Staking in VS-auto-industrie wordt ook politieke twistappel tussen Biden en Trump

De uitbreiding van de staking in de auto-industrie, zowel qua fabrieken als regio’s, toont ook de verschillende positie van de drie betrokken autogiganten: Ford scoort het best bij de vakbond, die er al toezeggingen inzake werkzekerheid, contractgelijkheid en indexering verkreeg. De twee leidende presidentskandidaten, Donald Trump en Joe Biden, zullen volgende week in opeenvolgende dagen vakbondsleden bezoeken.

De vakbond van ‘de grote drie’ in de VS-autosector had vorige week donderdag de strategie aangekondigd. Het zou – na het aflopen van de huidige CAO – beginnen als een ‘selectieve staking’. Vanaf vorige week vrijdag gingen drie fabrieken dicht. Daarbij legden 13.000 van de 145.000 werknemers het werk neer. Als zou blijken, kondigde Shawn Fain, de baas van de United Auto Workers (UAW), aan, dat de autobedrijven geen bereidheid tonen om echt een billijk akkoord af te sluiten, zou de staking uitgebreid worden.

(lees verder onder de preview)

Gisteren vrijdag volgde de tweede stap. Nadat arbeiders eerst bij telkens één vestiging van Ford, General Motors en Stellantis (het bedrijf dat onder meer Chrystler en Jeep overkoepelt) een weeklang hadden gestaakt, kondigde Fain via Facebook een uitbreiding van de selectieve acties aan. Had zijn UAW met de eerste stakingsgolf heel winstgevende producten, Jeeps, onder meer, geviseerd, dan voegde de tweede golf 38 distributiecentra van onderdelen aan de actie toe. Dit deel van de staking zal snel herstelwerken aan auto’s bemoeilijken tot onmogelijk maken.

De 38 centra zijn verdeeld over 20 staten en voegen 5.600 stakers toe aan het totaal.

(lees verder onder de video)

,Opvallend was dat Fain bedrijf Ford extra-acties bespaarde. De oorspronkelijke staking bij Ford, in Wayne, Michigan, blijft gewoon verder duren, maar de distributiecentra voor onderdelen van het bedrijf wordt niet aangepakt. Dat had te maken, zei Fain in zijn al bij al bondige mededeling, met de onderhandelbereidheid van Ford. Ford heeft toegezegd dat alle lager betaalde tijdelijke werknemers snel een vol contract zullen krijgen, dat de indexering van lonen, die in de bankencrisis van 2009 was geschrapt, terug ingevoerd wordt, en dat er een veel grotere werkzekerheid komt: als er tijdens de nieuwe CAO ontslagen vallen, hebben werknemers recht op ‘twee jaar inkomenszekerheid met ziekteverzekering’. Over het meest in het oog springende punt van de lonen – de vakbond eist nu 36 procent loonsverhoging over de vier jaar van de CAO – is echter nog geen overeenkomst bereikt. Er is wel een voorakkoord over een verhoogd winstaandeel voor de werknemers.

Met Stellantis en General Motors is er geen vergelijkbare vooruitgang geboekt, aldus Fain –  vandaar dat zijn vakbond de actie in hun geval uitbreidde.

De strategie van de bond om – voor het eerst in de geschiedenis – bij de drie bedrijven tegelijk actie te voeren, leidt tot uiteenlopende resultaten. Maar ze legt ook druk bij degenen, Stellantis en GM, die minder willen toegeven. ‘Hun distributiecentra blijven dicht tot die twee bedrijven bij hun verstand komen, en aan de onderhandelingstafel verschijnen met een ernstig voorstel’, aldus Fain.

GM reageerde afwijzend. De ‘escalatie’, aldus het bedrijf, is ‘onnodig’ nu er al ‘vijf historische economische voorstellen’ op tafel liggen. Stellantis wacht volgens een mededeling nog op een vakbondsantwoord op een voorstel dat het bedrijf op donderdag voorlegde.

Biden aan het piket, Trump niet

Opvallend in de toespraak van Fain: hij nodigde president Joe Biden uit om naar een stakerspiket te komen. Nog uitzonderlijker: Biden zegde snel toe. Hij komt dinsdag naar Michigan ‘in solidariteit met de mannen en vrouwen van UAW, die vechten om hun billijk deel van de opbrengst te krijgen die ze hielpen creëren’.   Het is volgens medewerkers van de president de eerste keer in de geschiedenis dat een president deel zal uitmaken van een stakerspiket.

De uitnodiging van Fain helpt Biden, die in een moeilijk parket zat sinds Republikeinse rivaal Donald Trump had aangekondigd dat hij woensdag Detroit, Michigan zou bezoeken, en vakbondsleden zou toespreken. De toespraak van Trump valt samen met het tweede debat tussen Republikeinse presidentskandidaten. Trump, die de toespraak zag als een manier om de aandacht weg te halen van het debat (hij bleef ook weg van het eerste debat), leek Biden op snelheid gepakt te hebben.

De relatie tussen Biden en UAW is niet heel innig sinds de president geen vakbondsclausule in zijn subsidies voor de productie van elektrische auto-onderdelen opnam. Maar nu de UAW staakt, geeft de president zijn volle steun. Hij wou twee medewerkers sturen om te bemiddelen, maar zij bleven thuis nadat bleek dat noch vakbond noch autobedrijven gesteld waren op overheidsbemoeienis.

Vakbondsbaas Fain heeft al gezegd dat Donald Trump niet welkom zal zijn aan de stakerspiketten. ‘We kunnen niet blijven kiezen voor miljardairs en miljonairs die er geen benul van hebben hoe het is om van loonbriefje naar loonbriefje te overleven, en dan te verwachten dat die miljardairs en miljonairs de problemen van werkende mensen zullen oplossen.’

Het is onduidelijk wat Trump tijdens zijn toespraak zal zeggen, maar hij onderscheidt zich wel van meer traditionele Republikeinse presidentskandidaten, die zonder meer en radicaal anti-vakbond zijn. Tim Scott bijvoorbeeld, de senator uit South Carolina, haalde bij het begin van de staking instemmend ex-president Ronald Reagan aan. ‘Je staakt, je verliest je baan’, citeerde Scott, en hij ging in eigen woorden verder: ‘Simpel idee voor mij. En in de mate dat we het opnieuw kunnen gebruiken: absoluut!’