‘Verkiezingen Nederland: wat zeggen de belangrijkste politieke partijen over de begroting en fiscaliteit?’

Nederland trekt op 22 november naar de stembus om de 150 leden te verkiezen die gaan zetelen in de Tweede Kamer. Professor Herman Matthijs (VUB en UGent) overloopt de meest opvallende thema’s in de campagne. Deze week focust hij op de meest in het oog springende plannen voor de  begroting en de belastingen.

De PVV met lijsttrekker Geert Wilders stelt voor om alle belastingen te verlagen, en wil niet weten van een suiker- of vettaks. Dat laatste wordt wel voorgesteld door de nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract (NSC), van lijsttrekker Pieter Omtzigt. Ook het linkse kartel PVDA/GroenLinks onder leiding van Frans Timmermans, en met Jesse Klaver, is daar voorstander van.

De PVV van lijsttrekker Dilan Yesilgoz wil wel de belastingen op de banken verhogen en dat is iets wat de meeste andere partijen ook wel willen.

Over de hypotheekrente en het fiscale voordeel om een eigen huis te bekomen lopen de meningen van rechts tot links uiteen: de VVD wil dit stelsel behouden en het linkse kartel wil het afschaffen. De andere partijen zitten daar ergens tussenin of hebben geen mening over dit thema.

Aandacht voor de kindvriendelijkheid van het fiscaal systeem is vooral terug te vinden bij het CDA en de BBB, en ook deels bij het NSC. Maar de partij van Omtzigt is tegen gratis kinderopvang, wel voor gratis kraamzorg.

Daarnaast moet voor het NSC de BTW op hotels en vakantiehuizen naar omhoog voor het NSC.

De PVV en de BBB willen verder nog een BTW van nul procent voor groenten en fruit.

Werken en belastingen

Zowat alle partijen hebben het over de bestaanszekerheid van de inwoners, en willen daarom dat werken netto meer gaat opbrengen. Over hoe dat moet gebeuren lopen de meningen nogal uiteen. De rechts-liberale VVD wil alle werkenden meer laten verdienen. Maar het linkse kartel wil dat vooral voor de lage inkomens realiseren en de belasting op de hoge inkomens verhogen. Alleen het NSC zegt dat er geen geld is voor een dergelijke ingreep, en verwijst daarvoor naar de slechte toestand van de openbare financiën. Wel stelt Omtzigt dat er iets moet gebeuren aan de hoge marginale belastingdruk bij de lagere inkomens.

De twee liberale partijen (VVD en D’66) en de PVV willen de lasten voor de werkgevers laten zakken om meer tewerkstelling te creëren.

Als het gaat over de sociale zekerheid wil Omtzigt ook een einde maken aan de vrijemarktwerking van de zorg en de tandheelkunde terug in het verplichte pakket onderbrengen. Dit laatste is wel iets waar de PVDA-GroenLinks en het CDA zich in kunnen vinden.

(Lees verder onder de preview.)

Begroting

Het linkse kartel en D66 pleiten voor een herziening van de budgettaire regels van de Europese Unie, maar de links-liberalen zeggen er wel bij dat het begrotingstekort onder de 3% van het BBP moet blijven. Het NSC pleit ervoor om een uitgavenplafond te installeren in de begroting.

De BBB, het NSC en de PVV willen dat Nederland minder geld gaat afdragen aan de Europese begroting. D66 en het linkse kartel PVDA-GroenLinks willen meer betalen aan de Europese Unie.

Omtzigt pleit voor een speciale parlementaire commissie die het fiscaal stelsel moet herzien, met inbegrip van alle toeslagen in Nederland. De andere nieuwkomer, de BBB, wil de inkomens uit arbeid, bedrijf of vermogen optellen tot één belastbaar bedrag (de zogenaamde dual income tax). D66 gaat voor de invoering van een soort basisinkomen.

De VVD, BBB en het NSC willen ook een nieuwe oefening over de kerntaken van de overheid, iets waar D66 zich wel kan in vinden. Zowel de VVD als het NSC willen geen bijkomende ambtenaren aanwerven voor de diensten van de belastingen.

Allerlei

Het links kartel en D66 vinden dat er een hogere belasting moet komen op de bedrijfswinsten. Deze twee partijen scharen zich verder, net als het NSC, achter een fiscaal principe van ‘de vervuiler betaalt’.

Deze drie partijen vinden ook dat rijke Nederlanders in het buitenland meer moeten gaan bijdragen aan de nationale schatkist. Hoe dit laatste moet gaan gebeuren, wordt wel niet uitgelegd.

De kilometerheffing vindt geen doorgang bij de PVV, de BBB en het NSC. Het CDA wil zo’n systeem niet invoeren op het platteland.

De huidige vliegtaks moet worden afgeschaft voor de PVV. Het NSC wil die enkel behouden voor private vluchten.

De erfenis- en schenkingsrechten gaan naar omhoog bij het CDA en de PVDA-GroenLinks.

Het linkse kartel wil ook hogere taksen voor de techno-industrie.

(Lees verder onder de preview.)

Conclusie

Op fiscaal en budgettair vlak liggen de voorstellen van het linkse kartel van Frans Timmermans en Jesse Klaver het verst af van de pllannen van de VVD van Yesilgoz. Al de andere vijf partijen situeren zich daar ergens tussenin.

Globaal bekeken is er meer overlap van die partijen met de VVD, dan met het kartel PVDA-GroenLinks.

Gezien de algemen budgettaire -en de economische toestand van Nederland, zal nog een serieus politiek woordje gepraat moeten worden over ‘geld’ tijdens de regeringsonderhandelingen.