Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, was tot op grote hoogte een creatie van Donald Trump. Hij liep in diens voetsporen, genoot diens steun, en won met de hakken over de sloot waar zijn baas een ruime zege binnenhaalde. Maar nu verandert die situatie van afhankelijkheid, tot ergernis van de ex-president.
Nadat grote delen van de VS in 2020 enigszins opgelucht Donald Trump als president wegstemden, bleek die laatste, grotendeels en sourdine, toch blijvende kracht te ontwikkelen. Hij kon dan wel niet langer bogen op Twitter-berichten om tientallen miljoenen aanhangers aan te porren, maar hij regeerde de Republikeinse Partij met ijzeren hand, en wist dissidente geluiden doorgaans in de kiem te smoren. Wie niet in het gelid liep, kon op banbliksems rekenen. Meer bepaald ging Trump achter de tien Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden aan, die in januari 2021 voor de impeachmentprocedure tegen Trump stemden. Hij ondersteunt hun tegenkandidaten met zijn volle gewicht. Zijn aanhang bedreigt de uittredende leden van het Huis, tot en met hun leven. Twee van de tien hebben al aangekondigd in november 2022 niet langer kandidaat te zullen zijn. Liz Cheney en drie anderen gaan een onzekere verkiezing tegemoet met een tegenkandidaat die goed scoort in de peilingen. En de resterende vier proberen door stilzwijgen en stille inkeer de wraak van The Donald te overleven.
Trump regeert, verwacht extreme loyauteit en een publieke kniebuiging van partijgenoten die hem iets in de weg leggen. Dat laatste overkwam de top-Republikein in het Huis, Kevin McCarthy, die zich na de bestorming van het Capitool kritisch uitliet over Trump, om vervolgens met hangende pootjes naar Mar-a-Lago te vertrekken, het verblijf van Trump in Florida, waar hij er halvelings in slaagde om opnieuw de zegen van de ex-president af te smeken.
Gestegen kansen in 2024
Door de duik in de peilingen van Joe Biden – onder meer inflatie, pandemie en plannen die niet door het parlement geraken spelen de huidige president parten – ziet het er niet eens zo slecht uit voor Trump met het oog op de presidentsverkiezingen van 2024. Dat wil zeggen: als hij kandidaat is, en als hij uit de gevangenis weet te blijven, heeft hij een gerede kans op verkiezing.
Maar in zijn eigen staat – tegenwoordig is dat Florida – krijgt hij tegengas van iemand die hij als een acoliet beschouwde: gouverneur Ron DeSantis.
DeSantis (43), die dit jaar herverkiesbaar is als gouverneur, en die zelf presidentiële ambities koestert, weigert, dixit Trump, ‘de magische woorden’ uit te spreken: dat hij zich zal terugtrekken als presidentskandidaat als Trump opnieuw zijn kandidatuur stelt. Trump vindt hem, schreef USA Today, ‘ondankbaar’.
The New York Times, die de quote over ‘magische woorden’ optekende, en noteerde dat DeSantis niet bereid is de publieke kniebuiging voor Trump te maken, bericht over de frustraties van Trump die zich verraden voelt door zijn vroegere poulain. Toen hij DeSantis in 2017 aan het werk zag, zegde hij hem zijn steun toe. DeSantis, destijds een Trumpgetrouwe in het kwadraat, won de gouverneursverkiezing heel nipt, daar waar Trump zelf in Florida met overschot won, zowel in 2016 als 2020. In een interview verklaarde Trump dat DeSantis in 2017 geen kans zou hebben gemaakt zonder zijn steun.
‘Laffe politici’
De frustratie van Trump over het uitblijven van ‘de magische woorden’ uitte zich onrechtstreeks, bij omweg van covid. Nadat DeSantis geweigerd had om zijn eigen vaccinatiestatus bekend te maken, maakte Trump in een interview bekend dat hijzelf een boosterprik had ontvangen. Hij hekelde, zonder DeSantis bij naam te noemen, ‘laffe’ politici, die de vraag naar hun vaccinatiestatus weigeren te beantwoorden uit schrik vaccinatiesceptici voor het hoofd te stoten.
DeSantis van zijn kant zei te betreuren dat hij niet meer weerwerk had geboden toen Trump een lockdown besliste.
Het conflict is nog niet diep. DeSantis is in de peiling van potentiële Republikeinse presidentskandidaten een verre tweede (11 procent van de kiesintenties), na koploper Trump (54 procent). Maar hij is ook, in de woorden (ook opgetekend door de New York Times) van partijfinancier Dan Eberhart ‘Trump, maar een beetje slimmer, meer gedisciplineerd en bruusk zonder te bruusk te zijn’. Hij is tegenwoordig vaker op Fox News te gast dan Trump. En hij heeft een gevulde koffer om een verkiezingscampagne te financieren.
Hij profileert zich tegenwoordig ter rechterzijde van Trump. De gewezen mini-Trump wil meer Trump zijn dan Trump.
Twee recente voorstellen deden onder meer editorialisten van de Washington Post steigeren. In een eerste voorstel, dat al door een commissie van de Senaat van Florida is goedgekeurd, wordt het verboden voor publieke scholen om een individu ‘oncomfortabel, schuldig, angstig te maken of een andere vorm van psychologische nood te doen voelen omwille van zijn of haar ras’. De wet is bedoeld om witte kinderen te beschermen en de geschiedenislessen zo te herschrijven dat ze niet confronterend worden voor witte kinderen. Een tweede wet voorziet de oprichting van een verkiezingspolitie onder leiding van de gouverneur. Gelet op recente betwistingen over verkiezingsuitslagen is het volgens The Washington Post ‘niet moeilijk te voorspellen’ dat deze nieuwe dienst zal gebruikt worden om kiesambtenaren en kiezersbelangengroepen onder druk te zetten. De twee voorstellen zijn populair onder rechtse Republikeinen.
Maar zelfs met die hardline plannen is DeSantis binnen de partij nog verre van een evenknie van Trump.
Om het op te kunnen nemen tegen de gewezen president moet hij de gouverneursverkiezing in november winnen. Als hij dat met verve doet, en als Trump verder kampt met juridische en politieke problemen, verbeteren zijn kansen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
