Volodymyr Yermolenko, hoofdredacteur van het nieuwskanaal Ukraine World, ziet maar één uitweg uit de oorlog: een opstand van de Russische bevolking. En dat kan volgens hem alleen lukken met harde westerse sancties.
Hij is professor in de filosofie, data-analist, journalist én hoofdredacteur van het Engelstalige nieuwskanaal Ukraine World. Volodymyr Yermolenko is opmerkelijk combattief. ‘Een Oekraïense overwinning kan uitsluitend bestaan uit de bevrijding van alle gebieden die de Russen bezetten sinds 2014.’
Volgens professor Noam Chomsky kan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne alleen stoppen als Oekraïne een neutrale staat wordt en de facto erkent dat de Krim en de Donbasregio bij Rusland horen.
Volodymyr Yermolenko: Dat vind ik naïef. Oekraïne wás een neutrale staat in 2014. Het heeft de Russen niet belet om de Krim aan te vallen. Rusland wil zijn territorium uitbreiden en het oude Sovjetterritorium heroveren. Het is naïef om te denken dat je de Russische honger kunt stillen door hen een klein gebied toe te stoppen.
Welke rol speelt de Krim bij de invasie van Oekraïne?
Yermolenko: De Krim is bijzonder belangrijk. Nadat Oekraïne in 1991 onafhankelijk was geworden, bleven de Russen militair aanwezig op de Krim. In het verdrag uit 1997 over de verdeling van de Zwarte Zeevloot stond oorspronkelijk dat Rusland zijn militaire basis tot 2017 zou mogen behouden. Maar toen de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj in 2010 het Charkiv-pact ondertekende om het gasconflict tussen Rusland en Oekraïne op te lossen, moest hij de verlenging van de Russische militaire basis op de Krim toestaan. Wel, dankzij die militaire aanwezigheid kon Vladimir Poetin in 2014 de Krim veroveren, en nu Oekraïne aanvallen.
De voormalige Oekraïense president Petro Porosjenko sloot in 2014 de Minsk-akkoorden met Rusland. Een vergissing?
Yermolenko: Dat was een heel slecht idee. Ze waren op maat gemaakt van Rusland. Door de Minsk-akkoorden had de wereld geen aandacht meer voor wat er gebeurde in de Krim. Bovendien stond in het verdrag dat de republieken Donjetsk en Loegansk enkel op Russische voorwaarden gere-integreerd konden worden in Oekraïne. Dat is precies wat Rusland in elke separatistische enclave doet. Kijk maar naar Moldavië en Georgië. Door enkele regio’s binnen zijn invloedssfeer te houden slaagt Rusland er telkens in zijn territorium nog verder uit te breiden.
Oekraïne wás een neutrale staat. Dat heeft Poetin niet belet om de Krim aan te vallen.
Naar schatting werden er meer dan 10.000 oorlogsmisdaden gepleegd tegen Oekraïense burgers. De eerste Russische militair is veroordeeld. Volgen er nog?
Yermolenko: Over het juridische luik kan ik me moeilijk uitspreken, maar ik heb ondertussen gesproken met getuigen van vreselijke oorlogsmisdaden. Er zullen nog duizenden processen volgen. Verschillende mensenrechtenorganisaties hebben al rapporten opgemaakt over verkrachtingen. Sommige van die rapporten bevatten zulke gruwelijke feiten dat ze nauwelijks te lezen zijn. Niet alleen vrouwen, maar ook kinderen en zelfs baby’s zijn verkracht door Russische militairen. Uiteraard moeten die rapporten nog geverifieerd worden, maar de verhalen die de burgers vertellen, zijn vreselijk.
1 miljoen Oekraïners zouden gedeporteerd zijn naar Rusland. Wat weet u over hen?
Yermolenko: Sommigen zijn naar verafgelegen Russische regio’s afgevoerd. Anderen zijn gedeporteerd naar de bezette gebieden. De Russen checken de achtergrond van hun gevangenen. Activisten en voorvechters van de Oekraïense zaak worden gemarteld. Nog andere worden ingelijfd bij het Russische leger en moeten vechten tegen hun landgenoten.
Volgens Bill Browder, ceo van het grootste buitenlandse investeringsfonds in Rusland, zouden er meer economische sancties en embargo’s opgelegd moeten worden aan Russische oligarchen die close met Poetin zijn.
Yermolenko: Vandaag verdient Rusland 1 miljard dollar per dag aan gas en olie. Als we die inkomstenstroom konden beperken, zou Rusland minder makkelijk oorlog kunnen voeren. De impact daarvan zal veel groter zijn dan het bestraffen en inperken van de macht en rijkdom van de Russische oligarchen rond Poetin.
De Russische opposant Aleksej Navalny zegt dat economische sancties tegen Rusland de interne machtspositie van Poetin net zullen versterken.
Yermolenko: Ik zie eerlijk gezegd geen andere mogelijkheden op dit moment om Rusland te bestrijden. In de huidige situatie zullen de Russen niet in opstand komen tegen Poetin. Dat kan alleen veranderen als er economische sancties opgelegd worden.
De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Koeleba, meent dat Oekraïne zowel de Krim als Oost- Oekraïne zou moeten heroveren. Is dat nog realistisch?
Yermolenko: Oekraïne krijgt nu krachtige wapens vanuit het Westen en dat helpt om een tegenoffensief te lanceren. In ieder geval zullen de Oekraïners pas tevreden zijn als Rusland volledig teruggedrongen is naar de oorspronkelijke grenzen, en niet langer de recent bezette gebieden in handen heeft.
Wordt het geen tijd dat Rusland en Oekraïne om de tafel gaan zitten en via de diplomatieke weg naar oplossingen zoeken?
Yermolenko: Dat is precies wat ze de afgelopen jaren hebben gedaan, met de Minsk-akkoorden en alle andere onderhandelingen die tussen Rusland en Oekraïne hebben plaatsgevonden. Mochten de Oekraïners niet strijdvaardig geweest zijn, dan waren onze twee grootste steden, Kiev en Charkiv, nu volledig in Russische handen. Oekraïners weten als geen ander dat ze de wapens moeten kiezen in plaats van het woord om Rusland te bestrijden.
Heeft Oekraïne zich in 1994 vergist om zijn nucleaire arsenaal op te geven in ruil voor veiligheidsgaranties?
Yermolenko: Oekraïne had veel meer garanties uit de brand moeten redden. We hadden toen een verdrag moeten ondertekenen met de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en misschien Frankrijk, waarbij er een duidelijk bilaterale verplichting was en de afspraak dat elke aanval op Oekraïne gezien zou worden als een aanval op een van die landen.
Zou Oekraïne een staat zoals Israël moeten worden, waarbij er de facto sprake is van een verregaande vorm van militarisering, maar met een beperking van de rechten en vrijheden van Oekraïense burgers?
Yermolenko: Rusland zal altijd ons buurland blijven. Dat impliceert dat Oekraïne continu moet waken over zijn militaire en technologische veiligheid. Toch denk ik dat het mogelijk is om een democratische staat te blijven waarbij recht op onderwijs, een vrije economie et cetera gegarandeerd zijn, maar waarbij er ook veel geïnvesteerd wordt in het leger en het behoud van onze veiligheid.
