‘Van Donald Trump tot euroscepticisme: Leve de opstand van het plebs’

Overal hebben grote groepen kiezers er meer dan genoeg van om te worden betutteld en te worden verteld wat ze moeten denken. Ze keren zich af van de elite. Ze willen een andere politiek, eentje met overtuigingen en een beetje vuur. Dat zou niet verkeerd zijn, schrijft Brendan O’Neill. Want het wordt tijd dat de politieke kaste aan het wankelen wordt gebracht.

Oei, dat is schrikken voor de technocraten die nu al tientallen jaren de politiek domineren. Deze politieke kaste – die de neus ophaalt voor alles dat riekt naar een vurig debat en waar het woord “gematigd” wordt gezien als een compliment – ligt onder vuur. Het moest er een keer van komen. Aan beide zijden van de Atlantische Oceaan komt nu hun grootste nachtmerrie uit: de opstand van het plebs.

De soms wat knullige, ongearticuleerde bevestiging van hun macht zien we in Europa terug in het groeiende kamp van eurosceptici. Hooghartig wordt soms gesproken over hun “eurofobie”, want ja, iedereen die er een mening op nahoudt die indruist tegen de heersende visie in politiek en media móet wel lijden aan een mentale ziekte, nietwaar?

In de Verenigde Staten zien we de groeiende invloed van het plebs in de brede steun aan Donald Trump. Je ziet onze elitaire commentatoren denken: hoe kan het toch dat zoveel mensen massaal steun betuigen aan een miljardair die er trots op is om politiek incorrect te zijn?

Smet op de samenleving

Overal vinden we tegenwoordig kiezers die er meer dan genoeg van hebben om te worden betutteld en gepamperd, en vooral om te worden verteld wat ze moeten denken. Overal: dat is in de provincie, waar de mensen net een slagje conservatiever en rechtser zijn dan in de Grote Stad, waar alle politici en opiniemakers en journalisten samenklonteren en waar ze zijn gaan denken dat ze iedereen ongestraft hun mores kunnen opleggen.

Noem ze volks, noem ze gepeupel of het plebs: dit zijn de mensen die worden behandeld alsof ze een smet op de samenleving zijn die moet worden schoongepoetst. Nooit worden ze aangesproken als mensen met verstand met wie je in discussie kan gaan over ideeën, maar als achterlijke zielen aan wie moet worden uitgelegd hoe de maatschappij in elkaar zit.

En nu heeft deze volksstam zijn hoop gevestigd op een ander soort politiek. En ze zijn met velen. De hele zelfingenomen, brave bende in de politiek en de media die zo gewend is om de lakens uit te delen en waar ze zichzelf een paar niveautjes hoger inschalen dan de gewone mensen met hun vulgaire vooroordelen en kortlonterige kortzichtigheid: die bende is niet blij. Helemaal niet blij.

Hooghartige walging van Trump

In een poging om het plebs te diskwalificeren, hebben sommigen besloten om hen te psychologiseren. The Washington Post, ooit een gerespecteerde krant, vroeg aan psychologen om los te gaan op de aanhang van Trump. Hun conclusie? Dat ze met Trump weglopen omdat hij hen vertelt dat hun problemen “eenvoudig en snel op te lossen” zijn. Bij CNN luidde de diagnose dat het leger Trumpvolgelingen volledig in de greep is van “raciale en economische angsten”. Gawker, een populaire blog voor Manhattan, beet het plebs meteen maar in de nek: ze worden stomweg gedreven door “onmetelijke domheid”.

De ironie is dat deze hooghartige walging van Trump en zijn supporters ertoe leidt dat grote delen van het Amerikaanse electoraat hem zien als een verfrissend alternatief. Hun president, Barack Obama, had de inwoners van industriestadjes al eens laatdunkend omschreven als mensen zich “vastklampen aan geweren en religie”. Zulke aanhoudende minachting kun je niet eeuwig verdragen.

Amerika’s elite – die zichzelf ziet als superieur ten opzichte van de provinciaaltjes die nog in de vorige eeuw leven – heeft politiek veranderd in iets dat mensen wordt aangedaan, voor hun eigen bestwil. En nu vragen ze zich af waarom mensen eens iets anders willen.

“Wat een gekte, die democratie”

In Europa hebben politici inmiddels slapeloze nachten over aanstaande referenda. In Engeland mag het volk – ja, zelfs die gasten die géén kookboek van Jamie Oliver in de keuken hebben en op zondag naar het voetbalstadion gaan – stemmen of ze wel of niet bij de Europese Unie willen blijven. In Nederland mogen ze stemmen over een of ander ingewikkeld handelsverdrag met de Oekraïne – zelfs wie dat land niet eens kan aanwijzen op de kaart!

Och, wat een gekte, die democratie, lijken de stadse, doorgeleerde types te denken. Ze mogen het principe van een referendum misschien wel huldigen, maar in werkelijkheid huiveren ze bij de gedachte dat de toekomst van zoiets heiligs als de EU wordt toevertrouwd aan het plebs. Tony Blair, die veel te laat door de Britten is ontmaskerd als een dodelijk saaie technocraat, had vorig jaar nog zo gewaarschuwd voor “chaos” als er een referendum zou komen.

Nog meer beschimping

Tijdens eerdere opstanden van het eurosceptische plebs – zoals toen de Fransen “non” zeiden en de Nederlanders “nee” tegen de Europese Grondwet in 2005 en toen de Ieren “pogue mahone” zeiden tegen het Verdrag van Lissabon in 2008 – was de elite ook al volledig van slag. De nee-stem was een “triomf van onwetendheid”, afkomstig van een “bizarre groep van boze mensen” die waren gehersenspoeld door “populistische demagogen”.

Want luister eens, zeiden ze tegen elkaar, het kán toch niet zo zijn dat mensen werkelijk tegen de EU zijn als ze toch eens zouden begrijpen hoe geweldig het is? Nog maar eens een bewustwordingscampagne dan, zodat de minder intellectuelen onder ons net zo “bewust” worden als zij?

We zullen dat nog veel horen in de komende maanden. Meer beschimping van iedereen die het waagt te zeggen: “Ik ben eigenlijk niet zo dol op hoe het gaat in de Europese Unie” en van alle Amerikanen die The Donald blijven toejuichen ondanks alle onbeschofte dingen die hij roept.

Afgestompt en lamgeslagen

De kritiek op de EU en de steun aan Trump vertegenwoordigen niet een nationalistische afeer van Europeanen of vluchtelingen, of ze nu uit Afrika of Mexico komen, zoals de plebsvrezers lijken te denken. Ze vertegenwoordigen het gevoel van vele gewone mensen die zijn afgestompt en lamgeslagen door een kleine groep van mensen met invloed en toegang tot de media waar ze hun eigen cocon in stand houden. De opstand van het plebs vertegenwoordigt een opborrelend verlangen om eindelijk de controle over hun eigen leven terug te nemen.

Dus kom maar op met die opstand van het plebs. Laten we applaudisseren om de lompe wijze waarmee ze eindelijk weer wat vuur en ideologie brengen in die matte, levenloze politieke arena waarin allang niet meer gestreden wordt op basis van ideeën en overtuigingen.

En laten we ons vooral ook amuseren om het gekronkel en gekonkel van een op instorten staande politieke en journalistieke elite, die op een dag verdwaasd zal ontdekken dat het toch niet is gelukt om met hun pakkende oneliners en zure stukjes het lastige plebs de juiste meningen op te dringen en terug in hun hok te stoppen.

(Met dank aanTegengeluid, de nieuwsbrief voor dwarsdenkers. Dit artikel verscheen eerder op de website van The Spectator. Vertaling: Marco Visscher.)