Vautmans wil Europees rechtskader voor beveiligingsfirma’s

Mogen beveiligingsfirma’s politie- en legertaken uitvoeren en zo ja, welke? Hilde Vautmans (Open VLD-ALDE) wil het Europees geregeld zien.

Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open VLD-ALDE) heeft een rapport ingediend om een rechtskundig kader uit te werken voor veiligheidsfirma’s. Dat moet ervoor zorgen dat zij zich aan de Europese codes, waarden en normen houden. ‘Als je weet dat er in 2013 zo’n 40.000 bewakingsfirma’s in de EU aan het werk waren, met een omzet van 365 miljard euro, dan is dat cijfer in 2016 gestegen tot 100.000, met een Europese omzet van 176 miljard. Is dat allemaal koosjer ?’

‘Als liberaal stellen we ons die vraag altijd: hoever moet je gaan om je recht om vrij te bewegen in te perken voor meer veiligheid ? Veiligheid is het hoogste goed’, stelt Vautmans. De Europese hoge vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken, Federica Mogherini, noemt het rapport alvast ‘absoluut noodzakelijk en juist op tijd’.

Het zijn vooral de mensenrechten die Vautmans wil beschermen. Ze herinnert zich nog goed hoe huurlingenleider Bob Denard onder de paraplu van Frankrijk de Comoren innam en zelf ging leven als een blanke koning. Of hoe de Amerikanen na de val van het bewind van Saddam Hoessein in Irak tot 15.000 vooral Servische veteranen en voormalige politie-agenten inzetten om het land ’te beveiligen’. ‘Dat moeten wij vermijden’, zegt Vautmans. ‘

HILDE VAUTMANS: Het ronselen gebeurt nu te veel via anonieme advertenties, waarachter bijvoorbeeld Blackwater Security Consulting schuilgaat, of grote bedrijven als Halliburton of Bechtel. Daar zaten huurmoordenaars uit Zuid-Afrika en oorlogsmisdadigers uit de Balkan tussen.

Hoog tijd voor een regeling dus. Geen vrijblijvende aanbevelingen meer, maar juridisch sluitende en democratische controle. Het Europees Parlement eist nu de uitsluiting van deelname aan militaire activiteiten. ‘Ze moeten zich ten minste houden aan drie voorwaarden: aansprakelijkheid, het onmiddellijk melden van wangedrag en een grondige doorlichting van het personeel. Firma’s mogen alleen ondersteunende taken uitvoeren, zoals drones gebruiken, logistieke hulp verlenen en kritische infrastructuur zoals luchthavens beschermen.

Dat klinkt nobel, maar welke waarborgen zijn er om die firma’s te controleren ? Ten slotte houdt het Europees Parlement voor dat de gebouwen publiek domein zijn. Maar zelfs journalisten worden afgetast, moeten de broeksriem uittrekken, in Brussel zelfs ondanks hun accreditatie ook hun identiteitskaart tonen. Topambtenaar Klaus Welle wil niet alleen het Paul Henri Spaakgebouw tegen de grond gooien, hij heeft ook een veiligheidsplan uitgewerkt dat alle vergaderzalen zou afsluiten voor ‘onbevoegden’, de pers incluis.

VAUTMANS: Ik ben aan het rapport begonnen na een hoorzitting op 3 december 2015 over veiligheid en defensie. Daar werd na een lezing van de Gentse hoogleraar Marc Cools duidelijk dat er geen enkel overzicht bestond van die private firma’s. De Commissie Buitenlandse Zaken schaarde zich daar achter, de stemming nu dinsdag was overtuigend genoeg: 530 parlementsleden stemden voort, 143 tegen’.

Dat is geen antwoord, ik zie het belang niet in van privéfirma’s te belasten met gewapende bewaking, zinloze controles, of afsluiten van gebouwen.

HILDE VAUTMANS: We hebben nu eenmaal een nijpend gebrek aan militairen. We moeten dat aanvullen. Als het publiek ja zegt tegen deze voorstelling van zaken, dan moet het budget van defensie fors omhoog. En de inschakeling van de privé, maakt het veiligheidsbeleid stukken goedkoper. Vooral het Verenigd Koninkrijk en Zweden zijn daar al ver in gevorderd.

Ik heb daar grote twijfels over. Ik heb geen cijfers gevonden. Wel verdienden de huurlingen in Irak tussen 20.000 en 200.00 dollar.

HILDE VAUTMANS: Maar net daarom is die openbare lijst van veiligheidsbedrijven zo belangrijk. Wie niet voldoet aan de normen, gaat er onverbiddelijk uit. Wat wel kan, is patrouilleren, ontwikkelen van technieken, vervoer en cyberveiligheid’.

De radicaal-linkse partij GUE had wel een minderheidsnota toegevoegd aan uw rapport. Daarin staat onder meer een volledig verbod op de inschakeling van privéfirma’s, want alleen de staat en het leger hebben het recht om geweld te gebruiken.

VAUTMANS: Dan hebben ze mijn tekst niet goed gelezen. Sla er de eurobarometer op na. Twee derden van de burgers vinden dat Europa het meest geschikte instantie is om veiligheid te verzekeren. Ik heb nog een amendement toegevoegd aan mijn eigen tekst dat elke militaire inzet op het strijdtoneel voor privéfirma’s verbiedt.

Ik vind ook de loze opmerking van Donald Trump ongepast. Bij zijn bezoek aan de NAVO zei hij dat elke lidstaat 2 procent en liefst meer van zijn begroting aan veiligheid en defensie moet geven. Dat is volstrekt onhaalbaar. Je moet Europa in zijn geheel bekijken. Het Verdrag van Lissabon maakt regionale samenwerking mogelijk. Zo is er eigenlijk maar één Nederlands-Belgische Zeemacht.

Mooi voorbeeld, maar er komt géén Europees leger.

VAUTMANS: Nee, dat is toch wraakroepend ? We hebben 28 legers, die wapenmaterieel kopen, dat niet past bij dat van andere landen. De EU geeft 250 miljard euro per jaar aan defensie, de helft van de VS, maar de efficiëntie ligt tussen de 10 en 25 procent. Studies wijzen uit dat je met betere coördinatie tussen de 28 en 100 miljard euro kunt besparen. Doen, toch?

Nu woensdag praten we over defensie. Wat we moeten doen zijn vier punten: de strijd tegen terreur; de aanpak van de vluchtelingen en migratiecrisis; een eigen defensie en aandacht voor jobs. We kunnen dan de eurosceptici de mond snoeren. Ik hoop dat Europa, in plaats van Amerika, het Land van Belofte wordt.