‘We hadden ons sowieso beter moeten voorbereiden op een losgeslagen Amerika’

De komende vier jaar Trump zullen ontwrichtend zijn.

 ‘Tot zover over Caligula als heerser, nu moeten we uitweiden over Caligula als monster.’ Het was de Romeinse geschiedkundige Suetonius die deze woorden in zijn keizerbiografie optekende. Voor elke reeks van tien heersers is er altijd wel één de pedalen kwijt. Dat wordt natuurlijk wel zeer problematisch als dat de heerser van de heersende staat is, zoals Donald Trump nu in de Verenigde Staten.

Trump is nog altijd het resultaat van jaren van morele verloedering, sociale segregatie en het gevoel van verzwakking in een nieuwe wereldorde dat Amerikanen rusteloos maakt. Maar de komende vier jaar onder zijn bewind zullen ontwrichtend zijn.

Zeker, Trump is niet de enige president die risico’s neemt. Ronald Reagan koos voor een gevaarlijke ramkoers met de Sovjets, en George W. Bush viel Irak binnen onder valse voorwendsels. Maar weinig presidenten zijn zo licht ontvlambaar als Trump. Wie daaraan twijfelt, moet Bob Woodwards laatste werk, War, er maar eens op na slaan.

Het grote verschil met Trumps eerste ambtstermijn is dat het tegenwicht bijna volledig weg is uit deze regering. Kabinetten en administraties worden volgepakt met al even licht ontvlambaar materiaal. Er is nauwelijks nog weerstand.

In principe komt alleen het Congres het recht toe om de oorlog te verklaren, maar die constitutionele bevoegdheid is sinds lang uitgehold. Op het vlak van oorlog en vrede komt in de talrijke getuigenissen over Trump een gespleten persoonlijkheid naar voren. Hij is bezeten op zijn imago als fixer, en zou maar wat graag een Nobelprijs voor de Vrede uit de brand slepen. Maar hij is ook isolationistisch en wil Amerika zo veel mogelijk afzijdig houden.

En hij is heetbloedig. Hij overwoog ooit om raketten te gebruiken tegen drugskartels in Mexico, de president van Syrië te vermoorden en een preventieve oorlog tegen Iran te lanceren. De voormalige defensieminister James Mattis getuigde ooit in zijn sportkleren te zijn gaan slapen omdat hij vreesde uit zijn bed te worden gebeld met het nieuws dat Trump in een nucleaire escalatie met Noord-Korea verwikkeld zou zijn geraakt.

We hadden ons sowieso beter moeten voorbereiden op een losgeslagen Amerika. We hadden het deels kunnen zien aankomen, en de kwetsbaarheid is ook het gevolg van onze eigen zwakte.

Toch moeten we ons er echt wel rekenschap van geven dat Trump wel eens een revolutionaire president zou kunnen worden, eerder zelfs dan een imperiale president, iemand die eerder destabiliseert dan domineert.