Sinds wanneer mag je iemand met een andere politieke mening dehumaniseren?

Xavier Van Bouwel, masterstudent vertalen, zag Trump winnen, ondanks de beschimpingen die zijn kiezers te verduren kregen. ‘Het had misschien beter geweest als meer mensen een poging hadden ondernomen om Trump en zijn kiezers iets serieuzer te nemen in plaats van ze onophoudelijk te vernederen.’

Onrustwekkende nieuwsberichten rond de verkiezing van Donald Trump overspoelden de laatste dagen de media. Er werd opgeroepen om hem te vermoorden. Amerikaanse vlaggen werden verbrand. Protestmarsen namen een gewelddadige wending. Trump-kiezers werden in elkaar geslagen, vernederd en publiekelijk aan de schandpaal gehangen. Mensen denken zich zo in te zetten voor de goede zaak, maar het werkt averechts.

Barack Obama is in mijn ogen het beste wat Amerika ooit is overkomen en ik had zelf het liefst Bernie Sanders als zijn opvolger gezien. Dat ik dit als een expliciet statement moet neerschrijven, enkel om te voorkomen dat ik meteen als racist gelabeld wordt en mijn vriendenkring met de helft zie slinken, toont de essentie aan van het probleem dat ik probeer aan te kaarten.

Ik had deze week een verhitte discussie met iemand die er net achter gekomen was dat een van zijn vrienden een Trumpvoorstander was. Hij vertelde me dat er ondertussen al een e-mail circuleerde met de vraag om die persoon uit vriendenlijsten te verwijderen en het sociaal leven van die ‘onmens’ zoveel mogelijk te belemmeren.

Sinds wanneer is het algemeen aanvaardbaar geworden om iemand met een andere politieke mening dan de jouwe zo te dehumaniseren? Waar is de dialoog naartoe? Natuurlijk zullen er zich onder Trump-kiezers racisten, homofoben en seksisten verschuilen, maar die heb je over de hele wereld, toch? Die zijn heus niet allemaal geconcentreerd in het Trump-kamp. En zonder de onverwachte stem uit de hoek van zowel latino’s (29%) als Aziaten (29%) had Trump de verkiezingen niet gewonnen. Meer dan 40% van de vrouwen in Amerika heeft op Trump gestemd. Betekent dit dat bijna de helft van de Amerikaanse vrouwen fascist is? Dat betwijfel ik sterk.

De wereld, inclusief de grappenmakers, was gechoqueerd toen de uitslag bekend werd. ‘Wat? Hebben mijn moppen over zijn uiterlijk dan geen Republikeinen overtuigd naar het kamp van de Democraten te gaan?’ Blijkbaar leert niemand het dat newsfeeds geen politieke macht hebben, en cartoons, hoe hilarisch ze ook zijn, ook niet. Ze hebben zich volkomen nutteloos getoond in het voorkomen van zijn overwinning.

Dialoog daarentegen wel, iets dat vandaag volledig zoek blijkt. Het had misschien beter geweest als meer mensen een poging hadden ondernomen om Trump en zijn kiezers iets serieuzer te nemen in plaats van ze onophoudelijk te vernederen, uit te lachen en als een stelletje racistische deplorables weg te zetten.

Toch lijkt het vandaag de dag meer en meer de norm: doen alsof je sympathiseert met het lot van de gewone mens, alleen maar om ze te oordelen en opzij te schuiven als ze jouw mening niet delen. Dat is jammer genoeg de reden waarom de uitslag van de verkiezingen is wat ze is. Heel wat mensen zijn het bijvoorbeeld beu om meteen met de Ku Klux Klan geassocieerd te worden zodra ze nog maar het woord migratie uitspreken. Het is normaal dat in het vuur van zulke frustraties veel stemmen naar een man als Trump gaan.

Wat er nu gebeurd is, ligt in dezelfde lijn als de brexit. Als meer mensen een poging hadden ondernomen om te luisteren en een gesprek aan te gaan met het leave-kamp in plaats van ze allemaal af te schrijven als een stelletje ontoerekeningsvatbare racisten had de uitslag van het referendum er misschien anders uitgezien. Polls tonen aan dat heel wat brexit-stemmers meteen na de uitkomst van het referendum al spijt hadden van hun keuze. Velen laten zich leiden door foute informatie. Dat kan worden voorkomen door, andermaal, dialoog. Niet door bekvechterij of een vals superioriteitsgevoel tegenover iemand die je mening niet deelt. Om het in de woorden van bekend Trumptegenstander Michael Moore te zeggen: ‘A fact we can’t get away from is that a lot of people who voted for Obama, now voted for Trump. It is important to hear what happened and we should not run away from it. We need to figure this out.‘

Niemand kan weten wat er omgaat in het hoofd van álle kiezers. En zolang zowel links, rechts als de media het slim-versus-domdiscours blijven handhaven, zal niemand dat ooit weten. Waarom doen we niet meer ons best om te proberen begrijpen waarom plots half Amerika het risico van een Trumpstem neemt?

Denk terug aan het voorbeeld dat ik eerder gaf over de Trumpvoorstander die zijn sociale leven in duigen zag vallen. Denk je niet dat het mooier zou zijn mochten zijn vrienden een poging ondernemen om te vragen naar de motieven van zijn keuze in plaats van hem als grof vuil te dumpen? Het zou de kloof tussen ‘ons’ en ‘hen’ enorm verkleinen, en is dat niet wat we willen bereiken door niet op Trump te stemmen?

Xavier Van Bouwel is bachelor in de toegepaste taalkunde en masterstudent vertalen aan de Universiteit Antwerpen.