‘Snij de zuurstof van IS af: de geldtoevoer en de wapentoevoer. Waar wachten we nog op?’

“De terreurgroep IS heeft zelf geen enkele wapenfabriek en moet zijn olie aan iemand verkopen”, schrijft Peter Mertens. “Waar wachten we dan nog op om de zuurstof van IS af te snijden? Dat kan door de geldtoevoer en de wapentoevoer door te knippen, en de banden men Saudi-Arabië te stoppen. Zolang we dat niet doen blijft de schizofrene situatie voortduren.”

Ja, ik keek voetbal. Ik zag talenten als Kevin De Bruyne en Radja Nainggolan, de jongen uit de Luchtbal. Ik zag baltovenaar Yannick Ferreira-Carrasco en zijn assist voor Michy Batshuayi. Planeet Rode Duivels, divers en veelkleurig, zoals het land zelf. En daarna kwam planeet Aarde met het onheimelijke nieuws uit Parijs. Eerst wil je het niet geloven, maar langzaam sijpelt de rauwe realiteit dan toch binnen.

Laat haat en terrorisme ons niet verdelen

Stéphane Albertini, Jorge Alonso de Celada, Élodie Breuil, Ciprian Calciu, Manuel Colaco Dias, Patricia San Martin Nunez, Asta Diakite, Elif Dogan, Fabrice Dubois, Mathias Dymarski, Djamila Houd, Milko Jozic, Kheireddine Sahbi, Halima Saadi, Estelle Rouat en 114 andere jonge en minder jonge mensen die het leven lieten door terreur van losgeslagen gekken. De slachtoffers zijn Parijs. Zoals hun namen verraden komen ze uit Algerije, België, Brazilië, Chili, Frankrijk, Groot-Brittannië, Marokko, Mexico, Portugal, Roemenië, Spanje, Tunesië, Zweden, Zwitserland. Allemaal slachtoffers van dezelfde waanzin.

In het Stade de France, tijdens de interland Frankrijk – Duitsland, waren vrijdagavond de eerste explosies te horen. Aanvankelijk werd gedacht aan voetzoekers, buiten categorie. Maar dan sloop de twijfel binnen. Op het veld bij Frankrijk Lassana Diarra. Hij is ploegmaat van Michy Batshuayi bij Olympique Marseille. Terwijl Lassana voetbalde met Les Bleus werd zijn nicht, Asta Diakite, afgeslacht door lafaards. “Asta Diakite was voor mij een steun, een grote zus. Het is belangrijk dat we in dit klimaat van terreur verenigd blijven tegenover de horror die geen kleur of religie heeft”, zo tweette de Franse international daags nadien. Ja, de slachtoffers in Parijs vertegenwoordigen de hele mensheid in al haar diversiteit. Laat haat en terrorisme ons niet verdelen. Want dat is precies wat de terroristische organisaties nastreven.

De extreemrechtse recuperatie van de aanslagen komt alleen IS ten goede

Daags voor de horror in Parijs pleegden de fanatici van Islamitische Staat (IS) een aanslag nabij het ziekenhuis van Bourj al-Barajneh in de Libanese hoofdstad Beirut. 37 doden en 200 gewonden. Dat maakt samen met Parijs 168 doden en 550 gewonden op nauwelijks twee dagen. Neen, IS is niet alleen in oorlog tegen ‘het Westen’. De dolgedraaide fanatici van IS zijn ervan overtuigd dat de eindstrijd voor hun heilstaat nabij is. Zij voeren oorlog tegen iedereen die zich niet wil schikken naar hun absurde exegese. De eerste slachtoffers van hun barbarij waren Iraakse burgers. Sjiieten, alevieten, koerden en yezedis werden geslachtofferd op het altaar van de jihadi-salafisten, nadat de illegale oorlog van de VS in Irak de hele regio had gedestabiliseerd. En nadat de VS-troepen van Generaal Petraeus jarenlang een vuile oorlog van sektarische doodseskaders hadden aangewakkerd met als doel het Iraakse verzet onderling te verdelen en te verzwakken.

Tienduizenden mensen zijn op de vlucht voor het geweld van IS. Ze vluchten weg uit een regio die compleet gedestabiliseerd is door buitenlandse interventies en extreem sektarisch geweld. Hoe cynisch is het dat mensen die ginds het geweld van IS ontvluchten vandaag door extreemrechts in Europa verantwoordelijk worden gesteld voor het geweld van IS hier? Wie de verantwoordelijkheid voor de terreur vandaag in de schoenen van ‘de vluchtelingen’ schuift, wie het vuur van haat en verdeeldheid verder aanwakkert, speelt precies in de kaart van wat de barbaren willen. De extreemrechtse recuperatie van de aanslagen komt alleen IS ten goede: meer verdeeldheid, meer uitsluiting, meer radicalisering, minder samen-leving.

Leg IS financieel droog

Het succes van terreurgroep IS ligt voor een groot stuk in haar financiële slagkracht. IS heeft controle over een gebied waar dagelijks 350.000 ton aan ruwe olie kan worden geproduceerd. Er wordt geschat dat zij in staat zijn tot een productie van 20.000 tot maximaal 50.000 vaten. Maar die olie moet natuurlijk wel nog verkocht worden. En dat doet IS niet aan de planeet mars. Al in 2014 merkte Jana Hybá¨ková, ambassadrice van de Europese Unie in Irak, op dat bepaalde Europese landen olie indirect kochten uit door IS bezette olievelden. Die olie wordt onder meer via de Turkse grens naar Europa gesmokkeld. Het oliegeld is de levensader voor IS om wapens te kopen, trainingskampen te financieren, loyaliteit te kopen en – niet onbelangrijk – hoge salarissen te betalen. Want religie mag dan wel zilver zijn, geld blijft nog steeds goud. Een deel van de strijders van Al Nusra liep in de zomer van 2014 al over naar IS omwille van ‘de hogere salarissen’. IS zou aan de olieverkoop dagelijks 360.000 dollar tot 2 miljoen dollar over houden.

Via landen uit de Perzische Golf, zoals Saudi-Arabië, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit, allemaal nauwe bondgenoten van onze regeringen, gaat er nog steeds geld naar terreurgroepen. Vanuit Qatar, bekroond met het wereldkampioenschap voetbal godbetert, sluizen oliemiljonairs grote sommen naar salfi-jihadisten. En in juni dit jaar schreef de Wall Street Journal: “Westerse functionarissen hebben moeilijkheden om Koeweit en andere bondgenoten uit de Golf privédonaties aan jihadi-groepen te doen stoppen. Deze donaties gaven vaak een startkapitaal aan groepen als de Islamitische Staat, nog voor deze groepen groot genoeg werden om stukken grondgebied te controleren.” Maanden terug verklaarde de speciaal VN-gezant voor Syrië, Staffan de Mistura: “Als men de zuurstof afsnijdt, dat wil zeggen de geldtoevoer en de wapentoevoer, dan zullen de strijdende partijen rond de tafel moeten gaan zitten.” Dat dit nog niet is gebeurd, tart alle verbeelding. Destijds sloot men Iran zonder problemen af van het internationale betalingsnetwerk SWIFT, dat in ons land is gevestigd. Maar de door IS-gecontroleerde banken bleven maanden lang zonder problemen doorwerken, en ook vandaag slaagt men er niet volledig in om de formele en informele geldstromen stop te zetten.

Snijd de banden met Saudi-Arabië door

In mei van dit jaar juichte burgemeester Bart De Wever samen met de volledige top van het Antwerpse Havenbedrijf in haast lyrische bewoordingen de komst van de Saudi’s in de Antwerpse haven toe. De Saudi’s zeggen dat ze een afvalfabriek van 3,7 miljard euro gaan bouwen aan het Delwaidedok. Ze zullen zelfs elke dag vier schepen met industrieel afval uit Saudi-Arabië verschepen om er in de koekenstad ammoniak en ureum van te maken. It’s a dirty job, but somebody has to do it. Dat precies Saudi-Arabië al jarenlang de grootste financier is van het salafi-jihadisme zal de burgemeester en de Haventop worst wezen. In die zin doen ze niet onder voor koning Filip die in januari dit jaar nog naar ginder reisde om eer te betuigen aan de overleden koning Abdullah, en handjes te schudden met de nieuwe koning Salman. François Hollande was er ook, samen met David Cameron.

“Vanuit Saudi-Arabië bleef men de meest extremistische haatpredikers ondersteunen, betalen, verspreiden. Wat heeft men daar aan gedaan? En wat doet men daar vandaag aan? Niets. De VS en bijna alle Europese regeringen zijn Saudi-Arabië door dik en dun blijven ondersteunen. Olie, weet je wel. En voor olie vallen alle principes, schreef ik in mijn opiniestuk in januari op deze pagina’s van knack.be.

Ja, om der wille van de smeer likt de kat de kandeleer. Officieel strijdt Saudi-Arabië tegen IS en steunt het land het anti-terreurprogramma van de VN. Maar dat is niet meer dan window-dressing. Alle rapporten blijven aangeven dat de meest radicale salafisten ideologische en materiële steun blijven ontvangen uit het Saudische koninkrijk. Volgens een door Wikileaks uitgelekte memo van Hillary Clinton vormen Saudische donors ‘de meest belangrijke bron van financiële steun voor soennitische terroristische groepen wereldwijd’ (sic). Het is meer dan ooit tijd dat de VS en de Europese landen, ook ons land, stoppen met de politiek van twee maten en twee gewichten en de financiële en militaire banden met Saudi-Arabië doorknippen. Nu.

Stop de wapenleveringen

Zweden besliste onlangs om geen wapens meer te leveren aan Saudi-Arabië. Helemaal anders is de situatie in ons land. In de periode 1998-2012 heeft België voor meer dan 2 miljard euro aan wapens aan het Saudische koninkrijk geleverd, blijkt uit een overzicht van Europese exportvergunningen. Saudi-Arabië koopt gemiddeld een zesde van al het Belgische wapentuig en is daarmee na de VS de grootste klant voor België. Het gaat op wapens uit het Waalse FN, maar ook om de hoogtechnologische componenten voor grotere wapensystemen uit Vlaanderen. In februari dit jaar namen Belgische bedrijven nog deel aan een wapenbeurs in Abu Dhabi, hoofdstad van de Verenigde Arabisch Emiraten, om er hun waren aan de gegadigden uit de regio aan te prijzen. Veel van die wapens blijken uiteindelijk hun weg te vinden naar IS en andere terroristische organisaties.

Terreurgroep IS heeft zelf geen enkele wapenfabriek en moet haar wapens ergens van halen. De salafi-jihadisten hebben heel wat Amerikaans wapentuig in Irak kunnen buitmaken. Maar dat is niet alles. Al in 2012 merkte de New York Times dat ook de westerse wapens voor Syrische rebellen vooral in handen van terroristen terecht kwamen. Ondertussen gaat het van kwaad naar erger. In september dit jaar overhandigden door de VS-gevormde ‘gematigde rebellen’ hun wapens gewoon aan de Syrische tak van Al Qaeda. En een maand geleden, op 9 oktober, verklaarde de Amerikaanse vice-minister van Defensie, Christine Wormouth, dat de VS zelfs niet meer checken of de groepen die ze bewapenen terroristen bevatten. Ze controleren enkel nog de achtergrond van de groepsleiders. Nou moe. Er is ondertussen geen enkele reden te bedenken om niet onmiddellijk over te gaan tot een verbod op wapenuitvoer naar de regio.

Breng nu eindelijk alle anti-IS krachten samen

De zogenaamde ‘strijd tegen het terrorisme’ die George W. Bush afkondigde is ondertussen 14 jaar oud, maar welk rationeel iemand durft van een succes te spreken? Burgerrechten werden aan banden gelegd, het leger staat in de straten (dat heeft in Parijs trouwens geen van de aanslagen kunnen verhinderen), we werden getrakteerd op paginabrede veralgemeningen over moslims, extreemrechts heeft overal in Europa opnieuw de wind in de zeilen, we kregen de ene interventie na de andere, en tienduizenden mensen zijn op de dool voor geweld en oorlog. En de balans van dit alles is niet dat de wereld ondertussen veiliger wordt. Waarom dan het obstinate vasthouden aan een buitenlandpolitiek die niet werkt?

“De enige duurzame oplossing voor de huidige crisis in Syrië loopt via een inclusieve en door de Syriërs geleid politiek proces”, zo stelde de VN-veiligheidsraad op 17 augustus terecht. Dat besef zou ook de rode draad van ons buitenlandbeleid moeten worden. Natuurlijk bestaan er geen wonderformules om IS te verslaan. Na meer dan vier jaar oorlog in Syrië hebben alle strijdende partijen verschrikkelijk veel bloed aan hun handen. Maar om de salafi-jihadisten van IS te verslaan moet er met alle lokale actoren gepraat worden. Het is absurd dat er bij de huidige gesprekken over Syrië in Wenen geen Syriërs zijn uitgenodigd. De Verenigde Naties werken al maanden aan een inclusieve regionale vredesconferentie. Ons land kan dat proces actief mee ondersteunen.

Geen gemakkelijke oplossingen

Ik ben mij zeer bewust dat de strijd tegen terrorisme op verschillende niveaus moet gevoerd worden, en een complex proces is. Dat schreef ik ook in januari hier op knack.be: “Er bestaan jammer genoeg geen ‘gemakkelijke oplossingen’ in de strijd tegen het terrorisme, en wie dat wel beweert draait de mensen een rad voor de ogen. Er zal dus op vele niveaus moeten gewerkt worden, maar het is duidelijk dat ook het buitenlandbeleid onderdeel moet zijn van een anti-terreurstrategie.” Er is dus veel werk nodig.

“Wij praten in Europa over grenzen sluiten, asielbeperkingen, mensen terugsturen. Maar beseffen we dat we het slechts hebben over symptomen van het echte probleem? Het echte probleem is dat wij te weinig hebben gedaan om chaos in de Arabische wereld te voorkomen en die deels hebben aangewakkerd”, schreef Caroline de Gruyter zaterdag op NRC. Wij kunnen dat aanwakkeren stoppen door onze buitenlandpolitiek te wijzigen. Enerzijds door in te zetten op een globale aanpak die verdeeldheid en racisme tegengaat, en die inzet op een inclusieve regionale vredesconferentie voor Syrië. Anderzijds door de zuurstof van IS af te snijden. Dat kan door de geldtoevoer en de wapentoevoer door te knippen, en de banden men Saudi-Arabië te stoppen. Waar wachten we nog op?