‘Vergeet Wally. Wat ze in Londen wilden weten de afgelopen weken is: waar is de Britse premier?’

‘Downing Street maakt zich geen zorgen om de kritiek dat Johnson lui zou zijn en zijn regering chaotisch. De onzichtbaarheid van de premier is een bewuste keuze’, schrijft Lia van Bekhoven vanuit Londen.

Sinds Boris Johnson de verkiezingen won in december is hij ondergedoken. Hij laat zich niet veel zien, laat staan interviewen. Zijn woordvoerders hebben dagelijkse briefings met de pers beknot.

Het is niet alsof er niks aan de hand is. De afgelopen weken leek het halve land blank te staan. Honderden mensen moesten worden geevacueerd. De ene overstroming was nog niet weggezakt of de volgende diende zich aan. Het duurde negen dagen voordat de regering de geldpot openpeuterde voor woningen en bedrijven die het hadden afgelegd tegen stormen Dennis en Ciara. Tegelijkertijd ontwaakte, langzaam, het coronavirus. Maar Boris Johnson was op vakantie. Hij bracht het parlementair reces door op Chevening, een groot en gerieflijk landgoed in het graafschap Kent waar sinds jaar en dag kabinetsleden hun vrije dagen doorbrengen.

Toen Johnson eind vorige week het parlement binnenliep, was het voor het eerst in twaalf dagen dat hij in het openbaar gesignaleerd was. ‘Hoe kan het land een part-time premier vertrouwen?’ vroeg de oppositie retorisch. Johnson beloofde de spoedcommissie van de regering bij elkaar te trommelen voor een actieplan voor Covid-19, bijna drie maanden na het begin van de crisis in China, en een maand nadat het eerste geval van de virus in Groot Brittannie bevestigd was. Maar eerst ging de premier een paar dagen logeren op het buitenverblijf Chequers. Het virus kon nog wel een weekend wachten.

Downing Street maakt zich geen zorgen om de kritiek dat Johnson lui zou zijn en zijn regering chaotisch. De onzichtbaarheid van de premier is een bewuste keuze. Volgens Johnsons adviseurs maken alleen de parlementair verslaggevers in de Londense bubbel zich druk over een afwezige regeringsleider. Het zou de kiezer niet uit maken. Johnson ging vaker AWOL (Absence Without Leave). Als burgemeester van Londen had hij moeite terug te komen van een Caribische vakantie toen er in 2011 rellen uitbraken in de hoofdstad. Liever dan zijn vakantie op Mustique in te korten, liet hij in januari de crisis over de vermoorde Iraanse generaal, over aan zijn minister van Buitenlandse Zaken.

Johnson heeft een reputatie voor gemakzucht. Hij verveelt zich snel en is niet de bekwaamste bestuurder van het halfrond. Maar die eigenschappen hebben hem niet beschadigd. Parlementaire verslaggevers zouden de premier vaker voor de microfoons willen hebben, maar door hen laat Johnson zijn mediastrategie niet bepalen. Waarom zou hij? Toen hij weigerde zich te laten interviewen door de scherpste ondervrager van de BBC tijdens de verkiezingscampagne, leverde hem dat veel kritiek op in de media. Maar het stond een daverende verkiezingsoverwinning niet in de weg.

Afgezien nog van de vraag of het beter is een actieve regeringsleider te hebben dan een super-relaxte. Tijdens de uitbraak van mond-en-klauwzeer in 2001 zat premier Tony Blair ieder ochtend om 07.00 uur een spoedbijeenkomst voor. Daarna werd het actieplan aangepast, waarop een briefing volgde voor de oppositieleiders, en de premier en het hoofd van de veterinaire dienst samen de media inlichtten. De boodschap was van een alerte, doortastende overheid die er bovenop zat. Maar het echte verhaal was er een van paniek en onvoorbereidheid, zou een onderzoeksrapport later vaststellen.

In het decennia ervoor was Margaret Thatcher een buitengewoon krachtdadig leider geweest. Haar stijl van regeren, serieus en conscientieus, was het tegenovergestelde van die van Johnson. Thatcher was niet weg te slaan van de beleidsstukken, inclusief de kleine lettertjes, die ze tot ver na middernacht tot zich nam. Ze moest bijna met het pistool op de slapen gedwongen worden om een weekje naar Zwitserland op vakantie te gaan. Politiek was haar leven. De interessesfeer van schrijver en journalist Johnson is veel breder. Het zitvlees schaarser. Ambtenaren zijn recentelijk door zijn adviseurs op het hart gedrukt het aantal beleidsnota’s aan de premier, vooral in het weekeinde, te minimaliseren ‘om de kans te verhogen dat ze gelezen worden’. En kunnen ze alsjeblief de taal overzichtelijk houden, de inhoud niet ingewikkeld maken en de hoeveelheid beperken tot twee A4’tjes? De regering van Johnson is ‘regeren met ADHD’, zei een anonieme bron tegen mediawebsite Politico.

Downing Street wil, à la Trump, grip op de media-agenda. Het wil bepalen wat er besproken wordt. En dus zal Boris Johnson zich pas laten zien als er een doel, zijn doel, mee gediend is. Niet als de media het verwacht.

Het is geen risicovrije strategie, die van onzichtbaarheid. Het mediabeest moet immers gevoed worden. Zo niet dan gaat het zoeken naar dingen die de regering wellicht liever buiten de schijnwerpers houdt. Pas als dat gebeurt of als een gevoel ontstaat van een regeringsleider die de kantjes ervan af loopt, pas dan zal de part time premier zijn uren opvoeren.