Nadat een explosie in een boerderij aan de Poolse kant van de Pools-Oekraïense grens twee dodelijke slachtoffers maakte, werd spoedberaad gehouden in Polen. Volgens Polen werd de explosie veroorzaakt door een raket ‘van Russische makelij’.
Over de explosie zijn nog veel onduidelijkheden. Ze trof dinsdagnamiddag rond 15.40 u een boerderij op enkele kilometers van de grens in het dorp Przewodow.
Eerst was er in onbevestigde berichten sprake van twee raketinslagen. Vervolgens, na onderzoek, bevestigde het Pools ministerie van Buitenlandse Zaken dat de explosie was veroorzaakt door een ‘projectiel van Russische makelij’. De Poolse president Andrzej Duda preciseerde even later dat het nog niet uitgemaakt was dat het ‘Russisch projectiel’ ook door het Russisch leger was afgeschoten. ‘We weten dat er zo goed als de hele dag Russische raketaanvallen op Oekraïne zijn geweest, maar we hebben momenteel geen ondubbelzinnig bewijs van wie de raket heeft afgevuurd. Het onderzoek is nog gaande’, verklaarde hij. In de oorlog in Oekraïne gebruiken beide kampen Russische munitie.
Allerlei onbevestigde scenario’s deden de ronde: een doelbewuste Russische provocatie (maar waarom zou Rusland een boerderij viseren?), een verdwaald Russisch projectiel tijdens de massale raketaanval tegen Oekraïne, die dinsdag woedde, een raket die door Oekraïense luchtafweer uit koers was geslagen, of – het scenario dat pro-Russische media leverden en dat meteen vanuit Oekraïne ten stelligste werd ontkend – een lancering door Oekraïne van een Russische raket.
Het Russisch ministerie van Defensie bewandelde dat vierde scenario. In een mededeling ontkende het dat een raket door het Russisch leger op Polen was afgevuurd. De explosie, aldus het ministerie, was een ‘provocatie’, bedoeld om het conflict rond Oekraïne te doen escaleren.
‘Laten we bedachtzaam zijn’
Sommige specialisten benadrukten dat het een klein mirakel is dat het zoveel maanden geduurd heeft eer een NAVO-buur tijdens deze oorlog onder al dan niet bedoeld vuur kwam te liggen.
De meeste Westerse betrokkenen, zeker Polen zelf, de VS en de leiding van de NAVO, gingen beschroomd om met de schaarse informatie. Polen bracht een deel van zijn leger in verhoogde staat van paraatheid maar premier Mateusz Morawiecki riep na een zitting van de Poolse veiligheidsraad de bevolking op tot kalmte. ‘Laten we bedachtzaam zijn en ons niet laten manipuleren. We moeten streven naar terughoudendheid en voorzichtigheid’, zei hij.
De bondgenoten, Duitsland, de VS, de NAVO-leiding, spraken hun steun uit aan Polen, en benadrukten de noodzaak om te wachten op meer en deugdelijke informatie. In Bali, waar de G20-top aan de gang was, kwam de G7 in spoedberaad over de explosie bijeen.
Na die vergadering zei VS-president Joe Biden, in antwoord op de vraag of de raket vanuit Rusland zelf was afgevuurd, dat dit op basis van het traject van het projectiel ‘onwaarschijnlijk’ was. Biden zegt dat er aanwijzingen zijn dat het om een luchtafweerraket gaat van Oekraïne.
Artikels 4 en 5
Als blijkt dat NAVO-staat Polen doelbewust geviseerd werd door het Russisch leger zou dat een oorlogsdaad zijn, en zouden alle NAVO-landen volgens artikel 5 van het NAVO-handvest verplicht zijn om Polen te ondersteunen bij een eventuele militaire reactie. Een aanval tegen één NAVO-lid is volgens artikel 5 een aanval tegen alle lidstaten.
Zover is het niet. Polen kon wel artikel 4 inroepen, dat een speciale zitting van de NAVO mogelijk maakt als een lid zich bedreigd voelt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier