Turkse president Erdogan roept noodtoestand uit

Turkije roept na de couppoging van vrijdagavond de noodtoestand uit voor drie maanden.

Dat heeft president Recep Tayyip Erdogan aangekondigd tijdens een televisietoespraak na een bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad en bijeenkomsten met zijn kabinet.

Dit is “noodzakelijk om snel alle elementen uit te roeien van de terroristische organisatie die betrokken was bij de poging tot staatsgreep”, aldus de president, verwijzend naar de aanhangers van zijn tegenstander Fethullah Gülen, die hij ervan beschuldigt achter de couppoging te zitten..

Hij verklaarde ook dat de noodtoestand niet tegen de democratie, de rechtstaat of de vrijheden is, maar net om deze waarden te beschermen. “De maatregel dient om de basisrechten en vrijheden te beschermen”.

De noodtoestand is ondertussen ook echt van kracht gegaan, na de publicatie ervan in het Staatsblad.

Donderdag kan het parlement de lengte van de noodtoestand aanpassen of hem opheffen, maar aangezien de AKP van Erdogan de meerderheid heeft in het parlement, wordt verwacht dat de modaliteiten niet aangepast zullen worden. Volgens de grondwet kan de noodtoestand in Turkije ingevoerd worden in delen van het land of in heel het land, voor een perio de van maximaal zes maanden.

Persvrijheid, vrijheid van vereniging

Door de noodtoestand kan Erdogan grotendeels per decreet regeren. Grondrechten zoals de persvrijheid of de vrijheid om zich te verzamelen kunnen opgeschort of beperkt worden, al stelde Erdogan de burgers al wel gerust dat ze zich daarover geen zorgen hoeven te maken. Andere mogelijke maatregelen zijn bijvoorbeeld het controleren van het lucht, weg- en scheepvaartverkeer in het land, het instellen van een avondklok en het fouilleren van personen, voertuigen en goederen, waarna mogelijke bewijsstukken in beslag kunnen genomen worden. De president probeerde in zijn toespraak investeerders gerust te stellen, door te melden dat de economische hervormingen zullen worden voortgezet. “Er zal geen liquiditeitsprobleem zijn”, zei hij.

‘Staatsgreep misschien niet voorbij’

Erdogan verklaarde nog “andere landen betrokken zouden kunnen zijn” bij de couppoging, nadat het regime eerder al suggereerde dat de Verenigde Staten, waar Gülen in ballingschap leeft, mee achter de couppoging zouden zitten. Daarnaast stelde de president dat de “staatsgreep misschien niet voorbij is” en dat er “andere plannen zouden kunnen zijn”.

Het Turkse regime staat onder vuur nadat ze naar aanleiding van de couppoging van vrijdag al meer dan 50.000 mensen heeft gearresteerd, ontslagen of uit hun functie heeft ontzet. Erdogan kondigde na de mislukte staatsgreep meteen aan hard te zullen optreden tegen de verantwoordelijken. De laatste noodtoestand in Turkije werd opgeheven in 2002, nadat hij vijftien jaar lang van kracht was op verschillende plaatsen in het zuidoosten van het land.

‘Bemoei je met je eigen zaken’

Erdogan reageert in een interview bars op uitspraken van de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault.

“Hij zou zich moeten bezighouden met zijn eigen zaken”, aldus Erdogan tijdens een interview met al-Jazeera. “Heeft hij de autoriteit om verklaringen te doen over mij? Nee, die heeft hij niet. Als hij een les in democratie wil, zullen wij die met alle gemak geven”.

Ayrault had gesteld dat men “de staatsgreep in Turkije moet veroordelen, dat is het minste”. Maar “we willen dat de rechtstaat volledig functioneert, dit is geen blanco cheque voor Erdogan”. “Er mogen geen zuiveringen zijn. Zij die de democratie bedreigen moeten vervolgd worden binnen het kader van de rechtstaat.”

(Belga/RR)