Drie uur aanschuiven in de kou voor Donald Trump: ‘Als ze mij in 2020 hadden laten winnen, waren ze nu bijna van mij af’

In Concord, New Hampshire, schuiven belangstellenden drie uur aan in de bittere koude om Donald Trump campagne te zien voeren voor de cruciale primary van dinsdag. ‘Hij is ofwel een uniek staatsman, iemand zoals er slechts om de 100 jaar één opstaat, ofwel is hij de grootste bedrieger aller tijden.’

Het zijn niet de gemakkelijkste drie uur. Voor aankomst hebben we vernomen dat de deuren om 16 uur zullen openen, dat het programma begint om 18 uur en dat de gewezen president zal opdagen om 19 uur. Medewerkers van de Trumpcampagne stellen die boodschap meteen bij. De deuren gaan pas open om 18.45 uur. Ze voegen daar meteen aan toe dat we toch beter in de rij blijven staan, want de plaatsen zijn beperkt.

New Hampshire is geen staat waar bewoners opschrikken van een beetje kou of enkele decimeters sneeuw. Maar het is buiten om en bij de min tien graden, en dan is een stilstaande rij mensen een koude bedoening.

Een moeder is naar de meeting meegesleurd door haar Trumpminnende dochter. De moeder zelf is onbeslist. ‘Ik heb liever geen politici die eerder kritiek leveren op tegenstanders dan uit te leggen wat ze zelf willen realiseren’, zegt ze. ‘Daarom ben ik gekomen: als je iemand live aan het werk ziet, krijg je toch een beter idee van de persoon.’

Verkopers van Trumptextiel doen gouden zaken. De dochter telt 20 dollar neer voor een Trumpmuts. ‘Een goede investering’, oordeelt ze. Nu worden haar voeten haar koudste lichaamsdelen, maar Trumpsokken koopt ze toch maar niet.

Waarom is zij zo’n fan van Trump? ‘Simpel, hij heeft het volgens mij goed voor met dit land. We zien allemaal wat er fout loopt onder Biden. Oorlog in Oekraïne, oorlog in Israël, de catastrofale terugtrekking uit Afghanistan. Kun jij één oorlog noemen die begonnen is onder Trump? Er zijn er geen. En dan spelen voor mij al die processen tegen hem. Waarom probeert men hem tegen te houden?’

Onze achterbuur mengt zich in de conversatie. ‘Heel gek’, zegt hij, ‘toen Trump nog gewoon een tv-vedette was, was mijn echtgenote  dol op hem, en had ik een lage dunk van hem. Ik vond hem luid en verwaand. Nu zijn de rollen wat omgekeerd. Ik krijg haar niet mee naar zijn meeting. Ik heb haar net ge-sms’t dat we in de kou staan, en ze is wat blij dat ze niet is meegekomen.’

Ook hij vindt bevestiging voor zijn steun in de vele processen tegen Trump. ‘Zoiets zie je in de derde wereld, maar bij ons? Nooit eerder! De gevestigde belangen proberen hem weg te houden van de macht. Dat zegt genoeg. Als zij hem gevaarlijk vinden, moet hij wel goede dingen doen voor ons.’

Er loopt een boodschap van QAnon binnen op zijn telefoon: Trump zal vanavond iets zeggen wat diepere betekenis heeft. De dochter reageert sceptisch. QAnon is voor haar een stap te ver. ‘Vroeger moest ik niet weten van samenzweringstheorieën’, geeft hij toe, ‘maar nu ben ik helemaal in die konijnenpijp verdwenen.’

Voor hem wordt dit de tweede Trumpmeeting in enkele dagen.

Even later toont hij zich toch ook onzeker. ‘Trump is ofwel een uniek staatsman, iemand zoals er slechts om de 100 jaar een opstaat, ofwel is hij de grootste bedrieger aller tijden.’

Gaandeweg bevriest de conversatie, of beperkt ze zich tot geweeklaag over bevriezende anatomie. Een auto van The Lincoln Project, een anti-Trump-organisatie van ex-Republikeinen, verspreidt de boodschap dat Trump een verzoeking van God is om uit te maken of vrije mensen aan de verleiding van de dictator zullen weerstaan. Die vrije mensen vinden deze boodschap vooral irritant, onder meer omdat ze om de 20 seconden herhaald wordt.

‘Las de verkiezingen gewoon af. Grapje’

Drie uur nadat we onszelf aan de rij hebben toegevoegd passeren we de veiligheidscontrole en komen we het Grappone Conference Center binnen.

De hitte is er bijna even adembenemend als de kou tevoren was. Bovendien zijn de weinige zitjes al ingenomen. Enkele honderden mensen moeten na hun uren in de kou nu rechtstaan in de hitte. De Trumpcampagne had het over een capaciteit van 700 toehoorders, maar als er 200 kunnen zitten en 250 staan, is het veel. De deur blijft open en in de minder hete gang staan ook nog geïnteresseerden. Niet iedereen is binnengeraakt. Dit is een martelgang van slechte organisatie, sommigen druipen af omdat ze niet langer kunnen of willen blijven rechtstaan, maar de resterenden klagen niet. Integendeel, het enthousiasme is zichtbaar, zij het niet algemeen. Een vrouw in rolstoel kan haar emotie niet langer de baas. Ze weent oncontroleerbaar, en komt pas tot bedaren als ze een mooi plekje krijgt.

Rond 20.30 uur verschijnt Trump. Hij steekt van wal met lof op zijn presidentschap, de lage inflatie, lage belastingen, lage benzineprijzen. Dan komt hij ter zake over zijn rivalen. Ron DeSantis is nergens nog terug te vinden in de peilingen, ‘hij breekt volgens mij een record inzake duiken in peilingen’, en Nikki Haley is ‘incompetent’, ze is ‘een globalist’, en ‘niet verstandig genoeg’ om te onderhandelen met wereldleiders.

Hij maant zijn kiezers aan om hem dinsdag in de primary van New Hampshire een zodanig klinkende overwinning te bezorgen dat de concurrentie afdruipt, en dat hij zich vervolgens kan concentreren op de tweestrijd met huidig president Joe Biden. Twee recente peilingen – gehouden na de caucus van Iowa – geven Trump voor de primary in New Hampshire ruim 10 procent voorsprong op Haley, terwijl DeSantis inderdaad heel laag valt. In beide peilingen haalt Trump meer dan 50 procent van de stemmen in deze primary. Als dat inderdaad de uitslag wordt, ligt er voor zijn twee resterende concurrenten geen pad naar de nominatie meer open.

En wat Biden betreft. ‘Er zijn onder zijn regering meer aanklachten tegen mij dan er waren tegen Al Capone’, grapt Trump. ‘Ik hield me vroeger in over Biden, maar hij is de meest incompetente en corrupte president ooit.’ Als Trump president was gebleven, zou Poetin Oekraïne niet binnengevallen zijn, en zou Hamas Israël niet hebben aangevallen, stelt hij onder instemmend applaus.

Een van de argumenten die DeSantis en Haley inbrengen tegen Trump, is dat hij geen verkiezingen kan winnen, omdat hij de aanhang van de Republikeinen versmalt.

Dat argument slaat niet aan bij de Trumpaanhang, die de rivalen toch maar beschouwt als tweederangs of verraders van de zaak, en evenmin bij Trump zelf, die erover pocht hoe de aanklachten hem elke keer meer kiezers opleveren. Zonder de aanklachten lag ik al veel voor, zegt hij over de caucus in Iowa. Maar mét werd de voorsprong gigantisch.

Even later veralgemeent hij die uitslag naar latere verkiezingen: ‘Las de verkiezingen gewoon af. Zeg gewoon: Trump wint automatisch.’ Dat is als grap bedoeld, verduidelijkt hij onmiddellijk. ‘Men zal dit citeren en zeggen dat ik een fascist ben.’

(lees verder onder de preview)

De toespraak meandert over bijna 2 uur, met de herhaling van oude voorstellen, zonder dat er nieuwe aan zijn toegevoegd (de grensmuur, harde maatregelen tegen illegale migratie, oorlogen voorkomen door harde onderhandelingen en zware dreigementen, een draaiende economie door de eigen olieproductie te stimuleren). Hij gebruikt een nieuwe aanloop naar zijn argument voor de grensmuur: telefoons zijn tegenwoordig op enkele maanden tijd gedateerd en voorbijgestreefd, maar twee oude uitvindingen blijven altijd actueel: het wiel en de muur.

Trump maakt naar gewoonte uitvoerig tijd vrij voor zijn frustraties, met name rond de presidentsverkiezing van 2020, die hij zonder bewijs als ‘gestolen’ betitelt. ‘Ik bedacht zonet’, zegt hij, ‘als ze die uitslag ongemoeid hadden gelaten, was ik nu bijna president af. Nu hebben ze mij nog voor vier jaar aan hun been.’

Hij drukt erop dat het land op 5 november 2024 – de dag van zijn kiesoverwinning – opnieuw een draaiende economie zal hebben, met lage inflatie en lage benzineprijzen, en besluit met zijn slogan: Make America Great Again (MAGA). ‘Hoe kan iemand daar tegen zijn?’, vroeg hij zich even eerder af, verwijzend naar de kritiek van Biden op MAGA-Republikeinen.