Taaie, rebelse Sanders geeft Clintonaanhang kopzorgen

Hoewel hij geen realistische kans meer heeft op de Democratische nominatie blijft presidentskandidaat Bernie Sanders maar voorverkiezingen winnen en wordt de retoriek tegen Hillary Clinton en het partijapparaat steeds feller. Zullen zijn kiezers, gelet op hun groeiende frustratie, in november Clinton helpen verkiezen?

Dat laatste is de cruciale vraag. Bernie Sanders laat zelf geregeld blijken dat het partijapparaat hem dwarszit, en zijn supporters zijn nog radicaler tegen dat partijestablishment gekeerd.

Het is niet moeilijk om bewijs voor hun frustratie te vinden. Nog voor hij goed en wel zijn kandidatuur had gesteld, vertelt Sanders vaak, had Hillary Clinton al de steun van 400 superdelegates (partijbonzen) verworven. Daarmee had ze feitelijk een quasi onoverbrugbare voorsprong. In vele staten worden alleen partijleden toegelaten tot de voorverkiezingen, wat ook de kansen van de “onafhankelijke” Sanders vermindert. In de staten waar de verkiezingen openstaan voor onafhankelijken wint hij vaker dan Clinton. “De partij moet haar deuren openzetten”, zei hij dinsdag, na zijn verkiezingsoverwinning in de staat Oregon: “Open de deuren, laat het volk binnenkomen”. Het alternatief, ging hij verder, was een partij die verder doet, rekent op het grote geld, en het doet met “weinig participatie en weinig energie”.

Hij kon zijn nipte nederlaag in Kentucky aan die gesloten deuren toeschrijven. Als onafhankelijken in Kentucky hadden mogen meestemmen, zou de uitslag anders zijn uitgedraaid.

Alleen als er sport is

Maar wat hij beschouwt als obstructie van de partij gaat verder dan dat. Partijvoorzitter Debbie Wasserman Schultz wilde eerst geen tv-debatten beleggen, en zette ze vervolgens op zaterdagavond, liefst geprogrammeerd tegen een druk bekeken sportwedstrijd. Pas nadat was gebleken dat Clinton het heel behoorlijk deed in deze debatten, werd de partijleiding soepeler en konden de Democratische presidentskandidaten ook op weekdagen debatteren.

Sanders en zijn aanhangers hebben het moeilijk met de partijregels, die her en der, zoals in de staat Nevada, ongelofelijk ingewikkeld zijn. Dat lag aan de basis van de problemen in Nevada, waar zaterdag met stoelen gegooid werd (of zou gegooid zijn, want sommige aanwezigen betwisten dat).

Volgens de partijleiding had het Sanderskamp zijn huiswerk niet gedaan en daagden er te weinig regionale delegates op. Voor de Sandersaanhang probeerde de partijleiding delegates aan Sanders te ontfutselen, door massaal diens regionale delegates te diskwalificeren (er zijn drie niveaus van delegates in Nevada). Het dispuut eindigde met een ontruiming van de zaal en boze uitspraken van de nationale partijleiding tegen Sanders. De partijleider in de staat werd met de dood bedreigd omdat ze “corrupt” zou zijn ten voordele van Clinton.

De Sandersaanhang heeft ook nog altijd onbeantwoorde vragen over de zowat 60.000 kiezers die in Brooklyn, New York, van de kieslijsten geweerd werden. Daar is een onderzoek gestart dat nog altijd geen antwoorden heeft opgeleverd.

Tegenwoordig is luid boegeroep verzekerd als Sanders tijdens toespraken de Democratische partijleiding ter sprake brengt.

Los van de concrete bezwaren, speelt ook iets als “het moment van zijn leven”. Sanders verkondigt al ruim 30 jaar hetzelfde, hij deed dat doorgaans voor dovemansoren in halflege zalen, maar ineens vult zijn boodschap sportstadions. En dus houdt hij niet op met campagne voeren “tot de laatste stem is uitgebracht”, ook al is zijn kans op nominatie ongeveer onbestaande. Hij moet namelijk 68 procent van de nog te verdienen delegates winnen, en de superdelegates overtuigen dat ze Clinton moeten laten vallen.

In afwachting blijft Sanders zijn “politieke revolutie” uitdragen, hij bekritiseert in toenemende mate partij en Clinton bekritiseert, en doet die partij en haar koploper naar links uitwijken.

Neerbuigend

Voor het Clintonkamp is het probleem nijpender. Clinton kan argumenteren dat ze 3 miljoen stemmen meer heeft binnengehaald dan Sanders, dat ze in de grotere staten heeft gewonnen, en dat de partijregels al bestonden voor Sanders besliste als Democraat campagne te voeren. Sommige van haar aanhangers vinden dat een nieuw partijlid als Sanders niet meteen de regels van de partij in vraag moet stellen.

Clinton probeert te doen alsof ze al campagne voert tegen Donald Trump. Dat Sanders maar verderdoet, leidt haar af van dat grotere doel. Het kost haar ook centen, zoals in Kentucky, waar ze een extra toer inlastte om de staat binnen te halen.

Hillary, stellen partijgenoten, onderschat de prestatie van Sanders, en loopt niet over van sympathie voor zijn kiezers, die ze als eens neerbuigend bestempelde als “jongeren zonder levenservaring”. Maar ze heeft de stemmen van Sanders nodig om Trump te verslaan. In exitpolls in West Virginia stelde 39 procent van de Sanderselectoraat dat het in november op Donald Trump zal stemmen.

De partijleiding vreest nu dat de animositeit tussen de twee kampen ook tot spanningen tijdens de nationale partijconventie in Philadelphia zal leiden, al dan niet met stoelen die in het rond gegooid worden.