Meer dan 200 journalisten wereldwijd brengen de Internationale dag van de Persvrijheid achter de tralies door, simpelweg omdat ze hun job uitoefenen. ‘Het is angstaanjagend dat de persvrijheid vandaag nog steeds onder druk staat’, reageert Lisa De Bode, journaliste bij Al Jazeera America.
Het gaat niet goed met de persvrijheid. Amper 1 op de 7 mensen in de wereld leeft in een land waar de media geheel vrij zijn. “Hoewel er wereldwijd online steeds meer informatiebronnen beschikbaar zijn, doen de media zelf steeds minder onafhankelijk verslag”, waarschuwt de onderzoeksorganisatie Freedom House.
Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Persvrijheid op 3 mei reikten Canadese organisaties de ‘Pers Vrijheidsprijs’ uit aan de Egyptische-Canadese televisiejournalist Mohamed Fahmy. Samen met twee andere journalisten van Al Jazeera zit Fahmy al meer dan 125 dagen vast in een Egyptische cel. De drie mannen worden verweten de Moslimbroeders (volgens de autoriteiten een terreurorganisatie) te hebben gesteund. Maar volgens de mensenrechtenorganisatie Amnesty International zijn de journalisten het slachtoffer geworden van een dispuut tussen de Egyptische regering en Qatar, het land waar Al Jazeera gevestigd is.
De Vlaamse Lisa De Bode werkt als online news producer voor Al Jazeera America, dat gevestigd is in New York. Eerder schreef De Bode het internationaal geprezen boek ‘De Stille Revolutie.’ De Bode trok gesluierd in abaya (lang kleed dat alles bedekt, behalve het hoofd ) naar Saudi-Arabië en Egypte om de verhalen achter de vrouwen in boerka te ontdekken.
“Werken als journalist in Saudi-Arabië is sowieso niet eenvoudig, niet voor mannen of vrouwen. Maar eigenlijk was het als vrouw vaak net iets minder moeilijk denk ik, omdat ik toegang kreeg tot plekken die meestal gesloten blijven voor mannen. Soms spreekt men van een ’third gender’, want als westerse vrouw behoor je tot een soort van aparte categorie”, legt De Bode uit. Na wat over en weer ge-email, zelfs een journaliste van Al Jazeera moet eerste even overleggen met haar persdienst, vond de journaliste die ook columns schreef voor The Huffington Post tijd om onze vragen te beantwoorden.
Hoe komt een Vlaamse journaliste terecht bij Al Jazeera America?
Lisa De Bode: “Tijdens mijn werk in Saudi-Arabië en onderzoek over vrouwenrechten in het Midden-Oosten was Al Jazeera steeds een belangrijke informatiebron. Tijdens het laatste semester van mijn studies internationale relaties in de Verenigde Staten, met afstudeerrichtingen gender- en Midden-Oosten studies, solliciteerde ik voor een job bij Al Jazeera, dat toen net had aangekondigd een nieuw kanaal in de VS te lanceren. De aanpak van mijn boek sloot dicht namelijk dicht aan bij hun journalistieke filosofie. Twee weken nadat ik afstudeerde, verhuisde ik naar New York en kon ik beginnen als online reporter, waar ik nu de thema’s vrouwenrechten, ongelijkheid en globalisering opvolg.”
Als westerse vrouw behoor je in Saoedi-Arabië tot een apart soort categorie: ’the third gender’
Wat zijn de opmerkelijkste verschillen tussen de Vlaamse journalistieke context en de Amerikaanse?
De Bode: “Het grootste verschil is de aandacht voor internationaal nieuws, en de middelen die beschikbaar zijn voor de buitenlandredactie. Online is er ook veel beweging en wordt er nagedacht over vernieuwende platformen om nieuws digitaal te brengen. Voorbeelden hiervan zijn The Intercept (de journalisten achter de Snowden files die diepgaande onderzoeksjournalistiek brengen, gebracht rond hun persoonlijkheden), Buzzfeed (dat recent een indrukwekkende buitenland- en onderzoeksredactie bijeenbracht), PolicyMic (een nieuwssite voor millennials die verhalen op interactieve wijze brengt).
Tijdens de Arabische revolutie kende burgerjournalistiek een steile opmars. Al Jazeera stak toen geregeld de traditionele media voorbij, door het nieuws heet van de naald te brengen. Past u die techniek ook toe in de VS?
De Bode: “Programma’s als The Stream (community van sociale media-gebruikers, met zijn dagelijkse TV-shows op Al Jazeera) zijn internationaal erg populair. Zelf pas ik de methode soms toe, een stuk moet zich ervoor lenen. Mijn artikel over Martin Luther King en de vijftigste verjaardag van de Amerikaanse vrijheidsbeweging leende zich er bijvoorbeeld goed voor. Ik vroeg ons publiek, en jonge activisten in het bijzonder, om via sociale media verhalen met me te delen over hoe deze beweging hen vandaag nog inspireert.”
“Sowieso is het belangrijk om naast de reacties op een artikel ook een tweerichtingsverkeer met de lezer aan te moedigen op de sociale media.”
U werkt voor een Arabische nieuwszender. In Egypte bijvoorbeeld zitten enkele Al Jazeera journalisten in de cel. Boezemt dat u angst in?
De Bode: “Ik vind het angstaanjagend dat de persvrijheid vandaag nog zo onder druk staat. Ik ben een fervent supporter van onze campagne ‘Journalism is not a crime’, waarin we de onmiddellijke vrijlating van onze journalisten eisen en het belang van persvrijheid onderstrepen.”
Ook de Australische journalist Peter Greste van Al Jazeera zal de Unesco Wereld Pers Dag achter de tralies doorbrengen, simpelweg omdat hij zijn job deed. “Egypte voert zijn eigen oorlog tegen een ingebeelde vorm van terrorisme”, laat hij weten via een persmededeling uitgestuurd door zijn ouders.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier