Rusland en de politieke seksvideo: een lange traditie

Of Donald Trump nu plasseks had of niet, de sekstape als politieke pasmunt is wel degelijk een ding in Rusland. Zo blijkt uit een lange traditie.

Donald Trump, een stel prostituees en plasseks: staat het op tape of niet? “Totale onzin”, snoof Dimitri Peskov, woordvoerder van het Kremlin, toen CNN en BuzzFeed met het bericht kwamen. “Wij houden ons niet bezig met het verzamelen van compromitterend materiaal.” Wat Trump ook uitspookte in Moskou in 2013, dat laatste klopt alvast niet. Want de sekstape als politieke pasmunt is wel degelijk een ding in Rusland.

In mei 2016 zien Russen in het hele land op hun televisie hoe parlementslid Michail Kasjanov – 58, getrouwd, vader van twee – in een schimmige hotelkamer in de koffer duikt met zijn twintig jaar jongere politiek assistente. Ooit was Kasjanov nog eerste minister, maar nadat hij de laan uitgestuurd werd ontpopte hij zich tot een prominent oppositiefiguur. Nu zit hij in de Doema voor PARNAS, de partij die hij samen met de vermoorde Boris Nemtsov oprichtte.

Terwijl Kasjanov en zijn minnares zich uitkleden, roddelen ze erop los over hun partijgenoten. Gevolg: de oppositie, dan al zwak, raakt helemaal verscheurd. In de parlementsverkiezingen een paar maand later verliest Kasjanovs partij al haar zetels.

Cadeautje

Voor de sekstape met de grootste impact moeten we terug naar 1999. Joeri Skoeratov is procureur-generaal van Rusland, hij wordt genoemd als mogelijke opvolger van Boris Jeltsin, die bezig is aan zijn laatste maanden als president. Skoeratov neemt zijn functie ernstig: in februari legt hij het FIMACO-schandaal bloot, een offshoreconstructie waarbij de Sovjet-elite zo’n 50 miljard dollar aan overheidsgeld versluisde naar het buitenland. Hij stelt ook verschillende onderzoeken in naar corruptie in de hoogste rangen van de Jeltsin-administratie.

Maar die zullen nooit tot een conclusie komen. In maart toont staatszender RTR TV korrelige beelden van een man die wel heel erg op Skoeratov lijkt en ertegenaan gaat met twee hoertjes. De meisjes zouden een cadeautje zijn van de oligarch Asjot Egiazarjan. Het hoofd van de geheime dienst, een zekere Vladimir Poetin, neemt de leiding in het onderzoek naar de zaak.-Skoeratov. Een jaar later haalt Poetin tijdens de presidentsverkiezingen in de eerste ronde een absolute meerderheid.

Tot slot nog een eervolle vermelding voor 2010, het topjaar van de Russische politieke seksvideo. Op internet doken filmpjes op van minstens vijf Kremlin-kritische journalisten, activisten en politici, in wat telkens hetzelfde appartement en met dezelfde vrouw leek. Een valstrik van Poetin en de zijnen, volgens de hoofdrolspelers.

In de schuif

Wil dit dan zeggen dat de Trump-tape echt is? Niet noodzakelijk, de redenering kan twee kanten uit – is de kans reëel dat de video echt is omdat die in die Russische traditie zou passen, of is de video verzonnen met die traditie als inspiratie? Bovendien was de context helemaal anders: het ging telkens om figuren die volle kracht vooruit tegen het Kremlin ingingen.

Of hij nu bestaat of niet, In elk geval speelt de tape op dit moment niet in Ruslands voordeel. Met Donald Trump in het Witte Huis en Rex Tillerson als zijn minister van Buitenlandse Zaken zitten daar eindelijk mannen die welwillend naar Moskou kijken. Als het even kan, heffen ze misschien zelfs de sancties op die er kwamen na de annexatie van de Krim. Dat zou bijzonder welkom zijn: de Russische economie en de roebel kregen de voorbije jaren stevige klappen. Tegelijk werkt het anti-Russische front in de VS op volle kracht. In zijn laatste weken als president verlengde Obama zonet nog de sancties, in de Senaat werkt een groep Democraten aan een nieuw strafpakket tegen Rusland voor het vermeende cyberhacken van de verkiezingen.

Rusland moet nu dus vooral overkomen als oprecht en praktisch ingesteld, een beer die zich niet met andermans zaken moeit, waar mee te praten valt. Enkel dan zal Trump de ruimte hebben om sympathieke relaties aan te gaan met Moskou. Geruchten over rare video’s kunnen ze daarbij missen als kiespijn. In andere woorden: als Poetin al een Trump-tape in zijn schuif heeft, gaat die daar nog even blijven liggen.