‘Veel Republikeinen in de VS zien de voordelen niet meer van een alliantie zoals de NAVO’

Wat mag Europa van een tweede presidentschap van Donald Trump verwachten? Weinig goeds, zo bleek vorige week.

Dat Donald Trump niet van een alliantie zoals de NAVO houdt, is geen nieuws. Maar dat de Republikeinse presidentskandidaat tijdens een campagnemeeting zo goed als woordelijk zei dat hij Vladimir Poetin zou aansporen om NAVO-lidstaten aan te vallen die niet genoeg in defensie investeren, kwam toch nog als een schok. De sfeer onder zijn aanhang is ook navenant. Toen de Britse buitenlandminister David Cameron de Amerikanen voorzichtig suggereerde om het extra steunpakket voor Oekraïne toch goed te keuren, gaf het radicale Republikeinse lid van het Huis van Afgevaardigden Marjorie Taylor Greene hem onder uit de zak: kiss my ass, beet ze hem toe.

Behalve de dood van Aleksej Navalny kreeg op de jaarlijkse Veiligheidsconferentie in München ook het neo-isolationisme van Trump veel aandacht. De vraag is namelijk niet alleen wat hij van plan is als hij in november opnieuw tot president wordt verkozen. De vraag is ook wat Europa wil doen. Moet de Europese Unie een defensiepoot krijgen? Of moeten de Europese lidstaten van de NAVO defensief nauwer aaneen sluiten? Ursula von der Leyen wil in de volgende Europese Commissie alvast een plaats inruimen voor een commissaris die met defensie wordt belast.

Iedereen heeft ondertussen wel door dat Europa werk moet maken van defensie, maar dat het dus niet weet hoe het daarmee aan de slag moet. Frankrijk en Duitsland, vanouds de motor van de Europese samenwerking, hebben elk een eigen kijk op hoe een Europees militair industrieel complex er moet uitzien. Dat heeft ook met hun eigen industriële belangen te maken. Het weekblad Der Spiegel vroeg zich vorige week zelfs af of Duitsland misschien een eigen nucleair wapen moet fabriceren. En dan blijft de vraag wat na de Brexit de plaats is van het Verenigd Koninkrijk in een toekomstige Europese defensie.

Tegelijk heeft Europa ook geen tijd te verliezen. Waarnemers in de VS geloven dat zeker veel Republikeinen de voordelen van een alliantie zoals de NAVO niet meer zien. De radicale sneer van Donald Trump naar het sacrosancte artikel 5 van het NAVO-verdrag – een aanval op één lidstaat is een aanval op allemaal – ondergraaft de hele organisatie. Zonder dat artikel 5 stelt de hele NAVO nog weinig voor.

Het zakenblad The Economist vergeleek de houding van Trump scherp met een praktijk van de maffia: wie niet betaalt, wordt niet beschermt. Het is waarschijnlijk ook strictly business.