Sebastian Kurz na de verkiezingen: ‘Wie een illegale route kiest, maakt geen kans op asiel’

Op zijn 31e wordt Sebastian Kurz waarschijnlijk de jongste regeringsleider van Europa. Een gesprek met de winnaar van de Oostenrijkse parlementsverkiezingen.

Begrijpt u dat veel mensen er ongemakkelijk bij zijn dat een jongeman als u de leiding van een land overneemt?

Sebastian Kurz: Als dat voor de mensen in Oostenrijk zou gelden, hadden ze waarschijnlijk niet op mij gestemd. De Oostenrijkers kunnen zich na de voorbije jaren wel een beeld van mij vormen. In Duitsland had je een lijsttrekker die nog maar net vanuit het Europese niveau was overgestapt (SPD-kandidaat Martin Schultz, nvdr). Ik vermoed dat hij voor veel kiezers minder bekend was dan ik.

Zou u niet willen dat u voor dit ambt meer levenservaring had?

Kurz: Men is wie men is. Je wordt niet van vandaag op morgen dertig jaar oud. Ouderen hebben natuurlijk het voordeel dat ze een bredere levenservaring hebben, maar dat is voor mij geen reden om me in een depressie te storten. Als mijn geringe leeftijd dan toch een probleem zou zijn, blijft immers de troost: het wordt dag na dag beter.

Bij de verkiezingen behaalden uw conservatieve ÖVP en de extreemrechtse FPÖ samen zestig procent van de stemmen. Hoe verklaart u die ruk naar rechts?

Kurz: Ach, de SPÖ en de FPÖ hebben samen ook bijna zestig procent gehaald. Maar goed, het is duidelijk dat de FPÖ aan stemmen heeft gewonnen. Dat betekent dat hun partijlijn veel kiezers aanspreekt. Maar wij zijn als Volkspartij een kracht uit het midden van de bevolking. Toen ik in mei partijleider werd, hebben we de beslissing genomen om een brede beweging te starten. De laatste maanden hebben we er 200.000 nieuwe aanhangers bij gekregen – op een bevolking van nauwelijks negen miljoen!

U staat voor een rechtse politiek?

Kurz: Hardwerkende Oostenrijkers hebben het steeds moeilijker om iets op te bouwen. Wij zijn de absolute belastingkoploper. Er is geen land ter wereld waar het verschil tussen het brutoloon en het nettoloon zo groot is. De belastingen liggen een stuk hoger dan in Duitsland, terwijl de ziekenhuizen en scholen daar ook perfect functioneren. Wij willen verouderde structuren afbreken, om een gebruiksvriendelijke, slanke overheid te creëren. Sinds 1990 zijn de uitgaven in de gezondheidszorg verdrievoudigd, en scoort de zorg in de rangschikkingen steeds slechter – vooral in Wenen. Zo dreigt er klassengeneeskunde te ontstaan.

U wordt wegens uw leeftijd weleens vergeleken met de Franse president Emmanuel Macron. Hij heeft het Front National bestreden, terwijl de extreemrechtse FPÖ voor u een potentiële coalitiepartner is. Wat is volgens u de juiste strategie?

Kurz:Macron heeft de sterke wil om Europa ten goede te veranderen. Als Europese burger en als Oostenrijker verheugt me dat. Ik zal er alles aan doen om hem daarbij te steunen. Wat zijn houding tegenover Marine Le Pen betreft: de politieke systemen zijn niet vergelijkbaar. Bij ons moet de grootste partij op zoek naar een coalitiepartner. Voor mij zijn er in theorie twee kandidaten: de SPÖ en de FPÖ. Al kunnen die twee partijen in theorie natuurlijk ook een regering vormen tegen ons.

Is de FPÖ voor u een partij als alle andere? Ook met Heinz-Christian Strache als voorzitter, de voormalige rechterhand van Jörg Haider?

Kurz: Partijen verschillen. Ik ben op mijn zeventiende politiek actief geworden. Ik heb een zeer duidelijke houding en een ideologische onderbouw. Maar in een democratie telt niet alleen je eigen mening. Er zijn in het Oostenrijkse parlement vijf partijen die allen democratisch gekozen zijn en daaruit hun legitimiteit halen.

U kent ongetwijfeld de beelden van de jonge Strache die in militaire outfit met neonazi’s traint. Aarzelt u niet om zo iemand vicekanselier te maken?

Kurz: Ik ken de beelden. Ik meen dat ze gemaakt zijn op een moment dat ik zelfs nog niet geboren was.

Dat verandert niets.

Kurz: Kiezers hebben het recht om te kiezen, en er zijn geen foute beslissingen. Wij zijn als pro-Europese centrumpartij de duidelijke winnaars van de verkiezingen, en daarnaast zijn er nog twee ongeveer even grote partijen op plaats twee en drie.

De kiezer mag natuurlijk kiezen wie hij wil, maar u hoeft geen coalitie te maken met een partij die flirt met de xenofobie.

Kurz: Ik ben me ervan bewust dat die keuze bij mij ligt. Daarom wil ik ook gesprekken voeren en proberen een stabiele regering te bouwen.

Hebt u een rode lijn? Wat is voor u niet onderhandelbaar?

Kurz: Natuurlijk zijn er rode lijnen, zowel aan de linker- als aan de rechterkant. Maar u zult wel begrijpen dat ik de onderhandelingen niet via de media wil voeren.

Hebt u nog contact gehad met Angela Merkel sinds u in 2016 de sluiting van de westelijke Balkanroute gedeeltelijk achter haar rug hebt voorbereid?

Kurz: Er zijn altijd vlotte contacten geweest tussen Duitsland en Oostenrijk, ook wanneer we over migratie niet dezelfde mening hadden.

Wat is voor u belangrijker geweest in de aanpak van de vluchtelingencrisis: de sluiting van de Balkanroute, of de door Merkel verkozen deal met Turkije?

Kurz: Beide zijn zinvol gebleken. Elke maatregel die ertoe bijdraagt dat illegale migratie stopt en er meer hulp ter plaatse komt, is goed. Er waren de voorbije maanden op Europees niveau heel wat ontwikkelingen in de goede richting, en ook de Italianen hebben hun beleid helemaal omgegooid. Het zou evenwel een fataal verkeerde inschatting zijn ervan uit te gaan dat de crisis nu is opgelost en we achterover kunnen leunen. De cijfers liggen lager dan de voorbije jaren, maar de migratiedruk zal niet afnemen.

U hebt tijdens de campagne belooft om de Middellandse Zeeroute te sluiten. Hoe wilt u dat bereiken?

Kurz: We moeten duidelijk stellen dat wie een illegale route kiest, geen kans maakt op asiel in Europa. We zullen mensen aan de EU-buitengrenzen blijven redden, verzorgen en terugsturen naar de transitlanden of de landen van herkomst. We willen nog uitsluitend mensen overnemen vanuit hervestigingsprogramma’s en de hulp in de regio versterken.

Hoe zal dat werken? Wilt u de boten tegenhouden en de inzittenden terug in Libië uitladen?

Kurz: We moeten beter samenwerken met de Libische kustwacht, zodat de mensen zich niet aan de overtocht wagen. Wanneer iemand gered wordt, mag hij niet op het Italiaanse vasteland gebracht worden. Als de mensen niet teruggebracht kunnen worden, moeten we ze opvangen in veilige centra, waar ze bescherming en verzorging krijgen, maar niet het betere leven in Europa. Als we dat mogelijk maken, zullen zich steeds meer mensen op weg wagen.

U presenteert zich als overtuigd Europeaan, maar u werkt graag samen met een eurosceptische partij. Wat wilt u bereiken wanneer Oostenrijk volgend jaar het EU-voorzitterschap waarneemt?

Kurz: Ik ben een vertegenwoordiger van een burgerlijke partij en heb van mijn kiezers de opdracht gekregen om een pro-Europese kracht van verandering te zijn. We hopen dat Europa een hechter verbond wordt dat beter samenwerkt. Maar de EU moet ook erkennen dat de lidstaten voor bepaalde aspecten geschikter zijn om het onderscheid te maken.

U werd op uw 27e buitenlandminister. Op uw 31e wordt u mogelijk bondskanselier. Wat wordt dat wanneer u 45 bent? Hebt u nog politieke doelen?

Kurz: Ik ben een zeer enthousiaste mens. Ik heb me kostelijk geamuseerd in alles wat ik tot nu toe heb ondernomen. Het is voor mij duidelijk dat ik niet mijn hele leven aan politiek zal doen. Zolang ik het gevoel heb dat ik ergens toe kan bijdragen, blijf ik het doen. Ik maak me er in alle eerlijkheid geen zorgen over dat er buiten de politiek geen mooie dingen meer te verwezenlijken zouden zijn.