Is het een goede strategie om te blijven volhouden dat Donald Trump de presidentsverkiezingen van 2020 heeft gewonnen? De tussentijdse verkiezingen suggereren het tegendeel.
De schaduw van Trumps nederlaag hing ook over de afgelopen avond. Tijdens de voorbije tussentijdse verkiezingen nam immers een schrikbarend aantal kandidaten deel die trouw zwoeren aan de voormalige president. De Amerikaanse pollingsite FiveThirtyEight rekende uit dat 199 van de in totaal 552 Republikeinse kandidaten election deniers zijn: kandidaten die ontkennen dat Joe Biden de presidentsverkiezingen van 2020 op rechtmatige wijze heeft gewonnen, en Donald Trump nog altijd als rechtmatige president beschouwen. Nog eens 61 Republikeinse kandidaten hebben twijfel gezaaid over de uitkomst. Slechts 78 Republikeinse kandidaten hebben Trumps nederlaag zonder voorbehoud toegegeven.
Het overgrote deel van die hardcore trumpisten kandideert in de zogenaamde red states: de voornamelijk rurale staten die gewoonlijk Republikeins stemmen, of in de conservatievere districten die sowieso Republikeinse volksvertegenwoordigers afvaardigen.
Naast de theoretische mogelijkheid dat bepaalde Republikeinse kandidaten daadwerkelijk geloven in Trumps samenzweringstheorie, speelt hier ook een electorale berekening. Bij verkiezingen in districten en staten die ‘zekere’ Republikeinse zetels opleveren, zijn de Republikeinse voorverkiezingen in se belangrijker. En net in die voorverkiezingen heeft Trump buitengewoon veel invloed. Zijn achterban is immers te klein om nationaal het verschil te maken, maar groot en enthousiast genoeg om de doorslag te geven bij lokale verkiezingen.
In veel conservatieve staten is het dus verleidelijk om minstens lippendienst te bewijzen aan Trumps Grote Leugendiscours. Zeker voor zittende volksvertegenwoordigers is het electoraal gesproken riskanter om al te vocaal tegen Trump in te gaan. Trump heeft in veel staten de macht om zijn electoraat tegen een al te kritische kandidaat te mobiliseren. Liz Cheney, de dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney die als een van de weinige Republikeinse volksvertegenwoordigers stemde om Trump af te zetten, werd bij de voorverkiezingen in Wyoming kansloos weggevaagd door Harriet Hageman, de kandidaat die Trump naar voren had geschoven. Het is een waarschuwing die veel Republikeinse kandidaten ter harte hebben genomen.
Een test voor de Grote Leugen
In zekere zin waren de afgelopen midterms dus een test: is de Grote Leugen een campagnestrategie die succes brengt? Heeft het voor kandidaten zin om de verkiezingsuitslag van 2020 in vraag te blijven stellen? De (voorlopige) uitslag lijkt te suggereren van niet.
Het is duidelijk dat Donald Trump allesbehalve de kingmaker is voor wie hij zichzelf graag uitgeeft.
Het dient gezegd dat denierism in de ‘veilige’ Republikeinse districten en staten geen hinderpaal vormt voor kandidaten. De komende jaren zal Trump in het Congres een stuk meer medestanders tellen. Sarah Huckabee Sanders, Trumps voormalige perswoordvoerder, werd probleemloos verkozen als volksvertegenwoordiger in Arkansas. In Ohio werd J.D. Vance verkozen als senator. Vance is een auteur en belegger die aanvankelijk als Never Trumper bekendstond, maar het voorbije jaar een van Trumps meest luidruchtige supporters werd.
In de ‘veilige’ Republikeinse staten staat Trump sinds gisteren een stuk sterker. Dat is vanuit democratisch oogpunt verontrustend: het geeft Republikeinen in sommige staten de theoretische mogelijkheid om onwelgevallige verkiezingsuitslagen te negeren. Het grotere aantal Trumpkandidaten zal de politieke polarisering in het Congres ongetwijfeld doen toenemen. Maar tegelijk is het duidelijk dat Trump allesbehalve de kingmaker is voor wie hij zichzelf graag uitgeeft.
In staten waar Democraten en Republikeinen nek aan nek gaan, lijkt electional denial immers geen succesvolle strategie. Er zijn uiteraard Trumpkandidaten die succesjes optekenen. Ron Johnson, de senator voor Wisconsin die grossiert in de meest waanzinnige samenzweringstheorieën, lijkt nipt een derde ambtstermijn te zullen binnenhalen. Maar tegelijk hebben de Trumpfavorieten op veel strijdplekken een nederlaag geleden. Doug Mastriano, de voormalige militair die de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 mee hielp organiseren, werd weggevaagd in de gouverneursverkiezingen in Pennsylvania, een staat waar gouverneursverkiezingen traditioneel spannend zijn. Ook in swing states als Michigan en Wisconsin verloren de Trumpkandidaten met ruime voorsprong van de zittende Democratische gouverneurs.
In Georgia, de staat die in 2020 zo cruciaal was, lijkt voormalig footballspeler en Trumpfanaat Herschel Walker de cruciale Senaatsrace nipt te verliezen. Er volgt vermoedelijk nog een run-off, een beslissende verkiezingsronde, in december. In Pennsylvania slaagde de Democratische kandidaat John Fetterman erin om voormalig televisiechirurg Mehmet Oz te verslaan, waardoor de Democraten een Senaatszetel veroverden op de Republikeinen. In de Senaatsrace in Arizona – waar wel nog een derde van de stemmen geteld moet worden – heeft de zittende Democratische kandidaat Mark Kelly een stevige voorsprong op Trumpaficionado Blake Masters.
Nee bedankt
Die gefnuikte Republikeinse ambities zijn niet louter terug te brengen tot verkiezingsontkenning. Ook de abortuskwestie, actueel sinds het Hooggerechtshof het abortusarrest Roe v. Wade heeft afgeschaft, heeft de Democraten ongetwijfeld stemmen opgeleverd. Veel Trumpkandidaten hangen bovendien een rist samenzweringstheorieën aan. Voor kiezers die geen vaste partij hebben en afknappen op al te veel gekkigheid, zijn er meer dan genoeg redenen om bij veel Trumpkandidaten af te haken. Maar tegelijk is duidelijk dat verkiezingsontkenning geen tactiek is die kandidaten de wind in de zeilen geeft.
Het is duidelijk dat ontkenning van de resultaten van de verkiezingen van 2020 geen tactiek is die Republikeinse kandidaten de wind in de zeilen geeft.
Ter rechterzijde leeft vooral het gevoel dat de Republikeinen een unieke kans hebben laten liggen. Op de conservatieve zender Fox News was er deze ochtend al een strenge vermaning van The Washington Post-columnist Marc Thiessen, die vaststelt dat de Republikeinen – ondanks de voor hen gunstige omstandigheden – er niet in geslaagd zijn de Democraten electoraal weg te vagen. ‘We hebben de ergste inflatie in vier decennia, de grootste instorting van koopkracht in veertig jaar, de ergste misdaadgolf sinds de jaren negentig, de ergste migratiecrisis in de Verenigde Staten, en Joe Biden is de minst populaire president sinds Harry Truman’, sakkerde Thiesen. ‘En toch is er geen rode golf. Het is een regelrechte verwerping van de Republikeinse Partij. Het is een verwerping van de boodschap die we aan kiezers hebben gestuurd. Kiezers hebben het Republikeinse alternatief bekeken en hebben gezegd: nee bedankt.’
Integendeel: de grote winnaars aan Republikeinse zijde zijn net die kandidaten die de afstand met de voormalige president proberen te bewaren. Ron DeSantis, de zittende gouverneur van Florida die een verpletterende overwinning behaalde en ondertussen als de Republikeinse favoriet voor de presidentsverkiezingen van 2024 geldt, heeft Trumps beweringen over de verkiezingen van 2020 nooit ondersteund. In het fel gecontesteerde Georgia werden gouverneur Brian Kemp en openbaar aanklager Brad Raffensperger herverkozen, twee Republikeinen die in 2020 weigerden om de verkiezingen in het voordeel van Trump te vervalsen. Ook Greg Abbott, de gouverneur van Texas die in 2024 mogelijk een gooi doet naar het Witte Huis, werd met een aanzienlijke voorsprong herverkozen.
De grote winnaars aan Republikeinse zijde zijn net die kandidaten die de afstand met de voormalige president proberen te bewaren.
Ondanks de Republikeinse winst in het Huis van Afgevaardigden, waardoor de Republikeinen de komende twee jaar het beleid van zittend president Joe Biden kunnen dwarsbomen, moet de uitslag voor veel Republikeinen tot nadenken stemmen. Zowel tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2018 (toen Trump president was) als bij de presidentsverkiezingen van 2020 heeft Trump vooral Democratische kiezers aangemoedigd om op te dagen. De kandidaten die hij steunt, zijn geen garantie op winst.
Tijdens zijn campagne in 2016 wierp Trump zijn publiek voor dat de Republikeinse partij dankzij hem zo veel zou winnen, dat de Republikeinen het op den duur beu zouden worden om te winnen. De eerste belofte lost hij allang niet meer in. De kans bestaat dat de Republikeinen Trump zelf weldra beu raken.
Midterms
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier