‘In Duitsland is ze wereldberoemd, lieveling ook van de media. Voor hoelang nog?’ Dirk Rochtus staat stil bij de plannen van Sahra Wagenknecht (Die Linke) om een eigen partij op te richten.
Het is eindelijk zover. Volgens de Duitse media staat het besluit van Sahra Wagenknecht (Die Linke) vast om voor het einde van dit jaar een eigen partij op te richten. Eerder al had ze in 2018 een mislukt initiatief genomen met Aufstehen naar het voorbeeld van de beweging En Marche van Macron. Haar tweede poging volgt ten vroegste na 8 oktober, de dag waarop er verkiezingen plaats vinden in de deelstaten Beieren en Hessen. Wagenknecht heeft Die Linke, de opvolgster van de vroegere communistische partij van de DDR, mee op de kaart gezet. In Duitsland is ze wereldberoemd, lieveling ook van de media. Voor hoelang nog? Haar vijanden verwijten haar teveel naar rechts afgebogen te zijn.
Wat is voor haar links?, vraagt het dagblad Der Tagesspiegel. Opkomen voor de socio-economisch zwakken en op buitenlands vlak voor vrede en diplomatie, klinkt het bij Wagenknecht. Maar ze is toch ook conservatief, werpt de journalist van dienst op, is dat dan geen tegenspraak met haar links-zijn? Absoluut niet, want ‘veel mensen (…) willen aan hun waarden en hun cultuur vasthouden’, zegt de politica die het begrip ‘Linkskonservatismus’ heeft gelanceerd. Ze staat al langer bekend voor haar vlijmscherpe kritiek op ‘Lifestyle-linksen’, die ‘water prediken, maar wijn drinken’ (zoals een Duits spreekwoord luidt).
Groeiende ontevredenheid
Het nieuws van een mogelijke partijoprichting kwam er vlak nadat de meerderheid in de Bondsdag, het federale parlement, het fel omstreden ‘Gebäudeenergiegesetz’ (GEG) had goedgekeurd. Die wet bepaalt dat 65% van de verwarming in nieuwbouw of in geval van te herstellen leidingen van hernieuwbare energie moet komen. In de praktijk betekent dit dat miljoenen huiseigenaren in al dan niet afzienbare toekomst een dure warmtepomp zullen moeten installeren. Met de dag groeit de ontevredenheid van vele gewone mensen over het klimaat- en economisch beleid van de ‘Ampel’, de verkeerslichtcoalitie van sociaaldemocraten (SPD), groenen en liberalen (FDP). Wagenknecht heeft het juiste moment gekozen om een ballonnetje op te laten over haar nieuwe project.
Ze spreekt ook veel burgers aan die overwegen om te stemmen voor de rechts-nationale Alternative für Deutschland (AfD). Dat komt omdat ze sociale of socialistische denkbeelden vermengt met ‘nationalistische’. Ze pleit voor meer controle van de staat op de economie, bijvoorbeeld in de vorm van een grootschalig investeringsprogramma in de infrastructuur van het land, maar ook voor beperking van de immigratie en voor hernieuwde samenwerking met Rusland. Professor Peter Neumann noemt haar in een vrije tribune (Der Tagesspiegel, 11 september 2023) daarom zelfs een ‘Nationalbolschewistin’ in de lijn van een Ernst Niekisch die in de jaren ’20 van vorige eeuw socialisme en nationalisme wilde verzoenen (maar tegelijk strijdbaar antinazi was).
(Lees verder onder de preview.)
Wagenknecht verzet zich ook hevig tegen cancel culture en political correctness. In haar woorden: ‘Mensen worden buitengesloten wanneer ze de mainstream verlaten‘ en ’Wie migratie wil controleren en inperken, wordt als nazi bestempeld.‘
Fragmenteren
Haar aanval op alles waarvoor de ‘Ampel’ staat, verleidde de AfD-top eerder al om haar toe te roepen ‘Kommen Sie zu uns!’ Nu ze met een eigen partij gaat beginnen, krijgt de AfD het echter Spaans benauwd. Analisten zijn het erover eens dat Wagenknecht heel wat kiezers van de AfD zou kunnen afsnoepen, kiezers die volgens de populaire politica zelf nu nog uit ‘vertwijfeling’ voor die partij stemmen. Alice Weidel, de co-voorzitster van de AfD, beweert dat een Wagenknecht-partij de huidige oppositie (CDU/CSU, Die Linke en AfD) nog meer zou fragmenteren. Op die manier zou het nog moeilijker zijn om de ‘Ampel’ ten val te brengen of in 2025 af te lossen. Ook radicaal-links is ongerust. Die Linke zal een groot deel van haar mandatarissen en kiezers Wagenknecht zien volgen. Voor die partij dreigt zelfs het einde. De ambitieuze en vastberaden Wagenknecht zal ook stemmen afromen van de SPD die tegen de zin van de traditionele kiezers uit de eigen achterban niet wil weten van een meer restrictief migratiebeleid. Ook in het ‘burgerlijke kamp’ weet ze christendemocraten (CDU) en liberalen (FDP) te charmeren met haar fulmineren tegen de cancel culture en het genderen van de taal. De groenen kan ze niet bekoren, immuun als ze zijn voor alle kritiek op hun projecten.
Conclusie: Wagenknecht schudt het partijpolitieke landschap van de Bondsrepubliek nog eens goed door elkaar.
Dirk Rochtus doceert Duitse geschiedenis aan KU Leuven – Campus Antwerpen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier