In Tsjetsjenië worden homo’s opgejaagd, opgesloten, gefolterd en gedood in kampen. Dat bevestigen mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Human Rights Watch. Zo reageren onze politici.
Deze week bereikten ons verontrustende berichten uit de autonome Russische deelrepubliek Tsjetsjenië, waar volgens mensenrechtenorganisaties een systematische campagne van geweld specifiek gericht op homoseksuele mannen aan de gang is. Amnesty International en Human Rights Watch waarschuwen dat meer dan 100 homo’s in de regio door de plaatselijke autoriteiten werden opgepakt, gevolgd door opsluiting, marteling en – in sommige gevallen – dood in strafkampen. Het LGBT-platform Advocate schrijft dat electroshocks horen bij de ondervragingstechnieken in de kampen. Gedetineerden kunnen vrijgekocht worden door hun geliefden en familie, die al hun bezittingen verpatsen om hun dierbaren te redden.
Novaya Gazeta, een Russische oppositiekrant, meldde als eerste dat mannen tussen 16 en 50 jaar oud sinds begin april gearresteerd werden omwille van ‘hun niet-traditionele seksuele geaardheid’. Het dagblad publiceerde later de namen van drie bevestigde dodelijke slachtoffers, speculeerde dat het aantal waarschijnlijk hoger ligt en citeerde bronnen ter plaatse die het bestaan van de gevangenissen bevestigen. ‘Er zouden honderden mannen zijn opgesloten in geheime gevangenissen. Ze werden gemarteld en onder druk gezet om namen te noemen van andere homoseksuelen. Dit meldden enkele vrijgelaten mannen. De bronnen die wij hebben geraadpleegd zijn betrouwbaar, maar het blijft heel moeilijk om mensen ter plaatse te contacteren omdat zij heel bang zijn voor de gevolgen’, beaamt Lore Van Welden van Amnesty International Vlaanderen.
Ze noemden ons ongedierte, zeiden dat we geen mensen waren en dat we in de cel zouden sterven.
De Britse krant The Guardian kon ondertussen wel al exclusief spreken met Adam, een anoniem slachtoffer van een van de kampen. Adam moest dagelijks krachtige stroomstoten door zijn lichaam verbijten. Als hij niet schreeuwde van de pijn, sloegen ze hem met metalen staven. ‘Ze probeerden om informatie los te krijgen en vroegen om de namen van andere homo’s die ik kende’, getuigt Adam over de martelingen die hij doorstond. Adam werd opgesloten in een gevangenis samen met meer dan twaalf homoseksuele mannen die allemaal onderworpen werden aan folteringen: ‘Ze noemden ons ongedierte, zeiden dat we geen mensen waren en dat we in de cel zouden sterven. Ik weet niet wat er gebeurd is met de anderen. Het is te gevaarlijk om contact te zoeken met mensen omdat onze telefoons onderschept kunnen worden.’
In een reactie aan The New York Times weerlegt Alvi Karimov, de woordvoerder van de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, de beschuldigingen omdat ‘homo’s niet bestaan in zijn land’ en je volgens hem dus geen mensen kan lastigvallen en gevanggennemen die er gewoon niet zijn. ‘Als zulke mensen al zouden bestaan in Tsjetsjenië, zou de rechtshandhaving zich geen zorgen moeten maken over hen’, voegt de woordvoerder er nog aan toe, ‘Want hun eigen familie zou hen al lang afgemaakt hebben.’
Niet alleen worden ze vervolgd door autoriteiten, ze riskeren ook nog eens slachtoffer te worden van u0022eremoordenu0022 door hun omgeving.
De homofobe reactie van Karimov onderstreept het: LGBT’ers in Tsjetsjenië zijn in gevaar. ‘Holebi’s worden in de regio langs alle kanten belaagd’, knikt Van Welden van Amnesty International Vlaanderen, ‘Niet alleen worden ze vervolgd door autoriteiten, ze riskeren ook nog eens slachtoffer te worden van “eremoorden” door hun omgeving.’
In een wereldwijde petitie die mensen kunnen ondertekenen eist Amnesty International om een onmiddellijk onderzoek op te starten en vraagt de organisatie aan overheden om de nodige stappen te ondernemen. ‘Natuurlijk zal een petitie niet alles veranderen’, merkt Van Welden op, ‘Maar de combinatie van brieven sturen, lobbywerk van politici en media – wij weten uit ervaring dat deze aanpak werkt. Het is belangrijk dat we op deze manier druk uitoefenen op politiek niveau, zodat beleidsmakers de plaatselijke gezaghebbers op het matje kunnen roepen.’
Alles wijst erop dat er in Tsjetsjenië een klopjacht bezig is op de LGBT-gemeenschap.
Dirk Van der Maelen (SP.A), voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken, heeft de rapporten van Human Rights Watch en Amnesty International bestudeerd: ‘Alles wijst erop dat er in Tsjetsjenië een klopjacht bezig is op de LGBT-gemeenschap en dat is totaal onaanvaardbaar. Het parlement is nu in reces, maar in onze eerstvolgende vergadering gaan we voorstellen aan onze collega’s om de Russische ambassadeur te ontbieden. We willen hem duidelijk maken dat België lid is van de VN-Mensenrechtenraad, dat gelijke rechten de hoeksteen zijn van onze regering en we willen weten welke maatregelen ze gaan nemen om hier paal en perk aan te stellen.’
Ook Belgisch vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) is bezorgd over de berichten van internationale en nationale instellingen over geweld tegen homoseksuele mannen in de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië. ‘Mensenrechten zijn universeel en ondeelbaar’, zegt Reynders, voorlopig enkel in een persbericht, ‘Als de informatie wordt bevestigd, is een onderzoek nodig, moeten daders worden vervolgd en moeten slachtoffers juiste compensaties ontvangen.’
N-VA was de eerste Vlaamse partij die de misdaden in Tsjetsjenië ondubbelzinnig veroordeeld heeft. ‘Ik ben verbaasd en verbolgen dat zulke praktijken in de 21e eeuw op een paar uur vliegen van ons nog kunnen’, reageert Vlaams volksvertegenwoordiger Piet De Bruyn (N-VA) ontzet, ‘Hier staat mijn verstand bij stil. De Europese Commissie, de Raad van Europa en de Verenigde Naties moeten dit op tafel gooien. Een persberichtje versturen volstaat hier niet. Wij roepen alle Europese instituties op om opheldering te vragen over de situatie en het scherp te veroordelen. Dit is barbaars en onaanvaardbaar in elk opzicht. Wij eisen dat hier een einde aan komt.’
Wij vragen dat zolang de klopjacht op homo’s in Tsjetsjenië niet stopt er geen nieuwe handelsrelaties met de Russische federatie opgezet worden.
Brussels volksvertegenwoordiger Bruno De Lille (Groen) schiet scherp: ‘Het grote probleem is dat er altijd veel over holebirechten gepraat wordt bij ons, maar op het moment dat onze ministers aan tafel zitten met ministers van andere landen verdwijnen dit soort zaken heel snel op de achtergrond. Wij vragen dat zolang de vervolging van homo’s in Tsjetsjenië niet stopt er geen nieuwe handelsrelaties met de Russische federatie opgezet worden. Wij verwachten van de regering dat ze in de relaties met de Russische federatie duidelijk maken dat mensenrechten niet geschonden mogen worden.’
Piet De Bruyn heeft het moeilijk met de kritiek dat er niets gedaan wordt aan de situatie. ‘Uiteraard moet er iets gebeuren’, zegt hij, ‘Maar we mogen natuurlijk niet naïef zijn. Wij kunnen helaas geen bus naar Tsjetsjenië sturen om de getroffen holebi’s uit de gevangenis te halen – hoe graag ik dat ook wil doen. Zo werkt het niet. België heeft niet meteen heel veel breekijzers om iets te veranderen in Tsjetsjenië.’
Wij moeten ijveren voor gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, huidskleur of geaardheid. Alleen vrees ik dat ze in Tsjetsjenië weinig onder de indruk zullen zijn van onze verbolgenheid.
Volgens De Bruyn botsen we onvermijdelijk op de politieke realiteit dat onze contacten beperkt zijn: ‘We hebben kanalen nodig waarmee we op verandering kunnen aansturen en daar zijn wij nu naar op zoek. Achter de schermen wordt er heel hard gewerkt om dit hoog op de politieke agenda te krijgen. We zullen verdorie goed moeten samenwerken om hier een einde aan te maken.’
Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) legt eveneens de nadruk op het belang van krachten bundelen: ‘Wij moeten ijveren voor gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, huidskleur of geaardheid. Alleen vrees ik dat ze in Tsjetsjenië weinig onder de indruk zullen zijn van onze verbolgenheid.’
Bruno De Lille (Groen) sluit af met een boodschap voor de Belgische LGBT-gemeenschap: ‘We zijn soms veel te snel tevreden met alles wat wij hier bereikt hebben en dan vergeten we dat we niet op een eiland zitten. Zolang het niet overal in de wereld ok is om elkaar graag te zien, zijn wij ook niet veilig. We moeten onze verantwoordelijkheid opnemen en de LGBT-beweging in andere landen ondersteunen. Het is te gemakkelijk om te zeggen dat zij ook wel een emancipatiebeweging zullen doorgaan. Zij hebben het zo moeilijk dat ze het nooit alleen kunnen redden. Onze hulp mag niet alleen moreel zijn, maar ook financieel. Het mag niet blijven bij persberichtjes en geschokt reageren op Twitter.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
