De Schotse drang naar onafhankelijkheid wordt gestuwd door zowel een cultureel als een economisch aspect. ‘Maar de Schotten lijken hun stem veeleer emotioneel dan rationeel te wegen’, meent Geert Drieghe, een Belg die al zeven jaar lang in Schotland woont. ‘Zo spuugt een vriend telkens hij iets over Engelsen hoort.’
Waarom wil Schotland onafhankelijk zijn? Er worden zowel cultureel als economisch gegronde antwoorden gegeven. Het land wil het beleid van Westminster niet langer ondergaan, maar ook olierijkdommen zouden voor het grijpen liggen eens de ketens van het Verenigd Koninkrijk zijn afgeworpen.
‘Toch weegt het emotionele aspect bij de stemkeuze zwaarder door dan het rationele’, zegt Geert Drieghe. De Belg woont ondertussen al zeven jaar in Schotland. Terwijl hij aan de universiteit van Glasgow doctoreert in de filosofie, woont hij nu in Edinburgh.
‘Engelsen zijn de veroveraars’
‘Bij vele Schotten heerst dat historische besef. Ze zien de Engelsen nog steeds als de veroveraars en dat wordt versterkt door het gevoel dat alle beslissingen vanuit Londen worden opgelegd’, legt Drieghe uit. ‘Zo heb ik een vriend die telkens als hij iets over ‘Engels’ hoort, al spottend gebaart te spugen.’
Drieghe is als inwoner van Schotland stemgerechtigd, maar heeft besloten zich niet voor het referendum te registreren. ‘Het is een beslissing die ik liever aan de echte Schotten overlaat’, zegt hij. ‘Natuurlijk zal het resultaat ook invloed hebben op mij, zeker als het een ja wordt. Toch zou ik ja gestemd hebben, omdat ik weet hoe belangrijk die onafhankelijkheid is voor de mensen rondom mij.’
‘Angst voor verandering’
Maar volgens Drieghe heerst er nog veel onduidelijkheid over de toekomst van een onafhankelijk Schotland. ‘Een tijd terug zou ik vast gezegd hebben dat ik nee zou stemmen. Uit angst voor verandering’, geeft Drieghe toe. ‘Hoewel gezegd wordt dat Schotland het economisch moeilijk heeft, vind ik het zo wel oké. Maar aan de andere kant hoor je dan weer dat het land economisch sterk is en sterker kan worden. Het zijn dingen die wel bij de bevolking spelen, maar uiteindelijk lijkt het ja-kamp er zijn stem niet van te laten afhangen.’
‘BBC werd omgekocht door Londen’
Het referendum domineert nu zowat alle media, maar, zo meent Drieghe, in Schotland zelf lijkt het debat pas de laatste maand echt te zijn gaan oplaaien. ‘Daarvoor leek niemand er echt mee bezig. Op een enkeling op café na, heeft niemand me ooit aangesproken over de onafhankelijkheid’, aldus Drieghe. ‘Een man kwam plots op me toegestapt en riep dat ik aan iedereen moest zeggen de media niet te geloven. We mochten niet langer naar de BBC kijken, want die werd omgekocht door Londen.’
Toch maken de Schotten stilaan hun keuze tussen ‘yes’ of ‘no’. Alle statistieken zeggen hetzelfde: de uitslag is voorlopig onbeslist, ja en nee leunen dicht tegen elkaar aan met een haast 50/50 verdeling. En nergens is die tweedeling zo goed zichtbaar als bij Edinburgh en Glasgow. Beide steden lijken het strijdtoneel van de stembusgang van het jaar te worden.
‘Engels Edinburgh, Schots Glasgow’
‘Er is een enorm contrast tussen Edinburgh en Glasgow’, getuigt Drieghe die in beide steden gewoond heeft. ‘Edinburgh is erg internationaal. Je moet er lang zoeken wil je een echte Schot tegen het lijf lopen. De stad aan de oostkust is meer Engels, zo zou je kunnen stellen. Het zou me dan ook niet verwonderen mocht de bevolking er vooral nee stemmen.’
Volgens data over stemintenties gepubliceerd door The Guardian zijn vele gebieden in Edinburgh inderdaad geneigd voor nee te gaan. Onlangs ging de Britse premier David Cameron er op bezoek om de mensen van die keuze te overtuigen. En waarschijnlijk kreeg hij er ook een warmer onthaal dan in meer nationalistische streken zoals … Glasgow.
‘Glasgow aan de westkust is door en door Schots. Er wordt daar in sommige scholen zelfs nog Gaelisch onderwezen. Daar verwacht ik dus een ja. Eigenlijk had Glasgow de hoofdstad van Schotland moeten zijn’, aldus Drieghe.
Ed Miliband, spilfiguur bij het Britse Labour had dan ook een moeilijker bezoek voor de boeg. De politicus werd naar Glasgow gestuurd, een traditioneel Labour-bastion dat volgens de laatste gegevens sterk naar ja neigt. Op het nieuwe strijdtoneel moet Labour winnen om de Unie te behouden.
‘Verwacht nee’
‘Eigenlijk kan je echt niet zeggen wat het resultaat zal worden. Ik hoop ja, omdat ik mijn vrienden daarin steun. Maar toch verwacht ik dat het nee zal zijn’, zegt Drieghe. ‘Sommigen vrezen voor enige onrust in dat geval, omdat de mensen het niet zullen kunnen verkroppen. Maar dat lijkt me wat overdreven. Wat het ook wordt, de Schotten hebben nu hun eigen lot in handen en dat is belangrijk.’
Schotland onafhankelijk: Yes or no?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier