‘Trump in de schemertijd: wie is nu de baas in de VS?’

Wie heeft nu de macht in de Verenigde Staten? Is het nog Joe Biden of is het toch al Donald Trump?

Tussen het moment waarop de president van de Verenigde Staten wordt verkozen en de dag waarop hij echt aantreedt, verlopen tien weken. In die lange overgangsperiode leeft de hele wereld in onzekerheid. De ene president heeft nog de titel, maar hij ziet zijn macht en zijn gezag langzaam door zijn vingers glijden. De andere heeft gewonnen, maar hij heeft het nog niet voor het zeggen. Donald Trump probeert dat machtsvacuüm te vullen met een reeks snelle benoemingen. Het lijkt wel alsof Amerika dezer dagen niet vanuit het Witte Huis in Washington wordt geleid, maar vanuit het vakantieresort van Trump in Mar-a-Lago in Florida.

Het is een ongeschreven wet dat een verkozen president zich voor zijn eedaflegging niet publiekelijk met buitenlandse zaken bemoeit. Daar houdt Trump zich niet bepaald aan. Hij ontvangt en belt in Mar-a-Lago met buitenlandse leiders dat het een lieve lust is. Dat gebeurt alsnog allemaal zonder dat daarbij de gebruikelijke veiligheidsvoorschriften in acht worden genomen.

Wel aanwezig bij de meeste van die gesprekken is Elon Musk, die de overheid straks efficiënter moet maken, maar die nu ook zo goed als bij Trump woont. Volgens het Britse weekblad The Economist is hij de machtigste privépersoon ooit in Amerika zonder een verkozen mandaat. Het Duitse Der Spiegel noemt hem een ‘schaduwpresident’. Musk regelde vorige week voor zichzelf zowaar een onderhoud met de ambassadeur van Iran bij de Verenigde Naties. Europa ergert zich blauw en dreigt met boetes voor de manier waarop hij het voormalige Twitter ombouwde tot een venijnig extreemrechts vehikel vol desinformatie, maar het kan Musks Space X-raketten en zijn Starlink-satellieten ook niet missen.

Afgezien nog van het ongeleide projectiel Elon Musk, is deze transitie ook gevaarlijk omdat ze zich afspeelt tegen de achtergrond van oorlogen in Europa en in het Midden-Oosten. Trump spiegelt de wereld een ander, veel radicaler Amerikaans beleid voor. Dat kan twistende partijen ertoe aanzetten om zich tegen januari een sterkere uitgangspositie bij elkaar te vechten. Rusland in Oekraïne, bijvoorbeeld, of Israël in het Midden-Oosten. Het zou Iran op het idee kunnen brengen om nu een atoombom te maken.

Er is weinig dat Joe Biden daar nog kan aan doen. De focus staat op Donald Trump. Wat de teams van Biden en Trump wel kunnen doen, is samenwerken zodat zaken in deze schemertijd niet verder uit de hand lopen. Maar ze haten elkaar zo hartsgrondig dat daar niks van komt.