Na het staakt-het-vuren in Gaza: ‘Er dreigt opnieuw een gevaarlijk politiek vacuüm en dat komt alleen uiterst rechts in Israël en Hamas goed uit’

Het staakt-het-vuren in Gaza ging uiteindelijk toch van start. Of het standhoudt en hoe het verder moet, weet niemand.

De wapens zwegen zondag in Gaza dan toch en de eerste Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen werden vrijgelaten. Dit is nog geen vredesakkoord, het is een staakt-het-vuren, een bestand, en het is hoe dan ook fragiel.

De eerste fase van het akkoord duurt, normaal gesproken, zes weken. In die periode worden mondjesmaat gijzelaars en gevangenen vrijgelaten en wordt de humanitaire hulp aan Gaza opgevoerd. Gesprekken over hoe het verder moet in Gaza worden pas in de loop van deze eerste fase gevoerd.

De bloedige raid van Hamas op 7 oktober 2023 op een muziekfestival en enkele Israëlische dorpen heeft het hele Midden-Oosten veranderd. Alleen al in Gaza vielen bijna 50.000 doden.

Experts schatten dat het tot 2040 kan duren voor het puin is geruimd en alles min of meer is heropgebouwd. Wie dat zal betalen en wie erop moet toezien, is alsnog onbekend. Veel zal afhangen van de plannen die Donald Trump met de regio heeft.

Tijdens zijn eerste ambtstermijn kwamen de zogenaamde Abrahamakkoorden tussen Israël en enkele Arabische landen tot stand. Het was toen de bedoeling dat Saudi-Arabië zich daarbij zou aansluiten en ook Joe Biden probeerde de Saudi’s met een nauwere samenwerking te lokken.

Het zou in de regio alvast voor een sterker front tegen Iran zorgen en ook Trump wil Teheran verder in de pas dwingen. Maar hoe graag de Saudische sterke man en kroonprins Mohammad bin Salman ook een akkoord met Israël wil, ook voor hem is het Midden-Oosten veranderd.

Het puin van Gaza maakt dat hij nu niet anders kan dan uitzicht op de oprichting van een Palestijnse staat vragen. Alleen is daarvoor een andere Israëlische politiek nodig.

De eerste vraag blijft toch hoe het met Gaza verder moet. Arabische landen vragen dat de Palestijnse Autoriteit (PA) een rol speelt. Zij bestuurt de Westelijke Jordaanoever, voor zover Israël dat mogelijk maakt.

Het team van Joe Biden dacht aan een interim-bestuur dat met een mandaat van de Verenigde Naties zou bestaan uit Palestijnen uit Gaza en mensen van de PA. Het probleem is dat Israël niet van zeggenschap van de PA in Gaza wil weten en dat die PA ook onder Palestijnen niet populair is.

Bijkomend probleem is dat nu alleen de hulpverleners van UNRWA voor de zo nodige aanvoer en verdeling van goederen kunnen zorgen, maar dat Israël die organisatie in de ban sloeg.

Zo dreigt opnieuw een gevaarlijk politiek vacuüm. Dat komt alleen uiterst rechts in Israël en Hamas goed uit. En dan begint alles opnieuw.