Van kogels tot tanden: Groot-Brittannië herdenkt Waterloo

In het Verenigd Koninkrijk is men zowaar nog meer gefascineerd door de Slag bij Waterloo dan in België. Er gebeurt dan ook vanalles omtrent de historische slag. En er mag al eens gelachen worden.

Ziehier de muts van Napoleon, de laarzen van Wellington en het been van Uxbridge

Het Londense National Army Museum mag dan wel gesloten zijn voor werken, tot 2016, via de site Waterloo200.org.uk laten ze je tweehonderd unieke relicten zien van de slag, van kogels en tanden tot het kunstbeen van Lord Uxbridge: een hoogst ongewone collectie memorabilia. Op de site vind je een digitaal museum met 200 uitzonderlijke objecten die alles met de slag te maken hebben. Wat ontdek je allemaal? Van kogels tot tanden. De tanden van de Waterloosoldaten werden in de 19^de eeuw overal als souvenir verkocht. Deze tanden werden na de slag door struikrovers en sjacheraars uit de lijken getrokken en vervolgens verkocht. De lijken werden trouwens geplunderd en veel materiaal dat later bij verzamelaars belandde werd dus ooit geroofd door lijkenpikkers…. Op de site bewonder je ook de laarzen van Wellington en de elegante slaapmuts die Napoleon droeg de avond voor de slag. Het was een Egyptische muts, hij was immers, na zijn veldslagen in Egypte, tuk op de oosterse kleding. En uiteraard is er ook het beroemde houten been van lord Uxbridge. Maar er is meer, ook de zaag en de met bloed besmeurde handschoen die bij de amputatie werden gebruikt bleven bewaard in de collectie van het NAM. En uiteraard kan je ook de standard bewonderen die de Britten veroverden op de Fransen: hét symbool van de overwinning.

Engeland viert ook overal feest. Onder meer op zondag 21 juni, dan wordt het feit herdacht dat toen, tweehonderd jaar geleden, de koets aankwam in Greenwich met het nieuws dat de Britten de slag hadden gewonnen. De tocht van de koets tot aan St-James’s Park wordt overgedaan, vanzelfsprekend in de aangepaste historische kleding. Via de site Waterloo200 kom je wel veel meer te weten, ook over de effecten van die slag op cultureel, sociaal en wetenschappelijk gebied.

Unieke foto’s ontdekt van Waterloo

In London worden originele foto’s getoond van de Slag van Waterloo die in 1815 plaatsgreep, dus een paar tientallen jaren voor de fotografie doorbrak. Hoe kan dat nou? Van de Slag van Waterloo bestaan er toch alleen maar tekeningen of schilderijen, maar geen foto’s? Dat is net de reden waarom de Britse fotograaf Sam Faulkner het plan opvatte om met zijn pop-up studio jarenlang foto’s te maken van de soldaten die jaarlijks de slag reconstrueren te Waterloo. Het gaat dus om beelden van de reconstructies van de afgelopen jaren. Maar Sam Faulkner deed dit wel met zoveel bravoure en zin voor authenticiteit dat je welhaast zou denken dat het foto’s uit de tijd zijn. Hij inspireerde zich bijvoorbeeld op het soort foto’s dat genomen werd tijdens de eerste fotografisch vastgelegde veldslagen, zoals van de Amerikaanse burgeroorlog. Faulkner maakte schitterende portretten van de militairen voor en na de strijd, met keurige en bevuilde uniformen tegen een donkere achtergrond. Deze dramatische beelden zijn net schilderijen uit de tijd. Nu worden tachtig van die foto’s geëxposeerd in het Londense Somersethouse. De curator van de expo is niemand minder dan Patrick Kinmonth die internationaal naam en faam heeft als decorontwerper van opera’s.

Lachen met Napoleon

Het hoeft geen betoog dat de Britten keizer Napoleon Bonaparte niet altijd even au sérieux namen, wel in tegendeel. De Britse pers had aan hem een flinke kluif. In de roddelpers werd er aardig wat gelachen met de Franse veldheer. Een leuke tentoonstelling in het British Museum laat je genieten van de satire die er rond zijn figuur ontstond.

Het British Museum heeft wel meer te bieden dan alleen archeologische schatten, het museum telt ook een bijzonder rijk en vermaard prentenkabinet dat nu uitpakt met een schitterende expo ‘Bonaparte and the British, prints and propaganda in the age of Napoleon’. De expo gaat wel om meer dan alleen de Britse humor, het gaat om het satirische beeld van Napoleon aan beide zijden van Het Kanaal. Maar de nadruk ligt op wat de Britse pers destijds liet zien. Er zijn prachtige en ondeugende illustraties van nu vrij onbekende tekenaars die destijds naam en faam hadden: zoals James Gillray, Thomas Rowlandson, Richard Newton en George Cruikshank. Hun cartoons zoemen in op de talrijke historische gebeurtenissen die zich destijds voordeden, zoals de Slag om de Nijl in 1798, de Vrede van Amiens in 1802, de Slag van Trafalgar in 1805, Austerlitz en de verbanning naar Elba en St-Helena. Kortom er was destijds voor de dagbladillustrators stof over om stoute satires te bedenken.

Napoleons uniekste geschenk wordt geveild

Naar aanleiding van de 200^ste verjaardag van de Slag bij Waterloo veilt Sotheby’s London wellicht het meest unieke geschenk dat Napoleon Bonaparte ooit gaf aan zijn zoon, de toen drie-jarige koning van Rome. Het gaat om twee prachtige antieke pistolen met een schattingswaarde van 1.100.000 à 1.600.000 euro. De veiling gaat door op 8 juli.

Het verhaal van de twee pistolen is behoorlijk pathetisch. Het gaat om het laatste geschenk dat keizer Napoleon Bonaparte gaf aan zijn zoon, Napoleon II (1811 – 1832). Dat gebeurde in januari 1814, het was meteen ook de laatste maal dat ze elkaar hebben ontmoet. De pistolen dragen trouwens de datering ‘Januari 1814’. Ze werden vervaardigd door de destijds beroemde Parijse wapenmaker Jean Lepage. Het zijn ware juweeltjes van staal, met inlegwerk van goud, zilver en parelmoer én verfraaid met de keizerlijke emblemen. Deze twee pistolen kwamen in 1816 in handen van souvenirjager William Bullock. In 1819 werden ze al doorverkocht en belandden uiteindelijk bij een Anglo-Amerikaanse hertogin. Nu, twee eeuwen na zijn neergang, komen ze opnieuw op de markt. Wellicht wordt dit een eenmalige verkoop, de kans bestaat dat ze niet meteen weer op de markt komen.

.