Georgia was tot voor kort een staat waar Republikeinen zonder problemen wonnen. Dat is niet langer het geval. Voor twee cruciale Senaatsverkiezingen helpt het niet dat de president verdeeldheid zaait: moeten Republikeinse kiezers hun stem uitbrengen of moeten ze wegblijven uit protest tegen vermeende kiesdiefstal?
Het was van 1992 geleden, van Bill Clinton, dat nog een Democraat in Georgia gewonnen had tijdens de presidentsverkiezingen. Joe Biden deed het dit jaar opnieuw, zoals Clinton met klein verschil.
Dat de Democraten na bijna dertig jaar van Republikeinse overheersing opnieuw konden winnen, wijst op een aardverschuiving, die gedeeltelijk demografisch te verklaren is. De bevolking groeit snel, de diversiteit neemt toe – vooral in metropool Atlanta die ongeveer de helft van de bevolking in de staat uitmaakt en resoluut Democratisch kiest. Efficiënte organisaties mobiliseren ook elders in de staat minderheden om hun stem uit te brengen. Die minderheden stemmen ook in meerderheid Democratisch.
Het antwoord van de Republikeinen bestond er tot dusver in de witte kiezers te paaien, de grenzen van de kiesdistricten zo gunstig mogelijk te hertekenen en de andere kiezers waar mogelijk weg te houden uit de stembureaus, bijvoorbeeld door het aantal kiesbureaus in ‘gekleurd’ gebied drastisch te beperken.
Dat wilde in november niet lukken. De pandemie bracht uitgebreide mogelijkheden om een poststem uit te brengen – de schaarste van kiesbureaus speelde minder een rol. In presidents- en Senaatsverkiezingen doen districtsgrenzen er niet toe. En het mobiliseren van de eigen achterban lukte de Republikeinen tijdens de presidentsverkiezingen maar gedeeltelijk. Een deel van die witte kiezers, vrouwen, hoger opgeleiden, knapte af op de figuur van de president. Joe Biden wist ongeveer 100.000 stemmen meer te behalen dan andere Democraten die kampten om lagere posten. President Trump behaalde omgekeerd minder stemmen dan plaatselijke Republikeinen. Aan Republikeinse kant was het verschil kleiner, maar als Trump evenveel stemmen had behaald als de plaatselijke Republikeinen was hij de winnaar geworden in de staat. Nu verloor hij nipt, met een verschil van goed 12.000 stemmen op een totaal van vijf miljoen.
Dat onevenwicht tussen stemmen voor de president en stemmen voor partijgenoten stemde de Republikeinen in Georgia relatief optimistisch voor de eindronde van Senaatsverkiezingen die op 5 januari gehouden wordt. Ze hadden, dachten ze, marge om anti-Trump Republikeinen aan te trekken.
Er was nog een andere reden voor optimisme. Republikeinse kiezers, die gemiddeld ouder zijn, zijn trouwe kiezers. Ze vinden ook voor tussentijdse kiesverrichtingen hun weg naar de stem- of postbus, terwijl Democraten, traditioneel, vooral opdagen voor het grotere werk, de presidentsverkiezingen.
Maar zo eenvoudig ligt het dit keer niet.
‘Stop the steal’
De uittredende president treedt op als stoorzender. Twee advocaten, die met hem geassocieerd zijn, hebben laten weten dat zijn aanhang deze Senaatsverkiezingen beter boycot als de kandidaat senatoren niet zorgen voor een extra zitting van het staatsparlement waarin de uitslag van de presidentsverkiezingen herroepen wordt. En de president zelf, die zaterdag tijdens zijn meeting in de staat wel even opriep om te stemmen op de Republikeinse Senaatskandidaten, besteedde veel meer aandacht aan zijn beschuldigingen van kiesfraude. Ook hij is een voorstander van een speciale zitting van het parlement van Georgia. Hij riep zijn aanhang op om druk uit te oefenen op de Republikeinse gouverneur, Brian Kemp, om hem meer te helpen. Hij liet ook zijn kritiek weerklinken op de Republikeinse minister van Binnenlandse Zaken Brad Raffensperger, die de verkiezingsuitslag in Georgia heeft bekrachtigd en alle aantijgingen van georganiseerde fraude heeft afgewezen.
De verdeeldheid binnen de Republikeinse partij is ongemakkelijk en onhoudbaar.
Op Trumps meeting was het duidelijk wie zijn aanhang gelooft: niet Raffensperger.
De Republikeinse Senaatskandidaten, David Perdue en Kelly Loeffler, mochten even opdraven. Hun korte tussenkomst werd onderbroken door Trumpsupporters die hen toesnauwden: ‘Stop the steal’, ‘roep een halt toe aan de diefstal’.
Of die Trumpaanhangers hun stem op hen zullen uitbrengen als ze geen actie ondernemen in het parlement valt niet te voorspellen.
Loeffler en Perdue doen hun uiterste best om de president te volgen tot waar dat kan. Ze hebben het ontslag geëist van hun partijgenoot Raffensperger. Maar als ze voluit de kant van Trump kiezen, riskeren ze de anti-Trump Republikeinen af te stoten.
De verdeeldheid binnen de partij, waar het ene kamp de uitspraken van de president en diens fraudeclaims door dik en dun steunt, terwijl het andere kamp de legitimiteit van de verkiezingen verdedigt, is ongemakkelijk en onhoudbaar. Trumpaanhangers bedreigen vertegenwoordigers van de andere vleugel met de dood. De verantwoordelijken van de organisatie van de verkiezingen waren in meerderheid Republikeinen, en – tot dan – aanhangers van de president.
‘Niemand heeft gebrek aan geld’
Georgia kent als enige staat in de VS ‘runoffs’ bij Senaatsverkiezingen. Als in de eerste ronde, die dit jaar tegelijk met de presidentsverkiezingen gehouden werd, geen van de kandidaten 50 procent van de stemmen behaalt, moeten de twee topkandidaten per zetel een eindronde afwerken. Doorgaans worden de twee Senaatsverkiezingen in de staat gespreid, maar dit keer zijn ze tegelijk in het geding – de tweede senator van de staat gaf een jaar geleden om medische redenen zijn zetel op.
Deze twee Senaatszetels uit de staat Georgia kunnen een hemelsbreed verschil maken in Washington. Momenteel hebben de Republikeinen 50 van de 100 zetels in handen, tegen 48 voor de Democraten (onafhankelijke leden van de fractie inbegrepen). Als de Democraten de twee zetels van Georgia binnenhalen, komt men tot een evenwicht, 50-50, en geeft aankomend vicepresident Kamala Harris bij gelijkheid van stemmen de doorslag. De Democraten krijgen bij winst van de twee zetels een iets makkelijker parcours in het parlement, en hebben dan zowel het presidentschap, het Huis van Afgevaardigden als de Senaat in handen om hun plannen door te voeren. De Republikeinen kunnen bij winst van minstens één zetel een halt toeroepen aan initiatieven en benoemingen van de regering Biden. Zo spelen ze het ook in Georgia: hun zetels vormen een laatste barrière om ‘de socialistische agenda’ van de Democraten te blokkeren.
De Democraten zetten hun tegenstanders neer als corrupte superrijken. De Republikeinen schilderen de Democraten af als ultralinkse, anti-Amerikaanse agitatoren.
Omdat de strijd zo belangrijk is, pompen de twee partijen onwaarschijnlijke hoeveelheden geld in deze Senaatsraces. Er is al 350 miljoen dollar (289 miljoen Euro) aan financiering geronseld, 200 miljoen aan Republikeinse kant, 150 miljoen voor de Democraten. ‘Niemand heeft gebrek aan geld’, aldus Jim Galloway, politiek columnist bij de de krant Atlanta Journal Constitution. Dat is, geeft hij aan, het understatement van het jaar. Er is op de plaatselijke tv-stations nauwelijks plaats voor andere publiciteit dan politieke, in eindeloze boodschappen die dreigend zijn aan Republikeinse kant en beschuldigend aan Democratische. De Democraten zetten hun Republikeinse tegenstanders neer als corrupte superrijken. De Republikeinen schilderen de Democraten af als ultralinkse, anti-Amerikaanse agitatoren, die niet kunnen wachten om mensen hun wapens af te nemen en de politie haar financiering, en die tegelijk de belastingen drastisch willen verhogen.
2596 beursverrichtingen
De twee kampen hebben feitenmateriaal om hun aanteigingen te staven. Uittredend Republikeins vertegenwoordiger David Perdue (70) is de meest actieve belegger in de Senaat. Volgens cijfers die The New York Times onthulde, verrichtte hij in zijn zes jaar als senator 2596 beursverrichtingen, meer dan de volgende vijf meest actieve senatoren samen. Hij deed ook beursverrichtingen voor bedrijven waar hij in de bankencommissie van de Senaat toezicht op uitoefende. En hij investeerde volop in de medische sector, voor een breed publiek van de omvang van de pandemie op de hoogte was (maar nadat de Senaat al was voorgelicht). Zijn beursgedrag werd onderzocht maar niet onwettig bevonden.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De andere Republikeinse Senaatskandidaat Kelly Loeffler (50), die begin 2020 haar zieke partijgenoot Johnny Isakson verving, is sindsdien de rijkste vrouw in de Senaat, met een geschat vermogen van 500 miljoen dollar. Ze is mede-eigenaar van The Atlanta Dream, het vrouwenbasketteam van Atlanta. Loeffler heeft geïnvesteerd in medische bedrijven, nadat ze in de Senaat uitleg over de coronacrisis kreeg. Tegenover de buitenwacht heeft ze lange tijd de effecten van de pandemie geminimaliseerd. Ook haar investeringen werden onderzocht en niet gewraakt.
Aan de Democratische kant heb je de 33-jarige Jon Ossoff, die een bedrijfje van onderzoeksjournalisten leidt, en de 51-jarige Raphael Warnock, geestelijk leider in de Ebenezer Baptist Church in Atlanta. Hij is in die kerk een opvolger van Martin Luther King.
https://www.youtube.com/Kelly LoefflerYouTube270360https://i.ytimg.com/vi/b0uhPkVadJc/hqdefault.jpgvideo1.0Meet Raphael Warnock480
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ossoff is een goed debater, maar politiek onervaren. Warnock is een retorisch talent, maar hij wilde tijdens preken nog weleens tekeer gaan tegen leger en politie. Fragmenten uit die preken stofferen nu Republikeinse advertenties. Hij zegt dat hij geen voorstander is van defund the police, het wegnemen van fondsen van de politie ten voordele van sociale dienstverlening (een eis van linkse Democraten, die niet zo populair is in Georgia). De vraag is hoeveel indruk zijn pro-politieverklaringen maken bij kiezers die op tv onder een barrage van zijn anti-politie-uitspraken worden bedolven. Die uitspraken zijn volgens hem ‘uit hun context’ gehaald.
video480360YouTubeRaphael Warnock ad likens Loeffler attacks to dog poo.https://www.youtube.com/1.0BoldProgressives270https://www.youtube.com/user/BoldProgressives
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Kiescollege
Zondag waren debatten tussen de kandidaten gepland. Perdue daagde niet op – dat was op voorhand aangekondigd. In de eerste ronde had zijn tegenstander Ossoff de vloer aangeveegd met zijn beursverrichtingen, en dat had Perdue misschien belet in november de cruciale drempel van 50 procent te behalven. Hij strandde op enkele tienden van een procent. Perdue had geen zin in een herkansing en Ossoff mocht het uur alleen volpraten.
Loeffler daagde wel op voor een debat met Warnock. Ze veroordeelde de doodsbedreigingen aan haar partijgenoten maar weigerde te kiezen tussen gouverneur Kemp, die geen speciale zitting van het staatsparlement wil samenroepen om de uitslag van de presidentsverkiezingen tegen te houden, en de president, die zo’n speciale zitting eist. ‘Ik kies voor de bewoners van Georgia’, zei ze, ‘die willen dat het kiesproces eerlijk verloopt’. Tijdens een moeilijke evenwichtsoefening kunnen vooraf ingestudeerde platitudes helpen.
Republikeinen in de staat kijken al uit naar 14 december wanneer de kiespersonen in de staat hun stem voor het Kiescollege uitbrengen. Ze hopen dat op die dag het strijdgewoel binnen de partij gesust wordt. Op diezelfde 14de december beginnen ook de kiesverrichtingen, kan er vervroegd gekozen worden.
Zal het belang van het resultaat -waar de diarree aan publiciteit aan herinnert – Democratische kiezers mobiliseren? Wat doet de Trumpaanhang? Wat doen de anti-Trumpers binnen de Republikeinen?
Het worden interessante weken in Georgia.
Alles over de Amerikaanse verkiezingen 2020
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
