‘Slow food geeft de biodiversiteit een stevige duw in de rug’

Wat begon als een schoolstraf – op het land gaan werken-, werd voor Oegandees Edward Mukiibi zijn levensdoel. ‘Duurzame, lokale landbouw is de basis voor geluk en de oplossing tegen honger, werkloosheid en het verlies van biodiversiteit’, zegt de kersverse voorzitter van Slow Food International, actief in 160 landen.

Mukiibi (36) herinnert zich nog goed wanneer hij voor het eerst naar het land werd gestuurd om er te ploegen en te oogsten: het was een straf omdat hij zich op school had misdragen.

Maar in de plaats van de straf te haten, vond hij het fantastisch om met zijn handen in de aarde te woelen. Hij ontdekte zijn passie en die werd alleen maar groter toen hij zich realiseerde dat landbouw de basis is van evenwichtig voedsel, gezondheid en rijkdom.   

Vandaag is Mukiibi sociaal ondernemer in Oeganda. Zijn missie: bewijzen dat duurzame landbouw de basis is van geluk en een oplossing tegen honger, werkloosheid en het verlies van biodiversiteit. Hij promoot voedselproductie gebaseerd op lokale hulpbronnen, plaatselijke kennis en traditionele landbouwtechnieken.

Daarnaast is hij de kersverse voorzitter van Slow Food International, een organisatie die lokale voedselproductie en traditionele kookkunst wereldwijd promoot.

Traditionele kennis

‘Ik voel me blij en vereerd, ook voor de slow food-beweging die zich heeft ontpopt tot een krachtige organisatie, niet enkel op het Europese continent waar ze is ontstaan, maar over de hele wereld’, zegt hij.

Slow Food International werd in 1986 opgericht door de Italiaan Carlo Petrini met de bedoeling om de culturele en biologische diversiteit van voedsel en voedingsgewoonten te bewaren. De beweging is vandaag actief in 160 landen en zet in op educatie en de overlevering van traditionele kennis en lokale culinaire vaardigheden.
 
Omdat Mukiibi uit eigen ervaring weet dat er nog veel onontgonnen potentieel voor landbouw op de schoolbanken zit, heeft hij Developing Innovations in School Cultivation (DISC) opgericht, een project dat jonge studenten met een andere blik naar lokale, kleinschalige landbouw en de boerenstiel wil doen kijken.

Vooral in Afrika ziet hij veel potentieel. ’70 procent van de Afrikanen is jonger dan veertig’, zegt hij. ‘Ik betreur daarom dat het bewerken van land wordt ingezet als een straf op school, net zoals ook veel gevangenissen hun bewoners uitsturen naar grote, industriële landbouwbedrijven waar ze op het land moeten werken als straf.’

‘Dit draagt niet bij tot een opwaardering van het beroep en weerhoudt jongeren ervan om van deze prachtige baan te gaan houden.’

Verantwoorde voedselkeuzes

Mukiibi heeft zich als ondernemer ook mee geschaard achter de ontwikkeling van Slow Food Gardens, een project dat toeziet op de creatie van groene plekken waar aandacht is voor de Afrikaanse voedseldiversiteit en waar lokale bewoners terecht kunnen voor verse groenten, granen en fruit. Intussen zijn in meer dan duizend scholen in Oeganda slow food-tuinen ingericht.

‘Slow food geeft een 360-graden-beeld van het voedselsysteem omdat het een totale filosofie is over wat we eten, en hoe we voedsel telen, oogsten, bewaren of bewerken’, zegt hij. ‘In dat opzicht is slow food ook niet gewoon te begrijpen in z’n letterlijke vertaling, noch het strikt tegenovergestelde van fast food. Het gaat over verantwoordelijkheid nemen op vlak van voeding, landbouw en de planeet. Als we verantwoorde voedselkeuzes maken gaat het over gezonde voeding, die in een gezonde omgeving is geproduceerd, met aandacht voor de plaatselijke cultuur en tradities, en voor de mensen die achter die hele keten staan.’

De slow food-beweging gaat ook over eerlijke transacties en transparante voedselketens, legt hij nog uit. ‘We kijken dus ook naar de belangen en de rechten van kleinschalige landbouwers, inheemse gemeenschappen en stellen dat ook de natuur een rechtvaardige behandeling nodig heeft.’

Biodiversiteit op het bord

Zijn organisatie buigt zich ook over de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit, zegt hij. ‘We spreken niet enkel over klimaatverandering op conferenties, maar trekken naar duizenden kleine gemeenschappen om er bijvoorbeeld agro-ecologie of de beginselen van permacultuur te onderrichten. In Afrika alleen al zijn er ondertussen 3500 ecologische tuinen opgericht in scholen waar duizenden jongeren milieuvriendelijke manieren van landbouw kunnen zien en ervaren.’

Met de oprichting van Slow Food Foundation for Biodiversity wilde de beweging haar bezorgdheid uiten over de snelheid waarmee de biodiversiteit in de natuur maar ook op ons bord teloor gaat. Er wordt onder meer samengewerkt met chefs die leren hoe je terug meer biodiversiteit in je menu kan brengen.

‘Praten alleen is niet voldoende’, zegt Mukiibi. Hij wil tonen wat we allemaal verloren zijn op onze tafels omdat een paar sterk gecontroleerde producten het monopolie hebben overgenomen. ‘We openen de discussie over wat we allemaal aan voedselrijkdom aan het verliezen zijn aan de tafel zelf. Op die manier brengen we voedingsproducten die met uitsterven bedreigd zijn terug onder de aandacht én op tafel.’