‘Respect voor rechten van inheemse volkeren is sleutel om Amazonewoud te redden’

‘De aanhoudende verwoesting van het regenwoud is niet enkel een ramp voor de leefbaarheid van onze planeet, maar ook een verschroeiende mensenrechtencrisis’, schrijft Wies De Graeve van Amnesty International.

De Zuid-Amerikaanse Amazonewouden zijn niet alleen de longen van de wereld, ze zijn ook de thuis voor meer dan 1 miljoen mensen. Vandaag is het ‘Amazon Day’, een feestdag voor de Braziliaanse deelstaat bedekt met het grootste woud ter wereld. Niet dat er veel te feesten valt. De Amazone staat in brand. Niet al weken, maar al jaren. De aanhoudende verwoesting van het regenwoud is niet enkel een ramp voor de leefbaarheid van onze planeet, maar ook een verschroeiende mensenrechtencrisis.

De mensen die in de Amazone wonen, staan vooraan op de barricaden om deze catastrofe tegen te houden. Zij bieden weerwerk tegen de steeds oprukkende illegale houtkap, de agro-industrie en de mijnbouw. Hun recht op leven, op een gezonde leefomgeving en op voedsel zijn in het gedrang. Zij claimen terecht het woud, daarin onder meer gesteund door de VN Verklaring over de Rechten van Inheemse Volkeren uit 2007.

Neem bijvoorbeeld de Karipuna, een inheems volk dat in de staat Rondônia leeft. Het is één van de staten waar nu veel brandhaarden woeden. Al jaren zien ze illegale houtkap oprukken. Daarbij schuwen bendes intimidatie, vernielingen en bruut geweld niet. Illegale indringers vellen bomen, veroorzaken bosbranden en vallen de mensen die er wonen aan.

In het gebied van de Karipuna gaat de ontbossing dit jaar dubbel zo snel als in dezelfde periode vorig jaar. In plaats van de bescherming op te drijven, zijn regels versoepeld en ziet de overheid mensenrechtenschendingen door de vingers. Het meest concrete antwoord van de Braziliaanse president Bolsonaro tijdens de recente crisis was een smeercampagne tegen milieu- en mensenrechtenorganisaties door hen van brandstichting te beschuldigen. Enkel na massale internationale druk zijn er schoorvoetend een aantal noodacties opgezet.

Maar spoedinterventies en blusvliegtuigen zullen de brand van het Amazonegebied niet voorgoed doven. Het antwoord moet komen van een aanpak om op lange termijn leefgebieden te beschermen en samen met hen die in het woud wonen op zoek te gaan naar duurzame exploitatie. De Braziliaanse machthebbers doen nu ongehinderd het omgekeerde. Het systematisch ondergraven van rechten van inheemse volkeren is een strategie om de Amazone verder te laten vertrappelen door ongecontroleerde houtkap, vervuilende mijnbouw en grootschalige veeteelt.

De groene longen mogen dan van de wereld zijn, het land is van de mensen die er wonen. Voor iedereen die zich met de handen in het haar afvraagt wat we kunnen doen om de Amazone te beschermen: campagne voeren samen met de inheemse volkeren die al jarenlang opkomen voor hun rechten. Hun bescherming is een van de sleutels om verdere ontbossing een halt toe te roepen.