsboomt.
Hij herhaalt eens te meer de Russische bewering dat voormalig Brits premier Boris Johnson de onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne in Istanboel zou hebben gedwarsboomd.
Hij herhaalde ook zijn stelling dat onderhandelingen gehouden moeten worden ‘op basis van de situatie aan het front’ en ‘in de trant van de onderhandelingen in Istanboel’.
Poetin lijkt dus te suggereren dat Oekraïne zal moeten aanvaarden dat het door Rusland veroverde grondgebied niet zal terugkrijgen. Met zijn referentie aan de onderhandelingen in Istanboel, waarbij Rusland eiste dat Oekraïne zijn leger zou inkrimpen, geen westerse wapens en geen veiligheidsgaranties zou krijgen, lijkt hij vooral aan te sturen op een nagenoeg volledige capitulatie.
Bovendien herhaalde Poetin zijn eerdere stelling dat hij Volodymyr Zelensky geen legitieme gesprekspartner vindt, omdat zijn ambtstermijn dit jaar is afgelopen. Dat de Verchovna Rada (het Oekraïense parlement) zijn termijn voor de duur van de oorlog heeft verlengd, is volgens Poetin irrelevant. Om onderhandelingen te starten, moet Oekraïne eerst verkiezingen houden, aldus Poetin.
Wanneer hij op het einde van zijn gesprek de vraag krijgt of hij spijt heeft van zijn beslissing om de zogenaamde ‘speciale militaire operatie’ te starten, antwoordt hij: ‘we hadden de beslissing vroeger moeten nemen.’
Hebben Rusland en Oekraïne in april 2022 de kans gemist om vrede te sluiten?
Laat de soevereniteit in je hart
Het is onmiskenbaar zo dat Rusland het moeilijk heeft op de internationale markten. Door de economische sancties is het moeilijker (maar niet onmogelijk) geworden om aan westerse technologie te raken. Door de financiële beperkingen is het voor de Russische Centrale Bank moeilijker om de waarde van de roebel op peil te houden.
Poetin draait die moeilijkheden in zijn interview evenwel om: nooit was Rusland soevereiner dan vandaag. ‘Rusland is de voorbije drie jaar sterker geworden, omdat we een echt soeverein land aan het worden zijn’, aldus Poetin. ‘We zijn van niemand meer afhankelijk. Onze economie staat volledig op eigen benen.’
Soevereniteit is volgens Poetin zelfs een factor die economische groei aanwakkert. Daarbij geeft hij het nogal komieke voorbeeld van het verjaardagsfeest van voormalig Duits bondskanselier Gerhard Schröder waarop hij aanwezig was. ‘Bijna alle bands die op dat feestje kwamen optreden, speelden liedjes in het Engels’, vertelde Poetin, die de anekdote als een voorbeeld ziet van hoe Duitsland zich verknecht heeft aan het boze Amerika.
Voor Poetin lijkt de kwestie van soevereniteit een bijna spirituele betekenis te hebben. ‘Je moet soevereniteit in je hart dragen’, houdt Poetin zijn publiek voor. ‘Rusland kan enkel overleven als het volledig soeverein is.’
Oude problemen, oude oplossingen
Wat de voorbije 23 jaar – Poetins eerste marathongesprek dateert al uit 2001 – vooral opvalt, is hoe hardnekkig veel problemen zijn die Russen tijdens het gesprek aandragen. Zowat alle klachten en verzuchtingen zijn onder te brengen in ruwweg drie categorieën: veel Russen komen nauwelijks rond, lokale bestuurders stelen alles wat los en vast zit, de overheid slaagt er niet in zijn meest basale functies te vervullen.
Die problemen zijn des te fascinerender omdat Poetin steevast met hetzelfde antwoord komt. Een van de vaakst terugkerende problemen is de ronduit desastreuze Russische demografie. De kwestie is actueel: het voorbije jaar liet Rusland de laagste geboortecijfers in drie decennia optekenen. De oplossingen die Poetin oplijst, blijven evenwel dezelfde: goedkopere hypotheken, premies voor jonge ouders en goedbedoelde aamoedigingen. Wanneer hij een vraag krijgt van een moeder van vijf, feliciteert hij haar. ‘Ik hoop dat veel kijkers uw voorbeeld volgen.’
En uiteraard belooft de president dat hij eventuele aanhoudende problemen met aandacht zal bekijken. Aan een inwoner van Taganrog belooft Poetin dat er betere wegeninfrastructuur zit aan te komen. Een gepensioneerde uit Krasny Liman krijgt de belofte dat Poetin zal uitzoeken waarom hij zijn pensioen niet krijgt uitbetaald.
Op de vraag of er de voorbije drie jaar voor hem persoonlijk iets veranderd is, antwoordt Poetin: ‘Ik maak minder grapjes, en ik lach minder.’
Rusland heeft meer kinderen nodig, maar Russen geven niet thuis
Oorlog in Oekraïne: alles wat u moet weten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier