De Amerikaanse president Donald Trump zal een compromis tussen Democraten en Republikeinen steunen om een nieuwe ‘shutdown‘ te vermijden, maar wil dan tegelijkertijd een ‘nationale noodtoestand’ aan de Mexicaanse grens uitroepen om daar een muur te bouwen teneinde illegale immigratie tegen te gaan.
Dat heeft het Witte Huis bevestigd, nadat de Republikeinse fractieleider in de Senaat Mitch McConnell eerder al melding maakte van de plannen. Democraten willen proberen om de stap van Trump te blokkeren.
Zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden hebben donderdag de financieringswet goedgekeurd die moet voorkomen dat er een nieuwe ‘shutdown’ komt. In het Huis waren er 300 stemmen voor en 128 stemmen tegen. Opvallend genoeg waren er meer Republikeinen tégen het compromis (109) dan er voor waren (87).
Desalniettemin is de verwachting dat Trump zijn handtekening onder de wet zal zetten en dat een nieuwe shutdown wordt voorkomen. Vrijdagochtend om 10.00 uur plaatselijke tijd (16.00 uur in België) houdt Trump een toespraak over de grenskwestie.
In het akkoord dat werd bereikt tussen Republikeinse en Democratische onderhandelaars zit de 5,7 miljard dollar die Donald Trump eiste voor zijn grensmuur, niet vervat. Wel krijgt de Amerikaanse president 1,375 miljoen voor versteviging van bestaande hekken en de bouw van zo’n 90 kilometer aan nieuw hekwerk.
‘Grof misbruik van presidentiële macht’
Trump zei eerder deze week al dat hij niet tevreden is met het compromis. Daarom wil hij een ‘nationale noodtoestand’ aan de Mexicaanse grens uitroepen om daar alsnog een muur te bouwen tegen illegale immigratie. ‘Ik heb hem gezegd dat ik het uitroepen van de nationale noodsituatie zal steunen’, zei McConnell donderdag.
‘Eens te meer houdt de president zijn belofte om een muur te bouwen, de grens te beschermen en de veiligheid van ons grootse land te verzekeren’, stelde Sarah Sanders, woordvoerster van het Witte Huis, even later.
Volgens de Democraten is het plan van Trump juist ‘een grof misbruik van presidentiële macht en een wanhopige poging om af te leiden van het feit dat president Trump zijn belofte heeft gebroken om Mexico voor zijn muur te laten betalen’. Dat stellen de Democratische leiders Nancy Pelosi en Chuck Schumer donderdag in een verklaring. ‘Het Congres zal zijn grondwettelijke autoriteit verdedigen’, voegen ze toe.
In gesprek met The Washington Post zegt de prominente Democraat Jerrold Nadler dat het Huis van Afgevaardigden zal stemmen over een motie die het uitroepen van de nationale noodtoestand afkeurt. Dat zou de Senaat, waar de Republikeinen de meerderheid hebben, dwingen om ook een stemming te houden.
Mocht de motie in de Senaat niet worden aangenomen, of mocht Trump een veto uitspreken, dan ‘gaan we daarna waarschijnlijk naar de rechtbank’, zegt Nadler.
Wet eerder gebruikt voor sancties en terrorismebestrijding
Door een noodtoestand uit te roepen, kan Trump stappen nemen die anders goedkeuring van het Congres nodig zouden hebben. De National Emergencies Act, die geldt sinds 1976, moet het voor de federale overheid mogelijk maken om snel te handelen bij noodgevallen. Wat geldt als een noodgeval, wordt in de wet niet gespecificeerd.
In het verleden is de wet onder meer gebruikt om sancties op te leggen aan regimes die mensenrechten schenden, om terrorisme te bestrijden en na uitbraken van ernstige ziektes. Maar het is niet eerder voorgekomen dat een nationale noodstoestand werd uitgeroepen om een controversieel plan uit te voeren waar de oppositie fel tegen gekant is.
Experts zijn verdeeld over de juridische houdbaarheid van zo’n stap. Het lijkt in ieder geval onvermijdelijk dat het uitroepen van een noodtoestand zal leiden tot rechtszaken. ‘Er zijn zeker goede juridische tegenargumenten, en het zou een echt gevecht worden’, zei co-directeur Elizabeth Goitein van het Brennan Center for Justice eerder tegen nieuwssite Vox.
Ook binnen de Republikeinse Partij is er geen universele steun voor het uitroepen van een nationale noodtoestand. Senator Marco Rubio noemde het een ‘verschrikkelijk idee’. ‘Het is gewoon geen goed precedent om te scheppen.’
Hoe dan ook speelt Trump met vuur. Mocht de rechter uiteindelijk beslissen dat Trump zich inderdaad op een noodtoestand kan beroepen, dan zou die stap in de toekomst ook door presidenten van de andere partij kunnen worden genomen.
‘Morgen is de nationale noodtoestand misschien wel klimaatverandering, dus laten we dan maar de fossiele elektriciteitscentrales innemen’, noemde Rubio als voorbeeld. ‘Misschien is dat een overdrijving, maar ik bedoel maar dat we heel voorzichtig moeten zijn met het goedkeuren van de brede inzet van presidentiële bevoegdheden.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier