De regering-Rajoy heeft zoals verwacht het veelbesproken artikel 155 van de grondwet geactiveerd. De geplande maatregelen moeten wel nog worden goedgekeurd door het Spaanse parlement. In de Catalaanse hoofdstad Barcelona zijn duizenden mensen op straat gekomen.
De Spaanse regering heeft, zoals aangekondigd, het formele proces opgestart om in te grijpen in de autonomie van Catalonië. Madrid wil dat de Catalaanse regering uit haar functie wordt ontheven en er binnen de zes maanden nieuwe regionale verkiezingen komen. Dat heeft premier Mariano Rajoy bekendgemaakt op een persconferentie na afloop van een buitengewone ministerraad.
Daarmee roept Spanje voor het eerst het veelbesproken artikel 155 van zijn grondwet in. De maatregel komt er nadat de Catalaanse regering twee keer een ultimatum van Madrid om het onafhankelijkheidsstreven te laten vallen, ontweek.
Met die maatregelen wil Rajoy naar eigen zeggen komaf maken met de mensen die de Catalaanse autonomie ‘buiten de wet’ hebben geplaatst. De bedoeling is om Catalonië na de verkiezingen opnieuw een ‘legaal’ bewind te geven.
Catalonië wordt volgens Rajoy dus niet uit zijn zelfbestuur ontheven.
Catalaanse reactie
Het is nu uitkijken naar de reactie van de Catalaanse minister-president Carles Puigdemont, die wordt pas rond 21 uur verwacht. Om 17 uur zal hij in Barcelona ook deelnemen aan een demonstratie van de aanhangers van de Catalaanse onafhankelijkheid. In de Catalaanse hoofdstad zijn duizenden mensen op straat gekomen. Bekijk livebeelden uit Barcelona:
‘Geen andere keuze’
Rajoy verklaarde dat ‘het nooit onze wens’ was om het artikel in te roepen waarmee Catalonië de facto van zijn autonomie wordt ontheven. Maar de regering had geen andere keuze meer, na de ‘eenzijdige en illegale’ acties van de Catalanen, zo klonk het nog.
Nadat Puigdemont en zijn regering zijn weggestuurd, zullen de functies van de regionale regering worden overgenomen door de regering in Madrid. De premier maakte voorts duidelijk dat Puigdemont niet zal mogen deelnemen aan de verkiezingen. Hij zal bovendien geen kandidaat kunnen voordragen.
Parlement
De maatregelen die de Spaanse regering aankondigt, moeten wel nog worden goedgekeurd door het Spaanse parlement. De stemming daarover volgt komende vrijdag, zo heeft een woordvoerder van de Senaat zaterdag laten weten.
De Partido Popular, de partij van Rajoy, beschikt over een meerderheid in de Senaat. Als er tegen de stemming geen nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden, lijkt die goedkeuring dus niet meer dan een formaliteit te zijn.
Verkiezingen
Spaanse media meldden donderdag al dat de regering-Rajoy en de socialistische oppositiepartij PSOE tot een akkoord gekomen over de organisatie van verkiezingen in Catalonië in januari 2018.
Uit een peiling in opdracht van de krant El Periodico blijkt dat een meerderheid van de Catalanen voorstander is van nieuwe verkiezingen om uit de crisis te raken. De meeste Catalanen zien geen wettelijke basis voor de afsplitsing van Spanje.
Aanbod
Rajoy uitte tijdens de persconferentie voorts nog felle kritiek op Puigdemont. Hij stelde dat het gedrag van de regering in Barcelona ernstige economische gevolgen had voor de regio.
Ook hekelde hij het feit dat Catalonië de confrontatie zocht en – in tegenstelling tot wat de regio zelf beweerde – niet bereid was om de dialoog aan te gaan. Volgens Rajoy heeft Madrid wel degelijk aangeboden om over bijvoorbeeld de financiering te onderhandelen.