De centrumlinkse oud-president Lula Da Silva heeft zondag de eerste ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen gewonnen. Het verschil met huidig president Jaír Bolsonaro was echter minder groot dan verwacht, zegt Latijns-Amerika-expert Jesus Ernesto Rodriguez.
Met bijna alle stemmen van de kiesbureaus geteld na de verkiezingen in Brazilië strandt de centrumlinkse presidentskandidaat Lula da Silva op 48 procent van de stemmen. Huidige president Jaír Bolsonaro zou 43 procent hebben behaald.
Is de uitslag verrassend?
Jesus Ernesto Rodriguez: Dat Lula da Silva op de eerste verkiezingsdag het hoogste aantal stemmen heeft behaald, verbaast niet. In de peilingen flirtte hij zelfs met de drempel van 50 procent. Dat er een tweede ronde zou komen, was ook niet onverwacht. Wel verrassend is het verschil tussen Lula en huidig president Jaír Bolsonaro. Lula kreeg slechts 5 procentpunt meer stemmen dan Bolsonaro, terwijl een marge van 6 tot 11 procentpunt was voorspeld. Voor de buitenwereld lijkt het vreemd dat een president die tijdens zijn ambtstermijn met 700.000 coviddoden werd geconfronteerd en die een spectaculaire ontbossing van het Amazonewoud toestond, er toch nog in slaagt om 43 procent van de kiezers te overtuigen.
Bovendien oogt de samenstelling van het Nationaal Congres, waarvoor ook verkiezingen werden gehouden, overduidelijk conservatief. In de Kamer is de partij van Bolsonaro de grootste partij met 99 van de 513 zetels. De voormalige minister van Gezondheid, Eduardo Pazuello die tijdens de pandemie zwaar bekritiseerd werd, kreeg het grootste aantal stemmen in de staat Rio. In de Senaat, waar een derde van de zetels herverkozen werden, slaagde de partij van Bolsonaro erin om 8 bijkomende zetels te veroveren.
Hoe valt het succes van de rechtse partijen te verklaren?
Jesus Ernesto Rodriguez: Een groot deel van de Braziliaanse bevolking is erg conservatief. Die mensen kiezen voor politici die zich tegen vrouwenrechten, LGBTQ-rechten en rechten voor minderheidsgroepen kanten. Veel Brazilianen vinden nog altijd dat politici blanke mannen moeten zijn. Net zoals in andere landen, lijken de peilingen die groep structureel te onderschatten. Bolsonaro spreekt kiezers aan die anti-politici, anti-establishment en vooral anti-corruptie zijn. Net zoals Lula kiezers aanspreekt die in de eeste plaats anti-Bolsonaro zijn trouwens.
Wat zal de strategie van Lula en Bolsonaro zijn voor de tweede ronde op 30 oktober?
Jesus Ernesto Rodriguez: Lula heeft op de Avenida Paulista van Sao Paulo zijn aanhangers al met veel zelfvertrouwen toegesproken. ‘We zullen de verkiezingen opnieuw winnen’, zei hij. Lula beloofde om zijn programma nog te verbeteren en ‘andere mensen te overtuigen’. Vraag is of hij daarmee voldoende stemmen zal veroveren om de strijd met Bolsonaro te winnen. Een maand is een eeuw in verkiezingstijd.
Bolsonaro heeft de verkiezingsuitslag omschreven als een ‘wens van het volk voor verandering’. Hij belooft om nog meer te doen voor de mensen die het zwaarst getroffen worden door de recente inflatie, die volgens Bolsonaro vooral veroorzaakt wordt door een oorlog in het buitenland.
Cruciaal voor Bolsonaro en Lula worden de stemmen van de presidentskandidaten die de tweede ronde niet hebben gehaald. Simone Tebet behaalde onverwachts 4 procent van de stemmen, Ciro Gomes kreeg 3 procent. Voorlopig hebben Tebet en Gomes hun kiezers nog geen stemadvies gegeven voor de tweede ronde. Mogelijk opteren ze ervoor om geen voorkeur uit te spreken en laten ze hun aanhangers zelf beslissen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier