Hij zei het eerst in privégesprekken, en zaterdag ook tijdens een kiesmeeting. Donald Trump wil niet weten van een migratiecompromis dat Republikeinen en Democraten in de Senaat klaarstomen en dat strengere maatregelen voorziet voor wie illegaal het land wil inkomen. Wat speelt in zijn verzet? Uitleg in zes etappes.
Wat is het probleem? De migratiecrisis
De voorbije jaren worden de VS-diensten aan de grens met Mexico bij momenten overrompeld door onverwacht opduikende mensenmassa’s, die illegaal het land inkomen, en zich vaak concentreren minder bevolkte delen van het grensgebied. Het vermoeden bestaat dat de opstoten in de komst van migranten ten minste gedeeltelijk georkestreerd worden door mensensmokkelaars, die ook drugs en wapens smokkelen. Als de grenspolitie meer dan de handen vol heeft om aankomende mensen te verwerken, ligt het pad open voor andere activiteiten.
Het recentste moment van overrompeling viel in december waar te nemen. 250.000 migranten die illegaal het land waren ingekomen, werden in die maand door de grenspolitie onderschept, of stapten zelf op de grenspolitie af om zich als asielzoeker te melden. Dat cijfer van 250.000 houdt geen rekening met mensen die niet gevat werden door de grenspolitie, en evenmin met de 40.000 migranten die via een recent geïntroduceerde app officieel asiel hadden aangevraagd alvorens zich bij de grens te melden.
(lees verder onder de preview)
In het huidige beleid worden asielzoekers na een korte controle op vrije voeten gesteld. Ze krijgen een datum mee voor een bezoek aan een rechtbank om hun zaak te bepleiten en eventueel een busrit naar een plaats van bestemming in de VS. Maar de datum voor de rechtszaak ligt bij gebrek aan personeel en middelen jaren in de toekomst. Verreweg de meeste asielzoekers zullen uiteindelijk uitgewezen worden en het land moeten verlaten. Een deel duikt onder en geeft geen gevolg aan de uitwijzing.
De momenten van crisis, zoals in december, worden afgewisseld met heel kalme periodes. Maar ze leggen een breder probleem bloot. De migratiewetgeving is sinds de jaren 90 niet meer grondig herzien en is volgens alle betrokkenen niet bij de tijd.
De langdurige impasse rond migratiewetgeving had ermee te maken dat de twee partijen héél verschillende visies op migratie hebben. Globaal genomen willen Republikeinen het probleem oplossen via repressie: de asielzoekers opsluiten tijdens de afhandeling van de procedure, de grens hermetisch sluiten voor illegale oversteken of kandidaat-asielzoekers blokkeren in Mexico, de regels rond asiel zodanig verstrakken dat alleen wie aannemelijk kan maken in levensgevaar te zijn ervoor in aanmerking komt, de diensten die illegale migranten oppakken en terugsturen meer middelen geven etc.
Democraten willen de asielmogelijkheden ongewijzigd laten, en zien de opsluiting van migranten niet zitten. Ze willen door investeringen in de grenspolitie en de gerechtelijke diensten de afwikkeling van de dossiers drastisch versnellen.
De regering Biden was er tot dusver op gericht de asiel- of migratieverzoeken in de regio’s van oorsprong af te werken, om de toestroom aan de grens te voorkomen. Maar dat systeem staat in de kinderschoenen.
Waarom is er een compromis in de maak?
Eind vorig jaar werden in het parlement meerdere dossiers gecombineerd. Republikeinen weigerden financiële en militaire hulp voor Oekraïne en Israël goed te keuren tenzij er tegelijk ingrijpende, strengere grensmaatregelen zouden worden uitgevaardigd en gefinancierd.
Daarop begonnen senatoren uit beide partijen, en ook de intussen onafhankelijke ex-Democraat Kyrsten Sinema, samen met het Witte Huis, te werken aan een migratiecompromis. Opvallend was hoe president Biden opschoof richting de repressieve maatregelen die de Republikeinen eisten. Het leverde hem kritiek op uit de linkervleugel van zijn partij.
De voorbije dagen leek de eindfase van de onderhandelingen bereikt. De senatoren werken aan een eindtekst, waarover volgens de Democratische senator Chris Murphy ‘over een week of twee’ kan worden gestemd.
(lees verder onder de preview)
Hoe ziet het compromis eruit?
Wat er precies in het compromispakket zit, is nog niet duidelijk. De hoofdonderhandelaar aan Republikeinse kant, James Lankford, zei in het programma Fox News Sunday dat het de bedoeling is te komen tot ‘nul illegale grensoverschrijdingen per dag’. ‘Er komt geen amnestie’, aldus Lankford, ‘het aantal grensagenten neemt toe, het aantal onderzoekers van asieldossiers neemt toe, het aantal bedden voor detentie neemt toe zodat we individuen snel kunnen vasthouden en uitzetten’. De president krijgt extra repressieve bevoegdheden. Er komt ook een mechanisme dat in gang treedt als het gemiddeld aantal illegale grensoverschrijdingen gedurende een week boven 5000 per dag uitkomt. Op dat moment zouden de recente binnenkomers meteen worden uitgezet. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid zou al bij 4000 illegale overtochten per dag kunnen beslissen tot de snelle uitzetting. In december kwam het aantal soms uit boven 10.000 per dag.
‘Als de wet vandaag van kracht was’, aldus president Biden zaterdag tijdens een meeting in South Carolina, ‘zou ik de grens nu sluiten en het (de grensproblemen, red.) snel oplossen’.
Waarom krijgt het compromis tegenwind van Donald Trump?
In telefonische gesprekken met Republikeinse senatoren had de gewezen president vorige week al zijn ongenoegen over het compromis duidelijk gemaakt. Hij gaf als reden dat het compromis hem zijn voornaamste thema voor de presidentscampagne tegen Biden ontneemt. Zaterdag maakte hij zijn afwijzende houding publiek tijdens een kiesmeeting in Las Vegas. ‘Liever geen wet’, zei hij, ‘dan een slechte wet’. ‘Als leider van onze partij is er nul kans dat ik het gruwelijke opengrenzenverraad van de VS zal ondersteunen. Ik zal het tot en met bekampen. Vele senatoren geven mij de schuld (van het feit dat het compromis er misschien niet komt, red.). Dat is oké, geef mij alsjeblief de schuld.’
Migratie is het punt waarop Biden het slechtst scoort, met volgens sommige peilingen slechts 20 procent van de kiezers die zijn beleid op dat punt ondersteunt. Het compromis zou dat kunnen veranderen.
Het verzet van Trump kan Biden in de kaart spelen. Hij argumenteert nu al dat hij openstaat voor verregaande toegevingen, maar dat zijn goede wil stuit op de onverzettelijkheid van zijn voorganger.
(lees verder onder de preview)
Hoe reageren Republikeinen op de tegenwerking van Trump?
Dat verschilt. De Republikeinse senatoren die het compromis ondersteunen zijn niet blij. Mitt Romney, senator uit Utah en gewezen Republikeinse presidentskandidaat, had geen goed woord over voor Trumps tussenkomst. ‘Dat hij Republikeinse senatoren en parlementsleden laat weten dat hij niet wil dat we het grensprobleem oplossen omdat hij Biden er de schuld voor wil geven, is afschuwelijk’.
Hoofdonderhandelaar James Lankford was tegenover Fox News Sunday niet veel milder, al maakte hij zijn kritiek algemener. Hij herinnerde er de kijkers aan dat het de Republikeinen zelf waren die hadden aangedrongen op aanpassingen van de wet en er de steun voor Oekraïne en Israël aan hadden gekoppeld. ‘Het is interessant dat ze een paar maanden later, als we op het punt staan dat eindelijk voor mekaar te krijgen, ineens zeggen: het was maar om te lachen’.
En ook presidentskandidaat Nikki Haley drong aan op het akkoord. ‘We kunnen geen dag meer wachten’. Ze verwees niet expliciet naar de uitspraak van Trump dat de illegale grensoverschrijdingen een terreuraanslag tot gevolg kunnen hebben. Maar dat was ook bij haar de teneur. Als er zo een aanslag kan komen, waarom dan wachten met maatregelen tot na de verkiezingen?
De meer Trumpgetrouwe senatoren en vooral de Trumpgezinden in het Huis van Afgevaardigden zijn een andere mening toegedaan. De Republikeinse speaker in het Huis, Mike Johnson, vindt dat er geen nieuwe wet nodig is, en dat de president nu al de macht heeft om de nodige maatregelen uit te vaardigen. Hij voorspelde dat het compromis uit de Senaat – als dat er komt – wel eens een stille dood zou kunnen sterven in het Huis.
Wordt het wat met dat compromis?
Moeilijk te zeggen. De onderhandelaars in de Senaat hopen nog altijd dat ze een meerderheid zullen vinden voor hun compromis, al wordt de marge volgens hen duidelijk kleiner na de tussenkomst van Trump. Wat het Huis van Afgevaardigden zal doen, hangt van meer zaken af. De Republikeinen hebben er slechts een meerderheid van enkele zetels, en als alle Democraten met plan instemmen, is de kans redelijk dat het compromis goedgekeurd wordt. Maar hoe inschikkelijk is de linkervleugel van de Democraten voor de toegevingen van Biden? En wat doen de Democraten (en Republikeinen) die geen extra steun meer willen geven aan Oekraïne en/of Israël?
Wordt vervolgd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier