Grijpt Poetin alsnog naar kernbommen, als laatste middel om de oorlog te winnen? Er zijn andere, waarschijnlijker redenen om deze massavernietigingswapens in Wit-Rusland te plaatsen, schrijft Robbert de Witt.
Zou Vladimir Poetin dan toch zijn kernwapens in stelling brengen, nu zijn leger wordt teruggedrongen door de oprukkende Oekraïners? Je zou het denken. Want terwijl Oekraïne met het langverwachte tegenoffensief is begonnen – het Lente-offensief dat uiteindelijk een Zomeroffensief werd – kondigde het Kremlin aan dat begin juli Russische kernwapens worden overgebracht naar Wit-Rusland. Grijpt Poetin dan alsnog naar kernbommen, als laatste middel om de oorlog te winnen? Daar werd immers in het Westen zo lang voor gevreesd.
Maar daarvoor hoeft Rusland natuurlijk helemaal geen kernraketten naar Wit-Rusland te brengen. De kernwapens in Rusland kunnen met gemak Londen tot as reduceren, zo groot is hun bereik. Er zijn andere, waarschijnlijkere redenen.
Wie denkt dat Poetin lang aan de macht is: volgend jaar viert de Wit-Russische leider Aleksander Loekasjenko zijn dertigjarig jubileum als alleenheerser van Wit-Rusland. Maar zelfs dictators moeten de schijn ophouden en laten zien dat het volk achter ze staat. Dat vraagt om nauwkeurige oplichting: autoritaire leiders willen wel verkiezingen, liefst ook met tegenkandidaten. Maar tegelijk willen ze uiteraard zeker weten dat zij zelf gaan winnen. Loekasjenko misrekende zich, in de zomer van 2020. De Wit-Russen kregen plots hoop dat zij een ander aan de macht konden stemmen.
En dus liet Loekasjenko de uitslag vervalsen, tot grote woede van de Wit-Russen. Wie eenmaal aan de vrijheid heeft geroken, maar die niet krijgt, wordt opstandig. Wekenlange demonstraties volgden, en ondanks de genadeloze inzet van ordetroepen, politie en zelfs het leger, volhardde het verzet.
Er restte Loekasjenko niets anders dan de hulp in te roepen van de grote broer in het Kremlin. Poetin stuurde militaire adviseurs naar Minsk en hielp Loekasjenko met succes de volksopstand neer te slaan.
(Lees verder hieronder.)
Zo werd Loekasjenko afhankelijk van Poetin, ook omdat de rest van Europa zware sancties instelde tegen het bewind in Minsk. De Franse president Emmanuel Macron zei onlangs nog dat het Westen daarmee ‘Wit-Rusland in de armen van Moskou heeft gedreven’.
Poetin bindt het armlastige Wit-Rusland sindsdien nog meer aan zich met miljardenleningen. En hij verkoopt gas en olie uit Siberië tegen bodemprijzen. In ruil daarvoor kunnen Poetins soldaten vrij door het buurland bewegen, op hun weg naar het front in Oekraïne. Sterker, de mislukte Russische opmars richting Kyiv begon in Wit-Rusland. En Oekraïense steden worden nog geregeld gebombardeerd vanuit Wit-Rusland.
Loekasjenko’s leger houdt zich nog afzijdig en vecht niet mee met de Russen in Oekraïne. Veel Wit-Russen hebben helemaal geen zin om zich in het zuidelijke buurland te laten doden door gemotiveerde Oekraïners met westerse wapens. Ze weten heel goed hoe het die oppermachtig geachte Russen vergaat: dramatisch. Ook Wit-Russische generaals zien niet graag hoe hun eenheden naar de slachtbank worden geleid.
Tegelijk wil Loekasjenko niet dat Poetin de oorlog verliest. Want Poetin is de enige reden dat Loekasjenko niet al lang met pek en veren Minsk is uitgejaagd. Als Rusland verliest, en Poetin wordt om die reden het Kremlin uitgezet, wie gaat Loekasjenko dan redden? De oppositie in Wit-Rusland zal kans zien om eindelijk het land te bevrijden van deze overjarige despoot.
Met Russische kernwapens in zijn land, maakt Loekasjenko zich nóg afhankelijker van Rusland. Wie er ook in het Kremlin zit, hij (een zij zal de opvolger van Poetin wel niet worden) zal niet zomaar accepteren dat er een westers-gezinde leider in Minsk komt en zo de controle krijgt over de Russische kernwapens daar. Moskou zal Loekasjenko dus wel moeten blijven steunen.
Omgekeerd zijn de kernwapens een mooi voorwendsel om Russische militairen in Wit-Rusland te houden. Die kunnen voorkomen dat Wit-Rusland kiest voor het Westen, zoals Oekraïne. Moskou wil niet ook Wit-Rusland, de laatste bondgenoot in Europa, verliezen.
Zo lijken de kernwapens een teken van militaire macht, maar zijn zij eerder een teken dat beide dictators in het nauw zitten. Elkaar vasthoudend in een omgeving die hun allang niet meer goed gezind is.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier