Strafzaak rond Trumps zwijggeld aan pornoactrice start maandag: wat u moet weten

Tenzij zijn advocaten nog een vertragingsmaneuver verzinnen, begint maandag de strafzaak tegen Donald Trump rond het zwijggeld dat hij liet betalen aan pornoactrice Stormy Daniels. Hoe sterk zijn de beschuldigingen? Wie zijn de interessantste getuigen? Hoe lang zal het proces duren?

Vorige week regende het verzoeken van Trumps team om het proces nog maar eens uit te stellen – CNN telde er negen. Eerder was de zaak al met drie weken vertraagd nadat de federale overheid laattijdig nog een dikke stapel documenten had overgemaakt. Nu lijkt rechter Juan Merchan vastbesloten om de eerste strafzaak ooit tegen een ex-president te laten beginnen met de selectie van een jury. Het wordt ook de eerste in vier strafzaken tegen Donald Trump, die van start gaat, en misschien de enige van die vier die voltooid kan worden voor de presidentsverkiezingen in november. Het is allicht ook de zwakste van de vier strafzaken, een regionale zaak, gevoerd in Manhattan, New York.

Wat wordt Trump ten laste gelegd?

Ten gronde gaat dit om kieswetfraude. Donald Trump liet twee weken voor de presidentsverkiezingen van 2016 130.000 dollar zwijggeld betalen aan pornoactrice Stormy Daniels (een alias voor Stephanie Clifford). Daniels wou publiek gaan met een one-night stand die ze in 2006 met Trump zou hebben gehad – terwijl echtgenote Melania Trump recupereerde van haar bevalling. Trump heeft altijd ontkend dat de one-night stand heeft plaatsgevonden, maar hij liet zijn advocaat Michael Cohen wel het zwijggeld betalen, in de veronderstelling dat Daniels na de betaling de affaire zou ontkennen. Cohen betaalde de 130.000 dollar aan Daniels uit eigen zak.

Zwijggeld betalen is geen misdrijf. Maar de terugbetaling door de Trump Organization, Trumps bedrijf, werd geboekt als advocatuurkosten. De verkeerde labeling van uitgaven is wel strafbaar. Zo’n fout/bedrog in de boekhouding is op zich een klein misdrijf, dat eerder een boete zou verdienen dan een strafzaak. In combinatie met een ander misdrijf wordt het echter wél een strafzaak, waarop een gevangenisstraf kan staan. Dat zal de procureur in New York, Alvin Bragg, betogen: met het boekhoudkundig bedrog had Trump de bedoeling de kwalijke publiciteit rond de affaire voor zijn kiespubliek verborgen te houden. Zo wordt het zwijggeld eigenlijk een niet geregistreerde verkiezingsuitgave in de presidentscampagne van 2020, en misschien een geval van belastingontduiking.

Volgens Bragg past dit in een systeem van het afblokken van kwalijke nieuwsberichten (catch and kill). Ook de onthullingen over een affaire door gewezen Playmodel Karen McDougal en over een onwettig kind door een portier van Trump Tower (dat laatste bleek onjuist) werden in de aanloop naar de verkiezingen met geld in de kiem gesmoord, na betalingen van het boulevardblad National Enquirer.

De repliek van het Trumpkamp is dat het zwijggeld bedoeld was om zijn familie en zijn echtgenote de gêne van Daniels’ uitspraken te besparen, en niet om de verkiezingen te beïnvloeden.

De procureur – wordt gezegd – heeft getuigenissen die moeten aantonen dat de familie van Trump al voor het uitbetalen van het zwijggeld op de hoogte was van wat Daniels beweerde.

De verdediging van Trump zal allicht ook argumenteren dat de ex-president niet betrokken was en geen weet had van de boekhoudkundige ‘vergissingen’ bij de over 12 maanden gespreide overschrijvingen aan Michael Cohen.

Daarnaast hamert Trump al maanden op het politiek karakter van het proces, met een Democraat als procureur en een jurypool die in Manhattan in grote meerderheid uit Democraten zal bestaan.

Als de jury hem schuldig acht, kan de gewezen president tot maximaal twintig jaar gevangenis veroordeeld worden. Algemeen wordt betwijfeld of Trump in deze zaak na veroordeling echt in een gevangenis zal belanden. De rechter kan een alternatieve straf bevelen.

Wat er ook van komt, deze zaak weegt in elk geval lichter dan de drie andere strafzaken tegen Trump, die betrekking hebben op een poging om de verkiezingsuitslag te veranderen of om staatsgeheime documenten achter te houden.

Wie worden hoofdfiguren in dit proces?

Juan Merchan (61) wordt omschreven als een ‘geen onzin’-rechter. Hij zat eerder de rechtszaak rond belastingfraude van de Trump Organization voor. In die zaak werd CFO Allen Weisselberg tot een feitelijke gevangenisstraf van enkele maanden veroordeeld. Merchan, die geboren is in Colombia, en sinds zijn zesde in New York woont, heeft enige banden met de Democratische Partij. In 2020 schonk hij 35 dollar aan Democratische initiatieven, daarvan 15 dollar aan de presidentscampagne van Joe Biden. Zijn dochter, die niet bij hem woont, werkt als fundraiser en webdesigner voor Democratische campagnes. Ze werkte in 2020 voor de latere vicepresident Kamala Harris. Een ethische commissie vond niet dat de rechter hierom moest terugtreden.

(lees verder onder de preview)

Procureur Alvin Bragg (50), een Democraat, maakte er tijdens zijn verkiezingscampagne een punt van dat hij liever achter grote vis gaat dan achter kleine garnalen. Hij is pas sinds 2022 de procureur voor Manhattan. Zijn voorganger vond deze aantijgingen geen strafzaak waard.

Donald Trump steunt in deze zaak voornamelijk op twee advocaten. Todd Blanche (49), een advocaat die tot voor kort Democratisch stemde, verliet zijn advocatenkantoor om voltijds voor Trump te werken,. Susan Necheles (64) is gespecialiseerd in financiële misdrijven en kiesgeldfraude.

Wie worden de interessantste getuigen?

Hier wordt naar uitgekeken. De diensten van de procureur hebben een boel getuigen opgesomd die allen kunnen opgeroepen worden. Maar wie verschijnt op de getuigenbank en wie niet?

De cruciale getuige is Michael Cohen (57), de gewezen advocaat en fixer van Trump, die het zwijggeld aan Stormy Daniels betaalde. Hij is de spil in deze zaak, maar hij is ook een bewezen leugenaar. Hij loog voor Trump toen hij voor het Congres getuigde, en hij werd tot drie jaar gevangenis veroordeeld wegens onder meer overtreding van de kieswetgeving en belastingmisdrijven. Daarnaast is hij intussen een duidelijk Trump-criticus. Hoe geloofwaardig blijft hij als getuige?

(lees verder onder de preview)

Een andere waarschijnlijke getuige is Stormy Daniels. En ook Karen McDougal maakt een grote kans. Haar langere affaire met Trump ging in de doofpot in ruil voor 150.000 dollar die na bemiddeling van Cohen via de National Enquirer werd opgehoest.

Daarnaast verwacht men de toenmalige baas van de National Enquirer, David Pecker, die mag komen uitleggen waarom hij Trump hielp om buitenechtelijke affaires uit het nieuws te houden – daar waar de Enquirer doorgaans niet aarzelt om buitenechtelijke affaires op de cover te zetten.

Een interessante naam op de lijst met potentiële getuigen is Hope Hicks, communicatiedirecteur in Trumps Witte Huis, en later nog adviseur van de toenmalige president. Zij heeft zich nooit afgezet tegen haar vroegere baas, maar ze heeft in commissies en in rechtszaken tot dusver geloofwaardig getuigd. Zij heeft de afwikkeling van de Stormy Daniels-episode in Trumps campagne van binnenuit meegemaakt.

Hoe vindt men juryleden, hoe lang duurt het proces, en zal Trump getuigen?

Maandag begint rechter Juan Merchan samen met het openbare ministerie en de advocaten van Trump een zoektocht naar juryleden. Merchans ‘geen onzin’ aanpak kan hier in de praktijk worden gebracht. Wie onder de honderden opgeroepen kandidaat-juryleden bij handopsteking aangeeft niet onpartijdig te kunnen zijn, mag meteen weer vertrekken. De resterenden moeten een lange lijst met vragen beantwoorden waaruit onder meer zal blijken of ze rechtstreeks te maken hadden met Trump, of lid waren/zijn van extremistische organisaties van rechts of links. Daarna kunnen rechter, verdediging en openbaar ministerie met vragen (die niet over het stemgedrag mogen gaan) uitmaken welke kandidaten verteerbaar zijn en welke gewraakt worden. Het aantal wrakingen is beperkt. Maar alles samen zal de samenstelling van de jury volgens experts minstens een week in beslag nemen, mogelijks twee weken. Er moeten 12 juryleden en 6 plaatsvervangers worden gevonden. Een verdict moet unaniem zijn, wat betekent dat één van de 12 juryleden volstaat om een veroordeling te verhinderen.

Hoe lang zal het proces duren?

Hier lopen de schattingen van anderhalve maand tot ruim twee maanden, afhankelijk van het aantal getuigen dat wordt opgeroepen.

De rechtbank zal vier dagen per week zetelen – de woensdag wordt vrijgehouden – en in de komende weken zitten enkele religieuze feestdagen, waarop geen zittingen zullen doorgaan. Donald Trump moet aanwezig zijn, tenzij hij een reden opgeeft die de rechter aannemelijk acht. Hij kan dus als presidentskandidaat in die weken alleen in het weekend of op woensdag campagne voeren. Bij voorgaande burgerlijke processen gebruikte hij aankomst, vertrek en middagpauze om de media aan te spreken, wat ook kon doorgaan voor campagne voeren.

De rechter heeft hem wel strikte beperkingen opgelegd die hem moeten verhinderen om getuigen publiekelijk aan te vallen, en in het verleden heeft Trump geregeld Michael Cohen aangevallen.

Zal Trump zelf getuigen?

Vrijdagavond beantwoordde hij die vraag met een uitdrukkelijk ja. Voorzichtigheid is geboden. Hij heeft in het verleden even stellig verklaard te zullen getuigen voor de Mueller-commissie, maar als puntje bij paaltje kwam getuigde hij toch liever niet. Stephanie Grisham, die in het Witte Huis een tijdlang perssecretaris was voor First Lady Melania Trump, beweert dat Melania zal eisen dat haar echtgenoot tijdens het proces verklaart wat er echt gebeurd is. De meeste advocaten daarentegen achten het onwaarschijnlijk dat Trump zou getuigen.

Zullen we iets zien van het proces? De staat New York wil geen tv-uitzendingen van rechtszaken. Dus: neen. We zullen het moeten doen met de verslagen van journalisten in de rechtszaal, misschien met af en toe een foto en voor de rest met schetsen, die de rechtbankkunstenaar maakt.