Spaanse socialisten kijken naar België om Catalonië niet te verliezen

De Spaanse socialisten willen de grondwet hervormen om van het land een federale staat te maken. Ze noemen België hiervoor een goed voorbeeld. ‘Ik denk niet dat de Catalaanse separatisten ermee gebaat zullen zijn.’

‘België is een voorbeeld van een federatie van naties die één politieke ruimte delen’, aldus Cristina Narbona, voorzitter van de Spaanse socialisten, op maandagavond. Ze noemt België een van de beste referenties voor Spanje. Daarnaast haalt ze ook Beieren aan, dat als Duitse deelstaat heel wat autonomie kent.

De PSOE, de Spaanse socialistische partij, wil samen met haar Catalaanse afdeling het land hervormen. Een federale structuur moet de Catalaanse onafhankelijkheidsdrang drukken. De PSOE wil hierbij het ‘plurinationale karakter’ van de Spanje erkennen. ‘Heel nabije voorbeelden kunnen ons de weg tonen om een federale staat te construeren’, zegt Narbona, verwijzend naar ons land.

Volgens de socialisten heeft het illegale Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum – dat gepland staat voor 1 oktober – ‘geen democratische garantie’. Zelfbeschikking kan volgens hen enkel onder uitzonderlijke voorwaarden worden toegestaan door de Verenigde Naties.

Het voorgestelde compromis bestaat dus onder meer uit een aanpassing van de grondwet. De gemeenschappen, zoals de Catalaanse en de Baskische, moeten daarin beter uit de verf komen, vindt de PSOE. Momenteel heeft Artikel 2 het nog over een ‘ondeelbare Spaanse natie’ – met weliswaar garanties voor regionale autonomie.

Volgens de PSOE laat die tekst toe om over te gaan tot een model waarbij verschillende naties één staat vormen. ‘We moeten de verloren tijd inhalen’, zegt Narbona. Ze vindt dat er te veel moeite is verspeeld aan ‘pedagogie en politieke initiatieven’ en dat er te weinig actie is ondernomen. Het is een sneer naar de conservatieve premier Mariano Rajoy, die volgens haar te weinig doet aan het zogenaamde ‘Catalaanse vraagstuk’.

Vlaamse feestdag

Peter De Roover, fractieleider van N-VA in de Kamer, stelt de Spanjaarden voor om er nog eens over na te denken. ‘Om een goed beleid te voeren is België wel het slechtste model dat de Spaanse socialisten kunnen kopiëren. Ik neem aan dat ze het van een of andere goedkope website hebben. Als ze het model grondig willen onderzoeken dan raad ik hen aan om hun huiswerk opnieuw te maken.’

‘Misschien dat Beieren meer inspirerend kan werken’, zegt de N-VA’er. ‘Federalisme is een uitstekende staatsinrichting, maar ongeschikt om communautaire problemen op te lossen. In Duitsland, Oostenrijk, de VS werkt men met federalisme omdat het land groot is of omdat men een decentrale traditie heeft. Denk ook aan Zwitserland.’

‘Maar wij hebben die term in België gebruikt om iets anders “op te lossen”, namelijk een communautaire tegenstelling. En daarvoor werkt dat niet. Federalisme is een goed instrument voor een totaal ander probleem.’

‘Ik denk niet dat de Catalaanse separatisten gebaat zullen zijn met dergelijke oplossingen. Maar mocht Catalonië ooit uit Spanje stappen, dan is dat federalisme wellicht een goede oplossing voor het overblijvende deel van Spanje.’

Het mag ook op zijn minst opvallend genoemd worden dat de PSOE net gisteren, op de vooravond van de Vlaamse feestdag, met het voorstel kwam. ‘Misschien hebben ze het erom gedaan’, lacht De Roover.

Boliviaans model

Naarmate het referendum nadert, lopen de spanningen op in Spanje. Ondanks alle verbale en legale drukkingsmiddelen vanwege Madrid wil de Catalaanse minister-president Carles Puigdemont doorzetten met zijn plannen om een onafhankelijkheidsreferendum te organiseren.

Op maandag zei Ada Colau, de burgemeester van Barcelona, nog dat ze de organisatoren van de volksraadpleging geen strobreed in de weg zal leggen. Dat is een belangrijk signaal aan Madrid vanwege een hooggeplaatst politiek figuur.

Met het voorstel willen de Spaansgezinde socialisten de onafhankelijkheidswens van de Catalanen dus temperen. Het is overigens niet de eerste keer dat de Spaanse socialisten naar het buitenland kijken voor mogelijke oplossingen voor hun intern conflict. Eerder opperde de PSOE al voor een Spanje naar Boliviaans model. Dat Zuid-Amerikaans land is immers ook een ‘natie van naties’ – de staat heet zelfs officieel de Plurinationale Staat Bolivia.

Neus Munté, de woordvoerder van de Catalaanse regering, liet vandaag weten dat de regering ‘zeer weinig verwacht’ van de voorstellen van de socialisten. Ze laakt ook het verleden van de socialisten, dat mee aan de basis zou liggen van de huidige problematiek.