Nadat ongeveer de hele top van de Republikeinse partij Donald Trump heeft terechtgewezen voor zijn kritiek op een “Mexicaanse” rechter, gaf de presidentskandidaat volgens de Amerikaanse pers zijn medewerkers de opdracht nog harder van leer te trekken tegen de man, en tegen politici en journalisten die hem als racistisch omschrijven.
De zaak is al een week in opbouw. Vorige week gaf rechter Gonzalo Curiel de getuigenissen vrij in de zaak tegen Trump University. Die waren onder meer afkomstig van medewerkers van dit instituut en ze waren ronduit vernietigend. Drie van die medewerkers vonden dat er op laakbare wijze geld uit de zakken geklopt werd van mensen die geen geld hadden. ‘Studenten’ betaalden tot 35.000 dollar voor dubieuze cursussen. Donald Trump stelde daartegenover dat duizenden hun tevredenheid hadden getoond, via een geschreven verklaring.
Will Judge Gonzalo Curiel recuse himself from the @realdonaldtrump case? @erinburnett asks his brother, Raul https://t.co/PMoFvxuSqL
— OutFrontCNN (@OutFrontCNN) June 7, 2016
De rechter publiceerde de getuigenissen op vraag van The Washington Post. Eerder had hij beslist dat het proces pas na de verkiezingen in november zal plaatsvinden, wat eerder in het voordeel speelt van de presidentskandidaat.
Trump, die had gewild dat de rechter de zaak zonder proces en zonder gevolg zou klasseren, trok van leer tegen de man op basis van zijn herkomst. Rechter Curiel is in 1953 in de Amerikaanse staat Indiana geboren. Zijn ouders migreerden in de jaren 40 uit Mexico naar de VS.
De rechter had zich onbevoegd moeten verklaren, vindt de zakenman.
“Hij is een Mexicaan”, aldus Trump vrijdag op CNN, “Wij bouwen een muur tussen hier en Mexico. Zijn uitspraken zijn heel unfair – mensen kunnen niet geloven wat hij beslist”. Hij preciseerde dat later in het interview: de rechter is “van Mexicaanse origine”. Hij noemde hem eerder “een hater van Trump”.
Voor zover bekend heeft de rechter zich nooit over de politicus Trump uitgesproken, en niet over de muur. De rechter, die een jaar speciale politiebescherming heeft gekregen toen hij een proces voerde tegen een Mexicaans drugskartel, mag niet publiek reageren op de uitspraken van de politicus.
Zondag ging Trump in het CBS-programma ‘Face The Nation’ nog een stap verder.
“Als de rechter een moslim was, zou je dan ook het gevoel hebben dat hij je niet fair zou behandelen omdat je daarover ook uitspraken gedaan hebt? vroeg journalist John Dickerson.
Trump: “Da’s mogelijk, ja. Dat zou mogelijk zijn, absoluut”.
‘Hij zit er faliekant naast’
Dit alles is voor velen, en ook voor de top van de Republikeinse partij, een inbreuk op een fundament van de rechtstaat, waarbij een zwarte rechter (of een rechter van welke kleur ook) over zaken van racisme kan presideren, een moslim kan oordelen over misdrijven van christenen, of omgekeerd, en het geslacht van de rechter niet kan worden ingeroepen voor een wraking tijdens een verkrachtingsproces. Wie in de VS geboren is, of er komt wonen, wordt geacht als individu te functioneren en niet als vertegennwoordiger van de groep van herkomst.
Newt Gingrich condemns #DonaldTrump’s attacks on Hispanic judge: “This is one of the worst mistakes Trump has made”https://t.co/IfFomfTWG1
— KHARY PENEBAKER (@kharyp) June 5, 2016
De uitspraken van Trump waren onverbeerbaar voor de partijkopstukken, die de één na de andere Trumps uitspraken veroordelen. Daarbij ook vroege medestanders van Trump.
De eerste belangrijke stem tegen de uitspraken van Trump kwam vrijdag van speaker Paul Ryan, die een dag eerder zijn steun aan Trump had toegezegd:
“Ik ben het compleet oneens met de gedachte die erachter zit”, zei de hoogste verkozen Republikein in een radio-interview. Die gedachte zit er “faliekant naast”. “Dus, hij zegt en doet duidelijk dingen en waar ik het niet mee eens ben, en wanneer dat gebeurt, heb ik me van tijd tot tijd al moeten uitspreken en dat zal ik blijven doen als het nodig is. Ik hoop van niet”.
De voorzitter van de Senaat, Mitch McConnell, de tweede verkozen Republikein, zat zondag op dezelfde lijn: “Ik zou het niet meer oneens kunnen zijn met een uitspraak dan met deze (over de rechter)”. McConnell weigerde ze als racistisch te omschrijven.
‘Morele neergang’
Newt Gingrich, ooit zelf Republikeinse presidentskandidaat, voordien speaker en nu genoemd als mogelijke kandidaat vicepresident van Trump, was op Fox News nog nog iets krasser tegen de kandidaat die hij nochtans al lang ondersteunt: “Het was een van de zwaarste vergissingen die Trump begaan heeft. Onverschoonbaar.” Hij maande de presidentskandidaat aan om “te beginnen handelen als de potentiële leider van het land”.
De gewezen presidentskandidaat en gouverneur van Ohio, John Kasich: “Dit is compleet verkeerd. Trump moet zich verontschuldigen bij rechter Curiel en proberen het land te verenigen”.
Een andere presidentskandidaat, Marco Rubio, die zijn steun aan Trump heeft toegezegd: “Het is verkeerd en ik hoop dat hij ophoudt”.
Ben Carson, nog een gewezen presidentskandidaat en momenteel een medestander van Trump, formuleerde zijn kritiek tegenover Politico zo: “Elke mens is in de eerste plaats een individu, eerder dan een lid van een groep. Op het moment dat we dit vergeten beginnen we een fase van morele neergang”.
Gingrich, Ryan en McConnell, en al de genoemde gewezen presidentskandidaten, vermeden het woord racisme. Trump ontkende zelf dat zijn uitspraken racistisch zijn. Sommige Republikeinse verkozenen denken daar anders over.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
“Openbare mededeling: zeggen dat iemand een bepaalde baan niet kan vervullen omwille van haar of zijn ras is de letterlijke definitie van racisme”, tweette de Republikeinse senator Ben Sasse, een bekende tegenstander van Trump.
Het meest passioneel binnen de partij was geen verkozene maar een Republikeinse strateeg, Ana Navarro, die in het verleden voor Marco Rubio en Jeb Bush werkte. “Hoe durft hij!” was een van haar minder kwade uitspraken.
‘Noem de journalisten racisten’
Trump zelf ging maandagochtend alleen in op de reactie van Gingrich, die hij “verrassend” en “ongepast” noemde.
Later berichtte Bloomberg dat Trump in een conference call met zijn surrogates (degenen die op tv namens hem spreken, een soort plaatsvervangers) van leer was getrokken tegen een memo dat zijn eigen campagne zondag had verspreid en waarin werd aanbevolen om niet meer in te gaan op de zaak, en het onderwerp te laten rusten.
Trump beweerde volgens Bloomberg tijdens de conference call dat hij de medewerkster die dat memo verstuurd had niet eens kent. De surrogates moeten juist harder op de zaak hameren, en journalisten die vragen stellen “racisten” noemen. Ze moeten er de nadruk op leggen dat de rechter een zaak, met een hoofdklager die zich heeft teruggetrokken, toch laat doorgaan. Dat rechter Gonzalo Curiel in San Diego werkt voor een ngo die rechten van latino’s, ook ongedocumenteerde latino’s, verdedigt, zal men hem ook in elke tussenkomst ten kwade duiden. En dat hij de zaak laat doorgaan hoewel het advocatenkantoor dat de klachten bundelt 675.000 dollar aan de Clintons heeft gegeven.
In de campagne heeft Trump herhaaldelijk dingen gezegd die de partij niet goed uitkwamen. Zijn hele anti-Mexicanen-strategie en zijn voorgesteld inreisverbod voor moslims gaan in tegen de verruiming die de partij hoopte te bereiken. Zijn kritiek op de heldenstatus van John McCain, het feit dat hij leek te lachen met een gehandicapte journalist, dat hij verwees naar het “bloed uit haar waar dan ook” van journaliste Megyn Kelly – keer op keer kreeg Trump aandacht (en een groeiende aanhang) omdat hij uitzinnige dingen verkondigde, die een deel van de Republikeinen afstootte.
Sinds hij een maand geleden de feitelijke Republikeinse genomineerde werd, zou hij de partij verenigen, beloofde hij. Trump heeft inspanningen geleverd om Paul Ryan over de streep te trekken.
Maar nooit was de afkeuring van de partij zo algemeen als nu. Ze is zo groot dat Trumps woordvoerder geen enkele topfiguur in de partij kon noemen die hem in deze zaak wel ondersteunt.
Vraag is waarom Trump zijn politieke campagne gebruikt om te wegen op deze rechtszaak. Hij zou gewoon een juridische procedure kunnen starten om de rechter te wraken. Dat heeft hij tot dusver niet gedaan. Integendeel: zijn advocaat verklaarde een maand geleden dat de advocaat billijk was. Wat sommigen doet concluderen dat Trump deze controverse, tot en met de afwijzing van de partijtop, zelf zoekt – om de aandacht af te leiden van de beschuldigingen, of om te tonen dat hij niet behoort tot de door het publiek verafschuwde politieke klasse.
De Democratische commentator Chris Matthews ziet het enigszins anders: “Trump is iemand die als hij in een put zit, niet kan ophouden met graven”.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier