Bangladesh en Myanmar bespreken vandaag de repatriëring van de eerste Rohingya naar Myanmar. Critici noemen de overeenkomst controversieel. ‘Dit is de zoveelste humanitaire ramp in de maak.’
Shireen Huq is een vooraanstaande vrouwenrechtenactiviste en de oprichtster van Naripokkho, een van de oudste vrouwenorganisaties in Bangladesh. ‘Ik vind dat Bangladesh te snel de bilaterale overeenkomst heeft afgesloten. Dat had niet mogen gebeuren zonder de Verenigde Naties te betrekken en zonder de vluchtelingen zelf te consulteren’, zegt ze.
‘Bangladesh had de steun van de buurlanden moeten zoeken en in het bijzonder moeten werken aan steun van China en Rusland. De internationale gemeenschap zou de druk moeten opdrijven op Myanmar zodat het moorden, de vervolgingen en de discriminatie stopt.’
Uiterst onzeker
De snelle terugkeer van Rohingya is uiterst onzeker want het regime in Myanmar weigert nog steeds om deze bevolkingsgroep als zijn inwoners te beschouwen. Dat maakt een vreedzame terugkeer op zijn minst twijfelachtig.
Volgens de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (Unhcr) zijn er sinds 25 augustus vorig jaar 655.000 vluchtelingen aangekomen in Bangladesh. Dit brengt het totale aantal op 954.000.
Overeenkomst over de repatriëring
Op 23 november 2017 ondertekenden Bangladesh en Myanmar een memorandum of understanding over de repatriëring van Rohingya naar de staat Rakhine, de plek die ze ontvlucht waren na hevige aanvallen van het leger.
Huq verwijst naar een eerdere overeenkomst uit 1993 over de repatriëring van Rohingya die gevlucht waren naar Bangladesh. De vrijwillige terugkeeracties bleken niet succesvol omdat de meeste vluchtelingen zich ertegen verzetten.
Ze looft de generositeit van de regering van Bangladesh en zegt dat ze haar verantwoordelijkheid heeft opgenomen maar voor de recente overeenkomst heeft ze veel minder lof. ‘Dit zal een herhaling worden van 1993. Toen werd duidelijk dat enkel bilaterale afspraken maken niet volstaat.’
Van het ene kamp naar het andere
‘De Rohingya gaan hier nog lange tijd zijn’, voorspelt ze. ‘Als we het goed begrepen hebben, gaan ze ook niet terug naar hun vroegere dorpen, maar zouden ze terechtkomen in nieuwe opvangkampen. Als dit klopt, wordt het weer hetzelfde liedje: ze verhuizen van het ene kamp in Bangladesh naar het andere kamp in Myanmar. Dit is de zoveelste humanitaire ramp in de maak.’
‘Als de overeenkomst wordt uitgevoerd zoals die er nu voorligt, wordt dit de zoveelste push-back van vluchtelingen door Bangladesh. Tenzij de internationale gemeenschap toekijkt op een correcte repatriëring en garant staat voor een veilige en vreedzame herbestemming.’
De deal tussen beide landen werd goed onthaald door de Verenigde Staten, de Europese Unie en de Verenigde Naties. Sommige andere partijen waren kritischer en raadden de overheid van Bangladesh aan om een derde partij te betrekken om een duurzame oplossing meer kans te geven.
Ze wijzen er onder meer op dat Bangladesh weinig ervaring heeft met de organisatie en de uitvoer van een geslaagde repatriëringsmissie.
Bangladesh staat er alleen voor
Diplomaat Muhammad Zamir vindt dat Bangladesh moet worden bijgestaan door andere landen in het vinden van een oplossing voor dit complexe probleem.
‘Het is oneerlijk om Bangladesh op te zadelen met zo’n zware taak waarbij rekening moet worden gehouden met een veelvoud aan factoren. De belangrijkste is de garantie op veiligheid en bescherming als de vluchtelingen terug in hun land van herkomst aankomen.’
Humanitaire ramp
Zamir is net terug van een bezoek aan de vluchtelingenkampen in Cox’s Bazar. Hij noemt de situatie in de kampen ‘een humanitaire ramp die dag na dag erger wordt. De Rohingya zijn getraumatiseerd en in de war. Ze hebben enorm geleden. Voor de meesten zitten de nachtmerries nog fris in het geheugen. Voor hen komt de terugkeer veel te snel, tenzij er sterke garanties op tafel komen die hun veiligheid op de lange termijn verzekert.’
Op 19 december werd een werkgroep opgericht met beleidsmedewerkers van de regeringen van beide landen. Die groep moet zich buigen over de manier waarop de repatriëring wordt uitgevoerd. Vandaag (15 januari) vindt in de Myanmarese hoofdstad Naypyidaw de eerste vergadering plaats.
Politiek analist en columnist Sakhawat Hussain zegt dat de vraag van de Rohingya om erkend te worden als burger in het land waar ze geboren zijn ‘volledig genegeerd wordt in de overeenkomst. Als we daarnaast weten dat de vervolgingen nog steeds doorgaan tot op de dag van vandaag, hoe wil je dan dat zij een vrijwillige terugkeer aanvaarden?’
Rohingya
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier