De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef luiden vrijdag de alarmbel: de wereldwijde vaccinatiegraad bij kleine kinderen is in 2021 nog verder gedaald. De nieuwe cijfers maken duidelijk dat het om de sterkste daling op 30 jaar tijd gaat. De scherpe daling volgt op een periode van stagnerende vooruitgang, wat volgens de WHO en Unicef onderstreept dat niet alleen coronagerelateerde verstoringen, maar ook systematische uitdagingen voor immunisatie aangepakt moeten worden.
Het percentage kinderen dat drie doses van het vaccin tegen difterie, tetanus en kinkhoest (DTP3) kreeg, daalde tussen 2019 en 2021 met vijf procentpunten tot 81 procent. Dat betekent dat 25 miljoen jonge kinderen in 2021 levensreddende vaccins zijn misgelopen. Dat zijn er twee miljoen meer dan in 2020 en zes miljoen meer dan in 2019. Achttien miljoen van de 25 miljoen kinderen hebben in de loop van het jaar geen enkele dosis van het DTP3-vaccin gekregen: de grote meerderheid woont in landen met een laag en modaal inkomen, zoals India, Nigeria, Indonesië, Ethiopië en de Filipijnen.
Myanmar en Mozambique kennen de grootste relatieve toename van het aantal kinderen dat tussen 2019 en 2021 geen enkel vaccin kreeg. Verschillende factoren veroorzaken de dalende vaccinatiegraad. Zo leven steeds meer kinderen in conflictgebieden en kwetsbare omgevingen. Bovendien krijgen ze te maken met coronagerelateerde problemen, zoals verstoorde toeleveringsketens en maatregelen die de toegang en beschikbaarheid van immunisatiediensten beperken.
‘Dit is een rood alarm voor de kindergezondheid’, zegt Unicef-directeur Catherine Russell. ‘Vorig jaar werd een pandemiekater verwacht door coronagerelateerde verstoringen en lockdowns, nu zien we een aanhoudende daling. COVID-19 is geen excuus. We moeten een inhaalslag maken op het gebied van immunisatie voor de ontbrekende miljoenen, of we zullen onvermijdelijk getuige zijn van meer uitbraken, meer zieke kinderen en meer druk op de al overbelaste volksgezondheidssystemen.’
2021 had een jaar van herstel moeten worden, klinkt het bij de WHO en Unicef: immunisatieprogramma’s zouden worden heropgebouwd en de kinderen die in 2020 over het hoofd werden gezien, zouden worden geprikt. De dekking van het DTP3-vaccin is echter teruggebracht tot het laagste niveau sinds 2008. De historische terugval doet zich bovendien voor tegen de achtergrond van snel stijgende percentages van ernstige acute ondervoeding.
Uitbraken
De ontoereikende vaccinatieniveaus leidden het voorbije jaar op verschillende plekken tot uitbraken van mazelen en polio. 24,7 miljoen kinderen misten het eerste vaccin tegen mazelen in 2021: dat waren er 5,3 miljoen meer dan in 2019. Nog eens 14,7 miljoen kinderen kregen geen tweede prik. In vergelijking met 2019 misten 6,7 miljoen kinderen meer het derde poliovaccin. Daarnaast ging wereldwijd een kwart verloren van de dekking van vaccins tegen het humaan papillomavirusvaccin (HPV). Dat heeft gevolgen voor de gezondheid van vrouwen en meisjes: vaccinatie tegen HPV helpt immers baarmoederhalskanker te voorkomen.
