‘Trump heeft een punt als hij China wil aanpakken, maar Amerikaanse strategie gaat behoorlijk de mist in’

‘Wie heeft schuld aan deze ontluikende handelsoorlog? Iedereen, maar niet iedereen in dezelfde mate’, schrijft voormalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA).

Er hangt dezer dagen bijzonder veel onzekerheid in de economische lucht. Brexit en de toekomst van Europa, het beleid van de centrale banken, latente terroristische dreigingen en geopolitieke onrust gevoed door onder meer Venezuela, Noord-Korea en het Midden Oosten vormen slechts vier van de vele onderdelen van die scherpe onzekerheid. Maar bovenal zorgt de handelsoorlog tussen de VS en China, en mogelijk ook tussen de VS en Europa, voor zware kopzorgen. Sedert 10 mei is het risico op een all-out handelsoorlog tussen de twee grootste economieën van de wereld echt wel groot geworden.

Fijnzinnige afwegingen kunnen aanleiding geven tot het aanduiden van winners en verliezers in een handelsoorlog maar de brute realiteit is dat aan het einde van de rit bij een grootschalige handelsoorlog iedereen verliest. En dit om de eenvoudige reden dat een handelsoorlog onvermijdelijk escaleert als gevolg van de wet van actie en reactie. China zal zeker reageren op de Amerikaanse importtarieven, wat het Washington van Trump dan weer tot bijkomende actie zal aanzetten. Andere landen en regio’s raken meegezogen in de negatieve dynamiek. Zeker voor zeer open economieën als de Belgische en de Vlaamse is een internationale handelsoorlog echt wel slecht nieuws.

Historisch het meest frappante voorbeeld van de gevolgen van een heuse handelsoorlog is uiteraard de Grote Depressie van de jaren 1930. De oorsprong van die gruwelijke sociaal-economische neergang lag elders kwam via escalerend protectionisme in een helse stroomversnelling terecht.

Wie heeft schuld aan deze ontluikende handelsoorlog? Iedereen, maar niet iedereen in dezelfde mate. Velen zijn geneigd de beschuldigende vinger vooral in de richting van de Amerikaanse president Donald Trump te laten gaan. Is daar heel wat voor te zeggen – al was het maar omwille van het al te grillige karakter van ’s mans ‘beleid’ – dan blijft het toch een feit dat in dezen op de eerste plaats China mag aangewezen worden als bron van het meeste onheil.

De Chinese president XI mag dan wel voortdurend beweren dat zijn land de regels van het open internationaal handelsverkeer wil respecteren, in de realiteit doet zijn land dat manifest niet. Op allerhande openlijke en slinkse manieren wordt de Chinese markt afgeschermd. Rechtszekerheid voor internationale investeerders bestaat enkel op papier. China blinkt uit op het vlak van diefstal van intellectuele eigendom en economische spionage. Zware inspanningen worden geleverd door Chinese bedrijven en de politieke machten van het land om de scheidingsmuren tussen beide entiteiten te benadrukken maar iedere insider weet dat dit een lachertje is. China Inc eendrachtig in functie van de hogere geopolitieke doelstellingen van de éénpartijstaat is een harde en onaangename realiteit die wij in het Westen niet meer mogen negeren.

China kon de voorbije decennia tot een enorme economische en sociale vooruitgang komen. Diepgaande hervormingen in het land zelf lagen aan de basis van dat opzienbarend succes. Dat de rest van de wereld, met de VS en Europa op kop, haar markten openzette voor China droeg echter ook veel bij aan het Chinese succesverhaal. Volgens bepaalde maatstaven is China nu al de grootste economie van de wereld. Als China zich echt mede als wereld-leidende natie wil positioneren, zal het moeten stoppen met zijn protectionistische praktijken.

Donald Trump heeft dus een punt als hij vandaag China wil aanpakken. De Amerikaanse strategie gaat echter behoorlijk de mist in omdat de Amerikaanse president het nodig vindt zijn toorn ook op andere landen en regio’s te laten neerkomen. Zeker ten aanzien van Europa is dat contraproductief, ook voor de VS. Het zou veel verstandiger zijn vanuit Amerikaanse standpunt om bij Europa steun te zoeken voor een gezamenlijke aanpak van het Chinese probleem. Want dat is het échte probleem.

Johan Van Overtveldt is gewezen minister van Financiën en staat derde op de Europese lijst van N-VA.