‘Terugkeer van David Cameron was zeker onverwacht, maar ook begrijpelijk’

‘Met David Cameron aan de kabinetstafel heeft de Britse regering een draai naar het midden gemaakt. Populistisch, Brextremistisch rechts is op non-actief gezet’, schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen. Ze staat stil bij de terugkeer van de oud-premier in de regering van Rishi Sunak.

Volgens sommigen getuigt de benoeming van David Cameron als de nieuwe Britse minister van Buitenlandse Zaken van een daad genomen met de moed der wanhoop. Voor anderen was het de meest moedige aanstelling sinds Heath Ledger gevraagd werd een screentest te doen voor The Dark Knight. Het is, zoals zo vaak met dit soort dingen, waarschijnlijk een beetje van beide.

De terugkeer van oud-premier David Cameron in de Britse politiek, zeven jaar nadat hij het referendum over Brexit verloor, was zeker onverwacht. Maar hij is ook begrijpelijk. Sunak heeft iemand nodig die een onbeminde regering wat status geeft. Cameron brengt jaren ervaring in internationale diplomatie en veiligheidszaken mee. Hij was zes jaar premier en weet de weg in Brussel en Washington. Hij straalt kalmte uit en het soort zelfverzekerdheid, die eigen zijn aan zijn milieu.

Met David Cameron aan de kabinetstafel heeft de Britse regering een draai naar het midden gemaakt. Populistisch, Brextremistisch rechts is op non-actief gezet. In de cultuuroorlogen is, voorlopig tenminste, een staakt-het-vuren van kracht.

De vrede zal niet lang duren. Cameron brengt een hoop bagage mee. Als premier (2010-2016) was hij geen doorslaand succes. Wat hij als minister ook bereiken zal, hij zal altijd de man blijven die het referendum uitschreef over de Brexit, in de overtuiging dat de kiezers nooit voor uittreding zouden stemmen.

Een ambtenaar vertelde me eens dat het VK zo slecht voorbereid was op Brexit, omdat Cameron het onnodig vond maatregelen te treffen voor het-geval-dat. Uittreding zou niet gebeuren. Toen uittreding wel gebeurde zou het volgens critici ’s lands grootste buitenlandfiasco worden sinds de crisis om het Suezkanaal in 1956.

Camerons ‘pragmatische’ verhouding met Peking en het nieuwe, gouden bilaterale tijdperk dat hij de Chinese president beloofde toen hij Xi naar Londen haalde voor een staatsbezoek en een pint in een Engelse kroeg, was evenmin een triomf. China’s investeringen in Britse kerncentrales en communicatiebedrijven, destijds al omstreden, zijn inmiddels stilletjes geschrapt. De Britse inmenging in Libië werd een ramp. ‘De man die het Britse buitenlandbeleid verprutste wordt nu ingehuurd om de schade te herstellen’, concludeert The Economist.

Cameron was ook de premier die op de financiele crisis van 2008 reageerde met een ongekend straffe bezuinigingshausse. Uitkeringen en sociale uitgaven kwamen op de helling te staan. De belangrijkste reden waarom de publieke sector nu aan de beademing ligt, is omdat er vanaf dat moment niet langer in geïnvesteerd werd. De kraan zou tot vandaag dicht blijven.

(Lees verder onder de preview.)

Zijn matige prestaties waren geen reden voor Cameron om een comeback in de politiek te weigeren. Die kwam juist als geroepen. De oud-premier verveelde zich, zeiden vrienden al een paar jaar. Hij belde te vaak met de vraag of ze vrij waren om te gaan tennissen. De memoires waren geschreven, hij deed wat vrijwilligerswerk en kluste bij met speeches en consultancy-werk. Maar niets is zo ex als een ex-regeringsleider.

Camerons activiteiten na Downing Street bleven niet onopgemerkt. Er waren vraagtekens bij zijn gelobby voor Colombo Port City, een economische zone in Sri Lanka en onderdeel van China’s internationale infrastructuurstrategie.

Wat zijn reputatie pas echt dreigde beschadigen was het Greensill-schandaal in 2021. Eenmaal politicus af was Cameron adviseur geworden van zijn vriend Lex Greensill, een Australische financier. Greensill betaalde hem een salaris en aandelen in Greensill Capital, dat zich specialiseerde in leningen aan bedrijven die er hun leveranciers mee betaalden. In 2020, tijdens de coronacrisis, begon Cameron zijn vroegere medewerkers op het ministerie van financiën te lobbyen om overheidsleningen voor Greensill. Hij stuurde ambtenaren en ministers tientallen berichten ondertekend met Love DC. Het mocht niet baten. Greensill Capital ging in 2021 failliet.

Een parlementaire onderzoekscommissie schat dat het bedrijf de belastingbetalers zo’n 5 miljard euro gekost heeft. Cameron had niet illegaal gehandeld, maar het beoordelingsvermogen van de oud-premier liet veel te wensen over, zei een vaste Kamercommissie. In het VK, Zwitserland en Duitsland lopen criminele onderzoeken naar Greensills bedrijfsvoering.

De Britse oud-premier oogt als een fatsoenlijk man. Hij is charismatisch, makkelijk in de omgang en straalt in zijn handgemaakte kostuums, een vlot zelfvertrouwen uit. Hij werkt hard, zonder ooit die indruk te wekken. De term chillaxed – een combinatie van chillen en poleaxed (onderuitgaan), staat op zijn naam. David Cameron gaf nooit de indruk dat politiek zijn passie was. Hij vertrok meteen na het verlies van het referendum, zonder een seconde langer dan nodig op de backbenches te blijven.

Maar hij ziet zichzelf wel als een leider. En niet alleen dat, hij gedrààgt zich er ook naar. En dat is wat telt in het VK. En misschien ook wel, zal Sunak hopen, in het buitenland.