‘In Europa was Polen de afgelopen jaren politiek melaats. Maar dankzij de oorlog in Oekraïne hebben de Polen zich van een heel andere kant laten zien’, schrijft Robbert de Witt.
Voor Fransen en Duitsers is er vermoedelijk maar één ding erger dan dat een Amerikaan hun de les leest: dat een Amerikaan zijn schouders ophaalt en zegt dat Frankrijk en Duitsland er niet meer toe doen.
Welbeschouwd deed Donald Rumsfeld dat, twintig jaar geleden. De Amerikaanse minister van Defensie was al niet geliefd, als rechterhand van de eveneens verachte Republikeinse president George W. Bush. Tijdens een bezoek aan Praag op 24 januari 2003 vroeg een journalist aan Rumsfeld wat hij vond van de weerstand in Europa tegen de oorlog in Irak. Ach, zei Rumsfeld, je bedoelt Frankrijk en Duitsland? ‘Ik denk dat dat het “Oude Europa” is.’ Oost-Europese landen daarentegen zag hij als het ‘nieuwe Europa’. Hij doelde nadrukkelijk ook op Polen. Als grootste van de nieuwe NAVO-landen, geldt Polen in Washington als een cruciale bondgenoot.
In Europa was Polen de afgelopen jaren politiek juist melaats. Dat land bewoog zich immers – net als Hongarije – in de verkeerde richting, weg van vrijheid en democratie. Het gemorrel aan de onafhankelijke rechtspraak en het inperken van de media zijn ook een vuile vlek op het blazoen van deze landen die zich zo bewonderenswaardig hadden bevrijd van het communisme.
Maar dankzij de oorlog in Oekraïne hebben de Polen zich van een heel andere kant laten zien. Geen ander land ving zo veel Oekraïense vluchtelingen op: anderhalf miljoen Oekraïners kregen er een veilig onderkomen. Het land kan deze lasten ook dragen, want zonder dat West-Europa het doorhad, heeft zich in Polen een economisch succesverhaal afgespeeld. Bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie verdiende de gemiddelde Pool amper eenvijfde van wat een (West-)Duitser verdiende. Inmiddels is dat ongeveer tweederde.
Polen kan zich ook op de borst kloppen omdat het gelijk heeft gekregen: het waarschuwde al zo lang voor het Russische gevaar dat ze er in West-Europese landen weleens moe van werden. De Poolse bezwaren dat Europa zich wel erg gemakkelijk afhankelijk maakte van Russische olie en gas, werden steeds terzijde geschoven. Sinds 24 februari vorig jaar kunnen de Polen ‘zie je wel’ kraaien. Wat ze overigens niet doen.
Ook in militair opzicht is Polen een voorbeeld voor velen. Zonder aarzelen schonk het Oekraïne driehonderd tanks om de Russen van zich af te slaan. Polen levert de Oekraïners wat het maar kan, verhoogt voortdurend de druk op andere NAVO-landen om dat ook te doen en is de logistieke draaischijf voor westers oorlogstuig voor Oekraïne.
(Lees hieronder verder.)
Het belang van Polen zal alleen maar toenemen. De regering in Warschau wil dat Polen de sterkste militaire macht van de Europese Unie wordt, met 300.000 actieve militairen. Als een van de weinige NAVO-landen geeft Polen meer dan de beloofde 2 procent van het nationaal inkomen uit aan defensie: nu 2,5 procent, en dat wordt opgekrikt naar 4 procent. Dat is ook meer dan de Amerikanen besteden.
Met de voortdurende uitbreiding naar het oosten van zowel NAVO als EU, ligt Polen niet meer aan de rand van Europa. Mocht ook Oekraïne EU-lid worden, dan ligt Polen zelfs geografisch aardig centraal. Denk ook aan de stemverhoudingen in Brussel: Polen telt 40 miljoen inwoners, Oekraïne 44 miljoen. Als zij samen optrekken, leggen ze net zoveel gewicht in de schaal als Duitsland, het machtigste EU-land.
De Duitse krant Die Welt schreef onlangs dat de Duitsers de Polen maar eens serieus moeten nemen. Hun buurland is meer dan een ‘tussenland’ en Polen zijn niet de ‘luie bouwvakkers en autodieven’ voor wie ze door de ‘snobistische Duitsers’ nog vaak worden gehouden.
Dat geldt ook voor Nederland. Na Brexit oordeelde de Adviesraad Internationale Vraagstukken dat de Nederlandse regering aansluiting zou moeten zoeken bij de Frans-Duitse as, omdat de Britten als bondgenoot in Europa zijn weggevallen. Maar net als Nederland heeft ook Polen een sterke Atlantische traditie. Aansluiting zoeken bij het ‘nieuwe Europa’ zou dan verstandig zijn.
Die verguisde Rumsfeld zag het nog niet zo verkeerd, twintig jaar geleden.
Deze bijdrage verscheen ook op EWmagazine.nl.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
