Rond de 38ste verjaardag van de Iraanse revolutie kwam een deel van de bevolking van Teheran afgelopen weekend op straat. ‘Down with U.S. Regime! Long Live U.S. People!’
‘God is groot! Weg met Amerika!’
De stemmen van de mensenmassa weergalmen in de straten van Teheran. Honderdduizenden Iraniërs demonstreren in de hoofdstad van Iran, verenigd voor vrijheid, onafhankelijkheid en de revolutie. Opgewonden, hevige toespraken echoën door de luidsprekers.
Het anti-Amerikaans sentiment is bijna tastbaar op de demonstraties. ‘Down with U.S. Regime’, ‘Goodbye to American Values’, deze en veel andere borden steken uit boven de hoofden van de demonstranten. Jonge, ultrareligieuze tienermeisjes roepen in koor anti-VS-slogans uit, houden plakkaten vast met ‘Down with U.S.A.’en zijn gekleed in chadors. De 14-jarige Maedeh Teymori is de leidster van een groep meisjes die luidkeels roepen dat ze hun leven zouden opofferen voor hun land. Ze is hier om te bewijzen dat ‘Amerika geen verdomd ding kan doen tegen Iran’.
Het grootste deel van het Iraanse volk moet niets weten van de nieuwe president van de VS. Zijn provocerende toon en de sancties die hij invoerde tegen Iran hebben het nationalistische gevoel en de samenhorigheid onder Iraniërs enkel verstevigd.
De sfeer bereikt revolutionaire hoogtes op de 38ste herdenking van de Islamitische Revolutie in de hoofdstad van Iran. Het is niet 1979. De veelbesproken leider van de Iraanse Revolutie, ayatollah Ruhollah Khomeini, leeft al lang niet meer, maar hij blijft Iraniërs inspireren. Een slogan als ‘Niet Oost en niet West, maar de Islamitische Republiek!’ is een mantra geworden.
De zaken waar Khomeini voor pleitte tijdens zijn ballingschap in Irak en in de aanloop naar de revolutie, stonden regelrecht tegenover het beleid dat hij echt voor ogen had. Na zijn verbanning hij naar Frankrijk, waar de westerse media al hun aandacht op hem richtten. Khomeini werd onder andere door de BBC geportretteerd als de ‘oosterse mysticus’ die niet uit was op macht, maar ‘zijn volk wou bevrijden van onderdrukking’. De normaal kritische westerse media werden een gereedschap in zijn handen.
Khomeini droomde van een rechtssysteem op basis van de sharia. Aan de bevolking beloofde hij om de islamitische principes, die in contrast staan met de westerse waarden, te doen herleven. Hij beloofde de Iraanse natie gratis elektriciteit, gratis water, vrijheid en vrije meningsuiting. Hij sprak van een utopie, die nooit bereikt zou worden
Het is het voorjaar van 2017 en Iran viert de Dahe-ye Fajr of de ’tien dagen van de dageraad’, waarop de terugkeer van Khomeini naar Iran na vijftien jaar ballingschap wordt herdacht. 10 februari (of Bahman 22 volgens het Perzische kalender) is de laatste van de tien dagen en wordt in elke Iraanse stad gevierd met demonstraties.
Teheran, gewoonlijk druk en ontsierd door het tumultueuze verkeer, is onwennig leeg en kalm in de ochtend van 10 februari. Straten zijn afgezet. Ver in het centrum klinkt traditionele Perzische muziek. Op het Ferdowsiplein verzamelen de demonstranten zich. Velen van hen zijn gekleurd in rood, groen en wit, de kleuren van de Iraanse vlag.
De weg die ze moeten afleggen, is lang. Op het einde van de tocht houdt president Hassan Rohani een toespraak, op het Azadi-plein.
Hartstochtelijke toespraken
‘I am a Revolutionary’ staat er op sommige plakkaten, meestal in de handen van oudere mensen in rolstoelen. Een groot deel van hen, romantisch ingesteld, jong en beïnvloedbaar, was de motor van de revolutie in 1979. Geïnspireerd door de hartstochtelijke toespraken van Khomeini in ballingschap die opriep tot een volksopstand, stootten zij de laatste sjah van Iran, Mohammad Reza Pahlavi, van zijn troon. De Islamitische Republiek was geboren.
‘Het recente irrationele beleid van de Verenigde Staten zal enkel maar haar hegemonische ambities in de rest van de wereld te verzwakken, zelfs bij haar traditionele bondgenoten’
Velen van de relschoppers tijdens de revolutie waren tienerjongens, gestuurd door moskeeën in Zuid-Teheran. Het zwakke beleid van de laatste sjah kon het groeiende aantal protestanten niet tegenhouden. De bal was aan het rollen en geen enkele tegemoetkoming van de monarch – en dat waren er veel – kon de massa nog tevreden stellen.
Qadamali, 68, was een van de protestanten tegen het regime van de sjah. ‘De veiligheidstroepen van de sjah schoten met kogels op de benen van de demonstranten. Er was heel veel bloed, we zijn toen vlug moeten vluchten. Velen werden gedood,’ vertelt hij. ‘Niet zo lang daarna werden we op een nacht bewapend door de revolutietroepen. Toen openden we het vuur tegen elkaar, de opstandelingen en de veiligheidstroepen.’ Hij is hier omwille van die revolutie. ‘We hebben toen de revolutie gewonnen en getoond aan de Amerikanen dat we zich nooit zullen overgeven.’
Revolutionaire tijden
Ondanks het grootschalige afkeer voor het buitenlandse beleid van de VS, zijn de Amerikanen meer dan welkom in Iran. Op zwart-witte demonstratieborden staat ‘American people welcome and invited to visit Iran’ en ‘Down with U.S. Regime – Long Live U.S. People’ geschreven. Ook een president die zich vijandig opstelt, kan de vermaarde gastvrijheid van het Iraanse volk niet onderdrukken.
Opmerkelijk is dat, in tegenstelling tot de andere jaren, er dit jaar geen Amerikaanse vlaggen worden verbrand. Naast ‘Weg met de VS’-slogans is er een groeiende trend van toenadering tot en appreciatie voor het Amerikaanse volk. De massale protesten in de VS tegen het omstreden inreisverbod, waar onder andere Iran door werd getroffen, zijn niet voorbijgegaan aan Iraniërs. Velen zijn dankbaar voor de steun en de verontwaardiging van de Amerikanen tegen de nieuwe maatregelen.
‘Ik denk dat we de heer Trump moeten bedanken voor de verdere hereniging van het Iraanse volk en voor het feit dat hij het echte gezicht van de VS heeft laten zien’, zegt Seyed Mohammad Marandi, een Iraanse academicus, politiek analist en expert in Amerikaanse studies en postkoloniale literatuur. ‘Het recente irrationele beleid van de Verenigde Staten zal enkel maar haar hegemonische ambities in de rest van de wereld te verzwakken, zelfs bij haar traditionele bondgenoten.’ Volgens hem is Iran niet geïnteresseerd in het nastreven van conflicten.
Lang niet iedereen heeft deelgenomen aan de demonstraties op 10 februari, maar de huidige houding van de VS ten opzichte van Iran, brengt mensen dichter bij elkaar. Mehdi, een 50-jarige veteraan die verlamd werd in de Irak-Iranoorlog vertelt: ‘Wanneer de revolutie begon, was ik 12 jaar oud, uitbundig en energiek. De opkomst van vandaag toont aan dat mensen blijven geloven in wat er 38 jaar geleden werd gedaan. Deze dagen herinneren mij aan die revolutionaire tijden.’
Verenigend tegen Trump
De Iraanse natie lijkt echter steeds meer en meer teleurgesteld te zijn in hun ooit ‘glorieuze’ revolutie. De teleurstelling is gegroeid uit de frustratie met het islamitische systeem dat haar beloftes voor een meer rechtvaardige samenleving niet heeft waargemaakt. Nu rijzen nog steeds ongeveer dezelfde kwesties als toen: minder corruptie, minder werkloosheid, meer gelijkheid, meer vrijheid van meningsuiting. Daarnaast is Iran echter het enige land in de regio zonder veiligheidsuitdagingen.
Voor Donald Trump aan de macht kwam, was er onder Iraniërs een stijgend vertrouwen in de VS. Op dit moment is dat vertrouwen onbestaand en vormt Trump een verenigende kracht binnenin de Iraanse natie, een fenomeen dat geëxploiteerd wordt door de overheid om het geloof in de revolutie van 38 jaar geleden weer te doen herleven. De demonstranten vegen hun voeten letterlijk en figuurlijk aan de Amerikaanse vlag dat op de grond ligt.
Door de luidsprekers op Azadi St. weerklinkt de stem van president Rohani. ‘De Iraanse natie heeft in de afgelopen 38 jaar laten zien dat iedereen die het toespreekt in de taal van bedreigingen, er spijt van zal krijgen.’ Zijn woorden verweven zich in een kakofonie van geroep, gezang en muziek in een menigte die de revolutie van 38 jaar geleden opnieuw lijkt uit te vinden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
